![]() |
|
¡¡ |
¡¡ SÁCH CÁC VUA 1 (Nguồn copy : https://giotregiaoxutando.wordpress.com/) ¨C Chương 01 ¨C
I. Việc Kế Vị Vua Ða-V¨ªt
Tuổi gi¨¤ của vua Ða-v¨ªt v¨¤ những âm mưu của A-đô-ni-gia-hu
1 Vua Ða-v¨ªt đã gi¨¤ nua, tuổi t¨¢c; ¨¢o mặc bao nhi¨ºu cũng không đủ ấm. 2 C¨¢c bề tôi của vua mới thưa vua rằng: ¡°Xin được t¨¬m cho đức vua, ch¨²a thượng của hạ thần một cô trinh nữ, để n¨¤ng t¨²c trực b¨ºn ng¨¤i v¨¤ săn s¨®c cho ng¨¤i; c¨® n¨¤ng nằm trong l¨°ng ng¨¤i, ng¨¤i sẽ cảm thấy ấm.¡± 3 Vậy họ đã t¨¬m khắp nơi trong to¨¤n cõi Ít-ra-en để kiếm một thiếu nữ trẻ đẹp, v¨¤ họ đã gặp cô A-vi-s¨¢c, người Su-n¨ºm. Họ dẫn n¨¤ng v¨¤o chầu vua. 4 Ш® l¨¤ một thiếu nữ cực kỳ xinh đẹp; thế l¨¤ n¨¤ng trở th¨¤nh người săn s¨®c v¨¤ hầu hạ vua; nhưng vua vẫn để n¨¤ng trinh nguy¨ºn. 5 C¨°n ho¨¤ng tử A-đô-ni-gia, con của b¨¤ Kh¨¢c-gh¨ªt, th¨¬ tự xưng vương m¨¤ rằng: ¡°Ta sẽ l¨¤m vua!¡± Ch¨¤ng sắm xe, ngựa, v¨¤ kiếm được năm mươi người chạy đ¨¤ng trước m¨¬nh.
6 Suốt đời ch¨¤ng, vua cha không hề cấm cản ch¨¤ng, như n¨®i: ¡°Sao con lại l¨¤m thế?¡± Vả lại trông ch¨¤ng cũng khôi ngô tuấn t¨², v¨¤ b¨¤ mẹ ch¨¤ng đã sinh ra ch¨¤ng sau Áp-sa-lôm. 7 Ch¨¤ng m¨®c nối với ông Giô-¨¢p, con b¨¤ Xơ-ru-gia v¨¤ với tư tế Ép-gia-tha; họ đã theo phe A-đô-ni-gia. 8 C¨°n tư tế Xa-đốc, ông Bơ-na-gia-hu, con ông Giơ-hô-gia-đa, ngôn sứ Na-than, ông Sim-y, ông R¨º-y v¨¤ c¨¢c anh h¨´ng của vua Ða-v¨ªt, không ai ủng hộ A-đô-ni-gia-hu.
9 Khi A-đô-ni-gia-hu s¨¢t tế chi¨ºn, b¨° v¨¤ d¨º b¨¦o gần tảng đ¨¢ Dô-khe-l¨¦t b¨ºn cạnh Ên Rô-gh¨ºn, th¨¬ ch¨¤ng mời tất cả c¨¢c ho¨¤ng tử anh em m¨¬nh c¨´ng tất cả nhân sĩ Giu-đa đang phục vụ nh¨¤ vua. 10 Nhưng ngôn sứ Na-than, ông Bơ-na-gia-hu, c¨¢c anh h¨´ng v¨¤ cả Sa-lô-môn em ch¨¤ng, ch¨¤ng cũng không mời.
Âm mưu của ông Na-than v¨¤ b¨¤ B¨¢t Se-va
11 Bấy giờ ông Na-than n¨®i với b¨¤ B¨¢t Se-va mẹ của Sa-lô-môn: ¡°B¨¤ không nghe biết sao: A-đô-ni-gia-hu, con b¨¤ Kh¨¢c-gh¨ªt đã l¨¤m vua, m¨¤ vua Ða-v¨ªt ch¨²a thượng của ch¨²ng ta không hay biết g¨¬ hết? 12 Bây giờ, n¨¤y, tôi xin g¨®p ý với b¨¤ để b¨¤ tự cứu lấy mạng m¨¬nh v¨¤ mạng Sa-lô-môn con b¨¤ nữa. 13 B¨¤ hãy đi yết kiến vua Ða-v¨ªt v¨¤ thưa với người: ¡°Thưa đức vua, ch¨²a thượng của tiện thiếp, n¨¤o chẳng phải ch¨ªnh ng¨¤i đã thề với tiện thiếp rằng: Chắc chắn Sa-lô-môn, con của ¨¢i khanh sẽ l¨ºn kế vị tr¨ºn ngai b¨¢u ta? Vậy tại sao ho¨¤ng tử A-đô-ni-gia-hu lại đã l¨¤m vua? 14 N¨¤y, khi b¨¤ c¨°n đang ở 𨮠hầu chuyện đức vua, th¨¬ tôi sẽ v¨¤o sau, v¨¤ bổ t¨²c cho lời b¨¤.¡±
15 B¨¤ B¨¢t Se-va v¨¤o chầu vua tại ngự ph¨°ng. (Vua đã qu¨¢ gi¨¤, v¨¤ n¨¤ng A-vi-s¨¢c, người Su-n¨ºm, hầu hạ vua). 16 B¨¤ B¨¢t Se-va quỳ gối phủ phục trước mặt vua; vua hỏi: ¡°C¨® chuyện g¨¬ thế, ¨¢i khanh?¡± 17 B¨¤ thưa với vua: ¡°Thưa ch¨²a thượng, ng¨¤i đã nhân danh Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của ng¨¤i m¨¤ thề với nữ tỳ của ng¨¤i rằng: ¡°Sa-lô-môn con của ¨¢i khanh sẽ l¨¤m vua kế vị ta tr¨ºn ngai b¨¢u của ta. 18 Nhưng bây giờ, n¨¤y, A-đô-ni-gia đã l¨¤m vua, thế m¨¤ đức vua ch¨²a thượng của tiện thiếp vẫn không hay biết. 19 Ho¨¤ng tử đã s¨¢t tế b¨°, b¨º b¨¦o, chi¨ºn cừu nhiều vô kể, rồi mời tất cả c¨¢c ho¨¤ng tử, mời tư tế Ép-gia-tha, ông Giô-¨¢p chỉ huy quân đội; c¨°n Sa-lô-môn tôi tớ ng¨¤i th¨¬ ho¨¤ng tử không mời. 20 Nhưng, ch¨ªnh nơi ng¨¤i, tâu đức vua ch¨²a thượng của tiện thiếp, nơi ng¨¤i to¨¤n thể Ít-ra-en đều để mắt trông chờ, xem ng¨¤i sẽ ph¨¢n quyết cho ai l¨ºn kế vị ng¨¤i tr¨ºn ngai b¨¢u của đức vua ch¨²a thượng của tiện thiếp. 21 Th¨¤nh ra khi đức vua ch¨²a thượng của tiện thiếp đã an nghỉ với tổ ti¨ºn, th¨¬ tiện thiếp c¨´ng với Sa-lô-môn con của tiện thiếp sẽ phải mang tội.¡±
22 B¨¤ c¨°n đang tr¨¬nh b¨¤y với vua, th¨¬ ngôn sứ Na-than đến. 23 Người ta b¨¢o tin cho vua hay c¨® ngôn sứ Na-than đến. Ông đi v¨¤o phủ phục trước mặt vua, mặt s¨¢t đất. 24 Ông Na-than n¨®i: ¡°Thưa đức vua ch¨²a thượng tôi, thế ra ch¨ªnh ng¨¤i đã ph¨¢n quyết: ¡°A-đô-ni-gia-hu sẽ l¨¤m vua kế vị ta, n¨® sẽ ngồi tr¨ºn ngai của ta. 25 V¨¬ hôm nay ho¨¤ng tử đã xuống s¨¢t tế b¨°, b¨º b¨¦o, chi¨ºn cừu nhiều vô kể, rồi mời tất cả c¨¢c ho¨¤ng tử, c¨¢c người chỉ huy quân đội, tư tế Ép-gia-tha. N¨¤y họ đang ăn uống trước mặt ho¨¤ng tử ấy v¨¤ hoan hô: ¡°Vua A-đô-ni-gia-hu muôn năm! 26 C¨°n bề tôi ng¨¤i l¨¤ hạ thần đây, rồi tư tế Xa-đốc, ông Bơ-na-gia-hu con ông Giơ-hô-gia-đa cũng như Sa-lô-môn bề tôi của ng¨¤i, th¨¬ ho¨¤ng tử không mời. 27 Nếu sự việc n¨¤y đã do đức vua ch¨²a thượng tôi quyết định, th¨¬ đ¨²ng l¨¤ ng¨¤i đã không cho c¨¢c bề tôi của ng¨¤i biết: ai sẽ l¨ºn kế vị tr¨ºn ngai b¨¢u của đức vua ch¨²a thượng tôi.¡±
28 Vua Ða-v¨ªt l¨ºn tiếng n¨®i: ¡°Mời B¨¢t Se-va v¨¤o cho ta.¡± B¨¤ v¨¤o chầu vua v¨¤ đứng trước mặt vua. 29 Bấy giờ vua thề v¨¤ n¨®i: ¡°Ta thề nhân danh Ðức Ch¨²a, Ðấng đã giải tho¨¢t ta khỏi mọi cơn quẫn b¨¢ch: 30 đ¨²ng như ta đã thề với ¨¢i khanh nhân danh Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, rằng Sa-lô-môn của ¨¢i khanh sẽ l¨¤m vua kế vị ta; ch¨ªnh n¨® sẽ ngự tr¨ºn ngai ta, thay thế ta, v¨¤ ngay hôm nay ta sẽ thi h¨¤nh như thế.¡± 31 B¨¤ B¨¢t Se-va quỳ xuống phủ phục trước mặt vua, mặt s¨¢t đất, v¨¤ n¨®i: ¡°Ðức vua Ða-v¨ªt ch¨²a thượng của tiện thiếp muôn muôn năm!¡± 32 Vua Ða-v¨ªt n¨®i: ¡°Gọi v¨¤o đây cho ta tư tế Xa-đốc, ngôn sứ Na-than, ông Bơ-na-gia-hu con ông Giơ-hô-gia-đa.¡± Những người n¨¤y v¨¤o chầu vua. 33 Vua n¨®i với họ: ¡°Hãy đưa c¨¢c bề tôi của ch¨²a thượng c¨¢c ngươi đi theo c¨¢c ngươi; để Sa-lô-môn con ta cỡi con la c¨¢i của ta, rồi đưa n¨® xuống Ghi-khôn. 34 Ở đấy tư tế Xa-đốc v¨¤ ngôn sứ Na-than sẽ xức dầu phong n¨® l¨¤m vua Ít-ra-en; c¨¢c ngươi sẽ r¨²c t¨´ v¨¤ v¨¤ hô: ¡°Vua Sa-lô-môn muôn năm! 35 Rồi c¨¢c ngươi sẽ theo n¨® đi l¨ºn, n¨® sẽ v¨¤o ngự tr¨ºn ngai của ta, n¨® sẽ l¨¤m vua thay thế ta, v¨¬ n¨® ch¨ªnh l¨¤ người m¨¤ ta đã đặt l¨ºn cai quản Ít-ra-en v¨¤ Giu-đa.¡± 36 Ông Bơ-na-gia-hu con ông Giơ-hô-gia-đa thưa lại với vua v¨¤ n¨®i: ¡°A-men, xin Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của đức vua ch¨²a thượng của hạ thần ph¨¢n như vậy! 37 Xin Ðức Ch¨²a cũng ở với vua Sa-lô-môn như đã ở với đức vua ch¨²a thượng của hạ thần v¨¤ l¨¤m cho ngai b¨¢u của người trở n¨ºn vĩ đại hơn ngai b¨¢u của đức vua Ða-v¨ªt ch¨²a thượng của hạ thần.¡±
38 Tư tế Xa-đốc, ngôn sứ Na-than, ông Bơ-na-gia-hu con ông Giơ-hô-gia-đa, c¨´ng với quân Cơ-r¨º-thi v¨¤ Pơ-l¨º-thi đi xuống; họ để ho¨¤ng tử Sa-lô-môn cỡi con la c¨¢i của vua Ða-v¨ªt v¨¤ đưa ho¨¤ng tử xuống Ghi-khôn. 39 Tư tế Xa-đốc lấy sừng đựng dầu từ Nh¨¤ Lều v¨¤ xức cho Sa-lô-môn. Người ta đã r¨²c t¨´ v¨¤; to¨¤n dân hô: ¡°Vua Sa-lô-môn muôn năm!¡± 40 To¨¤n dân tiến l¨ºn theo sau vua. Dân ch¨²ng thổi s¨¢o v¨¤ reo vui đến nỗi đất cũng chuyển động v¨¬ tiếng h¨° la của họ.
A-đô-ni-gia-hu khiếp sợ
41 Ông A-đô-ni-gia-hu c¨´ng tất cả c¨¢c người được mời đang ở với ông, vừa ăn xong, th¨¬ nghe thấy; ông Giô-¨¢p nghe tiếng t¨´ v¨¤, th¨¬ n¨®i: ¡°Tiếng g¨¬ l¨¤m n¨¢o động nội th¨¤nh vậy?¡± 42 Họ c¨°n đang n¨®i, th¨¬ n¨¤y, ông Giô-na-than con tư tế Ép-gia-tha đi v¨¤o; ông A-đô-ni-gia-hu liền n¨®i: ¡°V¨¤o đi, v¨¬ anh l¨¤ một dũng sĩ v¨¤ l¨¤ người mang tin mừng.¡± 43 Ông Giô-na-than trả lời v¨¤ n¨®i với ông A-đô-ni-gia-hu: ¡°Nguy to! Ðức vua Ða-v¨ªt ch¨²a thượng của ch¨²ng ta đã đặt Sa-lô-môn l¨¤m vua! 44 Ðức vua đã sai tư tế Xa-đốc, ngôn sứ Na-than, ông Bơ-na-gia-hu con ông Giơ-hô-gia-đa, quân Cơ-r¨º-thi v¨¤ Pơ-l¨º-thi c¨´ng đi với ông; họ để ông cỡi con la c¨¢i của đức vua. 45 Tư tế Xa-đốc v¨¤ ngôn sứ Na-than đã xức dầu phong ông l¨¤m vua, tại Ghi-khôn; rồi họ h¨° la k¨¦o l¨ºn v¨¤ cả th¨¤nh n¨¢o động. Ш® l¨¤ tiếng ồn ¨¤o m¨¤ quý vị đã nghe thấy. 46 Hơn nữa, Sa-lô-môn c¨°n được ngồi tr¨ºn ngai vua. 47 Quần thần đến ch¨²c mừng vua Ða-v¨ªt ch¨²a thượng của ch¨²ng ta rằng: ¡°Xin Thi¨ºn Ch¨²a của ng¨¤i l¨¤m cho danh Sa-lô-môn rạng ngời hơn danh ng¨¤i, cho ngai b¨¢u của người vĩ đại hơn ngai b¨¢u của ng¨¤i.¡± Vua phủ phục tr¨ºn long s¨¤ng. 48 Vua n¨®i như thế n¨¤y: ¡°Ch¨²c tụng Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, Ðấng hôm nay đã ban cho mắt ta được thấy trong d¨°ng dõi ta c¨® người ngồi tr¨ºn ngai ta!¡±
49 Bấy giờ tất cả những người được A-đô-ni-gia-hu mời đều run sợ; họ đứng l¨ºn, bỏ đi, mỗi người một ngả. 50 C¨°n A-đô-ni-gia-hu, v¨¬ sợ Sa-lô-môn, đã đứng l¨ºn đi b¨¢m chặt lấy g¨®c b¨¤n thờ. 51 Người ta b¨¢o tin cho Sa-lô-môn rằng: ¡°N¨¤y A-đô-ni-gia-hu sợ vua Sa-lô-môn, n¨ºn đã b¨¢m chặt lấy g¨®c b¨¤n thờ m¨¤ n¨®i: ¡°Hôm nay xin vua Sa-lô-môn thề hứa với tôi l¨¤ người sẽ không d¨´ng gươm giết tôi tớ người.¡± 52 Sa-lô-môn n¨®i: ¡°Nếu ông ấy l¨¤ người lương thiện, th¨¬ không một sợi t¨®c n¨¤o tr¨ºn đầu ông sẽ rơi xuống đất; c¨°n nếu người ta ph¨¢t gi¨¢c ông c¨® tội, th¨¬ ông sẽ phải chết.¡± 53 Rồi vua Sa-lô-môn truyền đưa ông xuống khỏi b¨¤n thờ; ông đến sấp m¨¬nh trước vua Sa-lô-môn, v¨¤ Sa-lô-môn bảo ông: ¡°Về nh¨¤ ngươi đi!¡±
¨C Chương 02 ¨C
Di ch¨²c của vua Ða-v¨ªt
1 Khi thấy m¨¬nh đã gần đất xa trời, vua Ða-v¨ªt truyền dạy Sa-lô-môn con m¨¬nh rằng: 2 ¡°Cha sắp bước v¨¤o đoạn đường m¨¤ mọi người tr¨ºn đời phải đi qua; con hãy can đảm l¨ºn v¨¤ sống cho xứng bậc nam nhi. 3 Hãy tuân giữ c¨¢c huấn lệnh của Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của con, m¨¤ đi theo đường lối của Người, l¨¤ giữ c¨¢c giới răn, mệnh lệnh, luật ph¨¢p, v¨¤ chỉ thị của Người, như đã ghi trong Luật Mô-s¨º. Như thế con sẽ th¨¤nh công trong mọi việc con l¨¤m v¨¤ trong mọi hướng con đi, 4 v¨¤ Ðức Ch¨²a sẽ thực hiện lời Người đã ph¨¢n với cha rằng: ¡°Nếu con c¨¢i ngươi sống cho phải đạo l¨¤ hết l¨°ng hết dạ bước đi trung thực trước nhan Ta, th¨¬ ngươi sẽ không bao giờ thiếu người ngự tr¨ºn ngai Ít-ra-en. 5 Con cũng đã biết Giô-¨¢p, con của Xơ-ru-gia, đã l¨¤m g¨¬ cho cha, n¨® đã l¨¤m g¨¬ cho hai người chỉ huy quân đội Ít-ra-en l¨¤ Áp-ne, con của Ne, v¨¤ A-ma-xa, con của Gie-the; n¨® đã giết họ. Như thế trong thời b¨¬nh n¨® đã đổ m¨¢u người như trong thời chiến, l¨¤m cho đai lưng v¨¤ giầy n¨® mang vấy m¨¢u chiến tranh. 6 Con sẽ đối xử theo sự khôn ngoan của con, v¨¤ đừng để cho đầu bạc của n¨® xuống âm phủ b¨¬nh an. 7 C¨°n đối với c¨¢c con của B¨¢c-di-lai, người Ga-la-¨¢t, th¨¬ con sẽ cư xử nhân hậu, cho ch¨²ng được hưởng lộc của con, v¨¬ khi cha trốn Áp-sa-lôm anh con, n¨® đã tiếp cứu cha như thế. 8 V¨¤ n¨¤y, con c¨°n vụ Sim-y, con của Gh¨º-ra, người Ben-gia-min, thuộc Ba-khu-rim. N¨® đã chửi rủa cha thậm tệ hôm cha đến Ma-kha-na-gim; nhưng rồi n¨® lại xuống đ¨®n gặp cha ở sông Gio-đan, v¨¤ cha đã nhân danh Ðức Ch¨²a m¨¤ thề với n¨® rằng: ¡°Ta sẽ không d¨´ng gươm giết ngươi. 9 Nhưng con, con đừng để n¨® vô can, bởi v¨¬ con l¨¤ người khôn ngoan, v¨¤ biết phải xử với n¨® như thế n¨¤o để bắt n¨® xuống âm phủ với đầu bạc vấy m¨¢u.¡±
10 Vua Ða-v¨ªt đã an nghỉ với tổ ti¨ºn ông, v¨¤ được chôn cất trong Th¨¤nh vua Ða-v¨ªt. 11 Thời gian vua Ða-v¨ªt trị v¨¬ Ít-ra-en l¨¤ bốn mươi năm: vua trị v¨¬ tại Kh¨¦p-rôn bảy năm v¨¤ tại Gi¨º-ru-sa-lem ba mươi ba năm.
Ông A-đô-ni-gia-hu bị giết
12 Vua Sa-lô-môn ngự tr¨ºn ngai vua Ða-v¨ªt, thân phụ ông, v¨¤ vương quyền của ông thật l¨¤ vững chắc. 13 Ông A-đô-ni-gia-hu, con b¨¤ Kh¨¢c-gh¨ªt, đến gặp b¨¤ B¨¢t Se-va, mẹ vua Sa-lô-môn; b¨¤ hỏi ông: ¡°Anh đến n¨®i chuyện b¨¬nh an chứ?¡± Ông thưa: ¡°B¨¬nh an.¡± 14 Ông n¨®i tiếp: ¡°Tôi c¨® việc muốn thưa với b¨¤.¡± B¨¤ đ¨¢p: ¡°Anh cứ n¨®i.¡± 15 Ông n¨®i: ¡°Hẳn b¨¤ cũng biết l¨¤ vương quyền phải thuộc về tôi; v¨¤ to¨¤n thể Ít-ra-en đều hướng về tôi, trông chờ tôi l¨¤m vua. Nhưng vương quyền ấy đã xoay chiều v¨¤ thuộc về em tôi, v¨¬ Ðức Ch¨²a đã muốn như thế. 16 Vậy bây giờ tôi chỉ c¨® một điều xin b¨¤, b¨¤ đừng ngoảnh mặt đi.¡± B¨¤ bảo ông: ¡°Anh cứ n¨®i.¡± 17 Ông liền n¨®i: ¡°Xin b¨¤ n¨®i với vua Sa-lô-môn ¨C v¨¬ người không ngoảnh mặt từ chối b¨¤ đâu ¨C xin người ban cho tôi n¨¤ng A-vi-s¨¢c, người Su-n¨ºm, l¨¤m vợ.¡± 18 B¨¤ B¨¢t Se-va n¨®i: ¡°Ðược, tôi sẽ thưa với vua hộ anh.¡± 19 B¨¤ B¨¢t Se-va v¨¤o yết kiến vua Sa-lô-môn để thưa chuyện với vua gi¨²p A-đô-ni-gia-hu. Vua đứng l¨ºn, ra đ¨®n v¨¤ sấp m¨¬nh ch¨¤o b¨¤; đoạn vua ngồi tr¨ºn ngai, đồng thời cũng truyền đặt một ngai cho b¨¤ th¨¢i hậu, b¨¤ ngồi b¨ºn hữu vua. 20 B¨¤ n¨®i: ¡°C¨® một điều nhỏ mọn mẹ xin với con; con đừng ngoảnh mặt đi.¡± Vua n¨®i với b¨¤: ¡°Thưa mẹ, mẹ cứ xin, v¨¬ con sẽ không ngoảnh mặt từ chối mẹ.¡± 21 B¨¤ liền n¨®i: ¡°Xin cho n¨¤ng A-vi-s¨¢c, người Su-n¨ºm, được l¨¤m vợ A-đô-ni-gia-hu, anh con.¡± 22 Vua Sa-lô-môn trả lời v¨¤ n¨®i với mẹ: ¡°Sao mẹ lại xin n¨¤ng A-vi-s¨¢c, người Su-n¨ºm, cho A-đô-ni-gia-hu? Mẹ xin cho anh ấy vương quyền luôn đi, v¨¬ anh ấy l¨¤ anh con m¨¤, v¨¤ đã c¨® tư tế Ép-gia-tha cũng như Giô-¨¢p, con Xơ-ru-gia, ủng hộ.¡± 23 Rồi vua Sa-lô-môn lấy danh Ðức Ch¨²a m¨¤ thề: ¡°Xin Thi¨ºn Ch¨²a phạt ta thế n¨¤y v¨¤ thế kia nữa, nếu A-đô-ni-gia-hu không mất mạng v¨¬ câu n¨®i đ¨®!¡± 24 Vậy bây giờ, c¨® Ðức Ch¨²a hằng sống! Ðấng đã l¨¤m cho ta được vững, v¨¤ đặt ta tr¨ºn ngai Ða-v¨ªt phụ vương ta, Người cũng đã tạo lập cho ta một triều đại như Người đã ph¨¢n, ta thề rằng ngay hôm nay A-đô-ni-gia-hu sẽ phải chết!¡± 25 Ðoạn vua Sa-lô-môn sai ông Bơ-na-gia-hu, con ông Giơ-hô-gia-đa, đi hạ s¨¢t ông A-đô-ni-gia-hu v¨¤ ông n¨¤y đã chết.
Số phận ông Ép-gia-tha v¨¤ ông Giô-¨¢p
26 C¨°n tư tế Ép-gia-tha th¨¬ vua bảo: ¡°Ngươi hãy về A-na-thốt với ruộng đất của ngươi, v¨¬ ngươi l¨¤ con người đ¨¢ng chết, nhưng hôm nay ta không giết ngươi, bởi v¨¬ ngươi đã khi¨ºng H¨°m Bia của Ðức Ch¨²a l¨¤ Ch¨²a Thượng ta, trước mặt Ða-v¨ªt phụ vương ta, v¨¤ ngươi đã chia sẻ mọi nỗi gian lao với phụ vương ta.¡± 27 Thế l¨¤ ông Sa-lô-môn c¨¢ch chức ông Ép-gia-tha không cho l¨¤m tư tế Ðức Ch¨²a nữa, khiến cho lời Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n về gia đ¨¬nh Ê-li tại Si-lô n¨ºn ứng nghiệm.
28 Hay tin ấy, ông Giô-¨¢p, người đã từng theo phe A-đô-ni-gia, tuy không ngả theo Áp-sa-lôm, liền trốn v¨¤o Lều của Ðức Ch¨²a v¨¤ b¨¢m chặt lấy g¨®c b¨¤n thờ. 29 Người ta b¨¢o tin cho Sa-lô-môn biết l¨¤ ông Giô-¨¢p đã trốn v¨¤o Lều của Ðức Ch¨²a, v¨¤ n¨¤y ông đang ở b¨ºn cạnh b¨¤n thờ. Vua Sa-lô-môn sai ông Bơ-na-gia-hu, con ông Giơ-hô-gia-đa v¨¤ bảo: ¡°Ði hạ s¨¢t hắn!¡± 30 Ông Bơ-na-gia-hu v¨¤o Lều của Ðức Ch¨²a v¨¤ n¨®i với ông Giô-¨¢p: ¡°Ðức vua ph¨¢n thế n¨¤y: Ði ra!¡± Nhưng ông đ¨¢p: ¡°Không, tôi sẽ chết ở đây.¡± Ông Bơ-na-gia-hu tường tr¨¬nh sự việc với vua: ¡°Giô-¨¢p đã n¨®i v¨¤ trả lời tôi như thế.¡± 31 Vua n¨®i với ông: ¡°Cứ l¨¤m như hắn n¨®i; hạ s¨¢t hắn, rồi chôn hắn đi. Như thế, ngươi sẽ l¨¤m cho ta v¨¤ nh¨¤ cha ta được sạch vết m¨¢u vô tội Giô-¨¢p đã đổ ra. 32 Xin Ðức Ch¨²a l¨¤m cho m¨¢u hắn lại đổ tr¨ºn đầu hắn, v¨¬ hắn đã hạ s¨¢t hai người công ch¨ªnh v¨¤ tốt l¨¤nh hơn hắn; hắn đã d¨´ng gươm thủ ti¨ºu họ m¨¤ Ða-v¨ªt, thân phụ ta, không hay biết: 𨮠l¨¤ ông Áp-ne, con ông Ne, chỉ huy quân đội Ít-ra-en, v¨¤ ông A-ma-xa, con ông Gie-the, chỉ huy quân đội Giu-đa. 33 Như thế m¨¢u của họ lại đổ tr¨ºn đầu Giô-¨¢p v¨¤ tr¨ºn đầu d¨°ng dõi hắn đến muôn đời; c¨°n Ða-v¨ªt v¨¤ d¨°ng dõi người, cũng như triều đại v¨¤ ngai b¨¢u của người sẽ được Ðức Ch¨²a ban b¨¬nh an đến muôn đời.¡± 34 Bấy giờ ông Bơ-na-gia-hu, con ông Giơ-hô-gia-đa, đi l¨ºn, hạ s¨¢t, rồi chôn ông Giô-¨¢p tại nh¨¤ ông n¨¤y trong sa mạc. 35 Vua đặt ông Bơ-na-gia-hu con ông Giơ-hô-gia-đa thay thế ông Giô-¨¢p đứng đầu quân đội v¨¤ tư tế Xa-đốc thay thế ông Ép-gia-tha.
Sim-y thất lời v¨¤ bị giết
36 Vua sai người gọi Sim-y đến v¨¤ bảo: ¡°Ngươi hãy xây cho m¨¬nh một ngôi nh¨¤ tại Gi¨º-ru-sa-lem m¨¤ ở, v¨¤ không được rời khỏi đây, để đi bất cứ nơi n¨¤o kh¨¢c. 37 Ng¨¤y n¨¤o ngươi rời khỏi 𨮠v¨¤ qua suối K¨ªt-rôn, th¨¬ ng¨¤y ấy ngươi biết chắc rằng ngươi sẽ phải chết; m¨¢u ngươi sẽ đổ tr¨ºn đầu ngươi.¡± 38 Sim-y thưa với vua: ¡°Lời ng¨¤i n¨®i thật l¨¤ phải. Ðức vua, ch¨²a thượng tôi, đã n¨®i thế n¨¤o, th¨¬ xin ng¨¤i cứ thi h¨¤nh như vậy với bề tôi của ng¨¤i.¡± V¨¤ Sim-y cư ngụ lâu ng¨¤y tại Gi¨º-ru-sa-lem.
39 Nhưng rồi sau ba năm c¨® hai người đầy tớ của Sim-y bỏ trốn, đến với ông A-kh¨ªt, con ông Ma-a-kha, vua G¨¢t; v¨¤ người ta b¨¢o cho Sim-y: ¡°N¨¤y, c¨¢c đầy tớ của ông đang ở G¨¢t.¡± 40 Sim-y liền trỗi dậy, thắng lừa, đi G¨¢t, đến nh¨¤ ông A-kh¨ªt, để t¨¬m đầy tớ; ông đến 𨮠v¨¤ đưa c¨¢c đầy tớ của m¨¬nh từ G¨¢t trở về. 41 Người ta b¨¢o cho vua Sa-lô-môn biết Sim-y đã bỏ Gi¨º-ru-sa-lem đi G¨¢t v¨¤ đã trở về.
42 Vua mới sai người gọi Sim-y đến v¨¤ bảo: ¡°Ta lại đã không bắt ngươi lấy Ðức Ch¨²a m¨¤ thề v¨¤ ta đã cảnh gi¨¢c ngươi rằng: ng¨¤y n¨¤o ngươi rời khỏi đây v¨¤ đi bất cứ nơi n¨¤o kh¨¢c, th¨¬ ngươi biết chắc rằng ngươi sẽ phải chết; ngươi cũng đã thưa với ta: ¡°Lời ng¨¤i n¨®i thật l¨¤ phải, tôi xin tuân h¨¤nh. 43 Vậy, tại sao ngươi không giữ lời đã thề trước mặt Ðức Ch¨²a v¨¤ lệnh ta đã truyền cho ngươi?¡± 44 Rồi vua n¨®i với Sim-y: ¡°Ch¨ªnh ngươi đã biết tất cả sự độc ¨¢c ¨C hẳn l¨°ng ngươi qu¨¢ rõ ¨C m¨¤ ngươi đã l¨¤m cho Ða-v¨ªt thân phụ ta; xin Ðức Ch¨²a l¨¤m cho sự độc ¨¢c của ngươi lại gi¨¢ng xuống đầu ngươi. 45 C¨°n vua Sa-lô-môn th¨¬ được ch¨²c ph¨²c, v¨¤ ngai b¨¢u của Ða-v¨ªt bền vững trước nhan Ðức Ch¨²a đến muôn đời.¡± 46 Vua ra lệnh cho ông Bơ-na-gia-hu con ông Giơ-hô-gia-đa, v¨¤ ông đã đi hạ s¨¢t Sim-y v¨¤ y đã chết.
Vua Sa-lô-môn nắm vững vương quyền trong tay.
¨C Chương 03 ¨C
II. Tiểu Sử Sa-Lô-Môn Ðại Ðế
1. Sa-Lô-Môn, Con Người Khôn Ngoan
Tiểu dẫn
1 Sa-lô-môn th¨¤nh con rể của Pha-ra-ô vua Ai-cập, v¨¬ đã cưới công ch¨²a vua Ai-cập, v¨¤ đưa n¨¤ng về Th¨¤nh của Ða-v¨ªt, cho đến khi ho¨¤n th¨¤nh việc xây cất cung điện của ông, cũng như Ðền Thờ Ðức Ch¨²a v¨¤ tường th¨¤nh quanh Gi¨º-ru-sa-lem. 2 Chỉ c¨® điều l¨¤ dân ch¨²ng vẫn tế lễ tr¨ºn c¨¢c nơi cao, v¨¬ cho đến nay ông vẫn chưa xây được ngôi đền n¨¤o k¨ªnh Danh Ðức Ch¨²a. 3 Tuy Sa-lô-môn y¨ºu mến Ðức Ch¨²a, bước theo c¨¢c lời chỉ dạy của Ða-v¨ªt, thân phụ ông; nhưng ông vẫn tế lễ v¨¤ đốt hương tr¨ºn c¨¢c nơi cao.
Giấc mộng ở Gh¨ªp-ôn (2 Sb 1: 3-12)
4 Vua đi Gh¨ªp-ôn để tế lễ v¨¬ chỗ ấy l¨¤ nơi cao quan trọng nhất; Sa-lô-môn dâng một ng¨¤n lễ vật to¨¤n thi¨ºu tr¨ºn b¨¤n thờ ấy. 5 Tại Gh¨ªp-ôn, đang đ¨ºm Ðức Ch¨²a hiện ra b¨¢o mộng cho vua Sa-lô-môn, Thi¨ºn Ch¨²a ph¨¢n: ¡°Ngươi cứ xin đi, Ta sẽ ban cho.¡± 6 Vua Sa-lô-môn thưa: ¡°Ch¨ªnh Ng¨¤i đã lấy l¨°ng nhân hậu lớn lao m¨¤ xử với tôi tớ Ch¨²a l¨¤ Ða-v¨ªt thân phụ con, như người đã bước đi trước nhan Ch¨²a c¨¢ch trung thực, công ch¨ªnh, với tâm hồn ngay thẳng. Ch¨²a đã duy tr¨¬ l¨°ng nhân hậu lớn lao ấy đối với người, khi ban cho người c¨® một đứa con ngồi tr¨ºn ngai của người hôm nay. 7 V¨¤ bây giờ, lạy Ðức Ch¨²a l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a của con, ch¨ªnh Ch¨²a đã đặt tôi tớ Ch¨²a đây l¨ºn ngôi kế vị Ða-v¨ªt, thân phụ con, mặc dầu con chỉ l¨¤ một thanh ni¨ºn b¨¦ nhỏ, không biết cầm quyền trị nước. 8 Con lại ở giữa dân m¨¤ Ch¨²a đã chọn, một dân đông đ¨²c, đông không kể xiết, cũng không đếm nổi. 9 Xin ban cho tôi tớ Ch¨²a đây, một tâm hồn biết lắng nghe, để cai trị dân Ch¨²a v¨¤ phân biệt phải tr¨¢i; chẳng vậy, n¨¤o ai c¨® đủ sức cai trị dân Ch¨²a, một dân quan trọng như thế?¡± 10 Ch¨²a h¨¤i l¨°ng v¨¬ vua Sa-lô-môn đã xin điều đ¨®. 11 Thi¨ºn Ch¨²a ph¨¢n với vua: ¡°Bởi v¨¬ ngươi đã xin điều đ¨®, ngươi đã không xin cho được sống lâu, hay được của cải, cũng không xin cho kẻ th¨´ ngươi phải chết, nhưng đã xin cho được t¨¤i phân biệt để x¨¦t xử, 12 th¨¬ n¨¤y, Ta l¨¤m theo như lời ngươi: Ta ban cho ngươi một tâm hồn khôn ngoan minh mẫn, đến nỗi trước ngươi, chẳng một ai s¨¢nh bằng, v¨¤ sau ngươi, cũng chẳng c¨® ai b¨¬ kịp. 13 Cả điều ngươi không xin, Ta cũng sẽ ban cho ngươi: gi¨¤u c¨®, vinh quang, đến nỗi suốt đời ngươi không c¨® ai trong c¨¢c vua được như ngươi. 14 V¨¤ nếu ngươi bước theo c¨¢c đường lối của Ta, l¨¤ tuân giữ c¨¢c giới răn v¨¤ mệnh lệnh của Ta, như Ða-v¨ªt thân phụ ngươi, th¨¬ Ta sẽ k¨¦o d¨¤i ng¨¤y đời của ngươi.¡± 15 Sa-lô-môn tỉnh dậy, th¨¬ ra 𨮠l¨¤ một giấc mộng. Ông trở về Gi¨º-ru-sa-lem v¨¤ đứng trước H¨°m Bia Giao Ước của Ch¨²a; ông thượng tiến lễ to¨¤n thi¨ºu, dâng lễ kỳ an v¨¤ thết tất cả c¨¢c bề tôi của m¨¬nh một bữa tiệc.
Vua Sa-lô-môn xử kiện
16 Bấy giờ c¨® hai người g¨¢i điếm v¨¤o chầu vua. Khi đứng trước mặt vua, 17 th¨¬ một người n¨®i: ¡°Ôi, thưa ch¨²a thượng tôi, tôi v¨¤ người đ¨¤n b¨¤ n¨¤y c¨´ng ở một nh¨¤; v¨¤ tôi sinh một đứa con, trong l¨²c chị n¨¤y c¨´ng ở 𨮠với tôi. 18 Tôi sinh được ba ng¨¤y, th¨¬ người đ¨¤n b¨¤ n¨¤y cũng sinh. Ch¨²ng tôi ở chung với nhau; ngo¨¤i hai ch¨²ng tôi ra, không c¨® ai kh¨¢c trong nh¨¤. 19 Шºm nọ, đứa con của chị n¨¤y chết, v¨¬ chị 𨨠l¨ºn n¨®; 20 giữa đ¨ºm chị thức dậy, v¨¤ trong khi nữ tỳ của ng¨¤i vẫn ngủ, th¨¬ chị bế đứa con của tôi đang nằm cạnh tôi, v¨¤ đặt trong l¨°ng m¨¬nh, c¨°n đứa con đã chết của chị, chị đặt v¨¤o l¨°ng tôi. 21 Ðến s¨¢ng khi tôi thức dậy cho con b¨², th¨¬ n¨¤y đứa b¨¦ đã chết. Nhưng khi tôi nh¨¬n kỹ nhờ ¨¢nh s¨¢ng ban ng¨¤y, th¨¬ ra n¨® không phải l¨¤ đứa con tôi đã sinh ra.¡± 22 Người đ¨¤n b¨¤ kia trả lời: ¡°Không phải thế, v¨¬ con tôi c¨°n sống, con chị mới l¨¤ đứa chết.¡± Nhưng người n¨¤y lại n¨®i: ¡°Không phải, con chị mới l¨¤ đứa chết, đứa sống l¨¤ con tôi.¡± V¨¤ họ cãi nhau trước mặt vua. 23 Bấy giờ vua n¨®i: ¡°Chị n¨¤y bảo: ¡°Ðứa sống n¨¤y l¨¤ con tôi, con chị mới l¨¤ đứa chết. Chị kia đ¨¢p lại: ¡°Không phải thế, con chị mới l¨¤ đứa chết, nhưng con tôi c¨°n sống.¡± 24 Rồi vua ra lệnh: ¡°Ðưa cho ta chiếc gươm.¡± Người ta đưa tới trước mặt vua một chiếc gươm. 25 V¨¤ vua quyết định: ¡°Phân đứa trẻ c¨°n sống ra l¨¤m hai, v¨¤ cho mỗi người một nửa!¡± 26 Bấy giờ người mẹ của đứa trẻ c¨°n sống, động l¨°ng thương con m¨¬nh, liền thưa với vua: ¡°Ôi! thưa ch¨²a thượng tôi, xin ng¨¤i cho chị ấy đứa trẻ c¨°n sống; c¨°n giết chết n¨®, th¨¬ xin đừng!¡± Người kia n¨®i: ¡°Chẳng phải con tôi, cũng chẳng phải con chị, cứ chia ra!¡± 27 Bấy giờ vua l¨ºn tiếng n¨®i: ¡°Trao đứa trẻ c¨°n sống cho người n¨®i trước, v¨¤ đừng giết n¨®, ch¨ªnh n¨¤ng mới l¨¤ mẹ n¨®.¡± 28 To¨¤n thể Ít-ra-en nghe biết vụ ¨¢n vua đã xử, đều k¨ªnh sợ vua, v¨¬ thấy rằng Thi¨ºn Ch¨²a đã ph¨² bẩm cho vua một sự khôn ngoan lạ l¨´ng để người x¨¦t xử.
¨C Chương 04 & 05 ¨C
04
C¨¢c vi¨ºn chức cao cấp của vua Sa-lô-môn
1 Vua Sa-lô-môn cai trị to¨¤n cõi Ít-ra-en. 2 V¨¤ đây l¨¤ c¨¢c vi¨ºn chức của vua: A-d¨¢c-gia-hu, con của Xa-đốc, l¨¤m tư tế.
3 Ê-li-khô-r¨¦p v¨¤ A-khi-gia, hai người con của Si-sa l¨¤m ký lục.
Giơ-hô-sa-ph¨¢t, con của A-khi-l¨²t, l¨¤m ngự sử.
4 Bơ-na-gia-hu, con của Giơ-hô-gia-đa, chỉ huy quân đội.
Xa-đốc v¨¤ Ép-gia-tha l¨¤m tư tế.
5 A-d¨¢c-gia-hu, con của Na-than, chỉ huy c¨¢c trưởng v¨´ng.
Da-v¨²t, con tư tế Na-than, l¨¤m cố vấn của vua.
6 A-khi-sa đặc tr¨¢ch cung điện.
A-đô-ni-ram, con của Áp-đa, đặc tr¨¢ch dân công.
C¨¢c trưởng v¨´ng của vua Sa-lô-môn
7 Vua Sa-lô-môn c¨® mười hai trưởng v¨´ng tr¨ºn to¨¤n cõi Ít-ra-en. Họ cống hiến lương thực cho vua v¨¤ triều đ¨¬nh, hằng năm mỗi người cống hiến một th¨¢ng.
8 Ðây l¨¤ danh s¨¢ch họ:
Con ông Khua trong v¨´ng n¨²i Ép-ra-im.
9 Con ông Ðe-ke, ở Ma-c¨¢t, Sa-an-vim, Bết Se-m¨¦t v¨¤ Ê-lôn cho đến Bết Kha-nan.
10 Con ông Khe-x¨¦t tại A-r¨²p-bốt; Xô-khô v¨¤ tất cả miền Kh¨º-phe cũng thuộc quyền ông.
11 Con ông A-vi-na-đ¨¢p coi tất cả cao nguy¨ºn v¨´ng Ðo. Vợ ông l¨¤ công ch¨²a Ta-ph¨¢t, ¨¢i nữ của vua Sa-lô-môn.
12 Ông Ba-a-na, con ông A-khi-l¨²t coi Ta-n¨¢c, Mơ-gh¨ªt-đô đến tận b¨ºn kia Gi¨®c-mơ-am v¨¤ tất cả Bết San gần X¨¢c-than, b¨ºn dưới G¨ªt-rơ-en từ Bết San cho đến A-v¨ºn Mơ-khô-la.
13 Con ông Ghe-ve tại Ra-mốt Ga-la-¨¢t; ông coi c¨¢c thôn l¨¤ng của ông Gia-ia con ông Mơ-na-se nằm trong miền Ga-la-¨¢t, v¨¤ v¨´ng đất Ác-gốp tại Ba-san, tất cả l¨¤ s¨¢u mươi th¨¤nh lớn c¨® tường vây v¨¤ then c¨¤i bằng đồng.
14 Ông A-khi-na-đ¨¢p, con ông Ít-đô, ở Ma-kha-na-gim.
15 Ông A-khi-ma-¨¢t tại N¨¢p-ta-li; ông cũng cưới công ch¨²a Ba-xơ-m¨¢t, ¨¢i nữ của vua Sa-lô-môn l¨¤m vợ.
16 Ông Ba-a-na, con ông Khu-sai, ở A-se v¨¤ Bơ-a-lốt.
17 Ông Giơ-hô-sa-ph¨¢t, con ông Pa-ru-¨¢c, ở Ít-xa-kha.
18 Ông Sim-y, con ông Ê-la, ở Ben-gia-min.
19 Ông Ghe-ve, con ông U-ri, trong đất Ga-la-¨¢t, đất của Xi-khôn vua dân E-mô-ri v¨¤ Ốc vua Ba-san.
V¨¤ trong xứ chỉ c¨® một trưởng v¨´ng.
05
7 C¨¢c trưởng v¨´ng n¨¤y, mỗi người một th¨¢ng, cống hiến lương thực cho vua Sa-lô-môn v¨¤ cho tất cả những người được lui tới b¨¤n ăn của vua Sa-lô-môn, họ không để cho vua phải thiếu g¨¬. 8 L¨²a mạch v¨¤ rơm rạ cho ngựa tải đồ v¨¤ ngựa trận, nơi n¨¤o c¨® nhu cầu, họ cũng phải cung cấp, theo mức quy định cho mỗi người. 2 Thực phẩm cung cấp cho vua Sa-lô-môn mỗi ng¨¤y l¨¤: s¨¢u trăm th¨´ng tinh bột, một ng¨¤n hai trăm th¨´ng bột thường, 3 mười con b¨° thịt v¨¤ hai mươi con b¨° nuôi, một trăm con cừu, không kể nai, linh dương, sơn dương v¨¤ chim g¨¢y b¨¦o để ăn thịt. 4 V¨¬ vua thống trị khắp V¨´ng b¨ºn kia Sông Cả, từ T¨ªp-x¨¢c đến Ga-da, thống trị hết, c¨¢c vua b¨ºn kia Sông Cả, v¨¤ vua sống b¨¬nh an với mọi v¨´ng ranh giới chung quanh. 5 Giu-đa v¨¤ Ít-ra-en được an cư, mỗi người dưới cây nho v¨¤ cây vả của m¨¬nh, từ Ðan tới Bơ-e Se-va trong suốt thời vua Sa-lô-môn cai trị.
04
20 Giu-đa v¨¤ Ít-ra-en thật đông dân, đông như c¨¢t ngo¨¤i bãi biển. Họ ăn, họ uống v¨¤ vui sướng thoả thu¨º.
05
1 Vua Sa-lô-môn c¨® quyền tr¨ºn tất cả c¨¢c nước, từ Sông Cả đến đất của người Phi-li-tinh, v¨¤ đến ranh giới Ai-cập. Họ phải triều cống v¨¤ phục vụ vua Sa-lô-môn suốt đời vua. 6 Vua Sa-lô-môn c¨® bốn ng¨¤n ngăn chuồng cho ngựa k¨¦o v¨¤ mười hai ng¨¤n con ngựa cưỡi.
Danh tiếng vua Sa-lô-môn
9 Thi¨ºn Ch¨²a cho vua Sa-lô-môn được dồi d¨¤o khôn ngoan, thông thạo, v¨¤ một tr¨¢i tim bao la như c¨¢t ngo¨¤i bãi biển. 10 Sự khôn ngoan của vua Sa-lô-môn trổi vượt hơn sự khôn ngoan của tất cả mọi người Phương Ðông v¨¤ hơn tất cả sự khôn ngoan của Ai-cập. 11 Ông khôn ngoan hơn bất cứ ai, hơn ông Ê-than người Ét-ra, hơn ông H¨º-man, ông Can-côn, ông Ш¢c-đa, ba người con của ông Ma-khôn; danh tiếng vua đồn ra khắp c¨¢c dân tộc chung quanh. 12 Vua đọc được ba ng¨¤n câu c¨¢ch ngôn, v¨¤ c¨¢c b¨¤i ca của vua l¨¤ một ng¨¤n không trăm lẻ năm b¨¤i. 13 Vua n¨®i về c¨¢c thứ cây, từ cây b¨¢ hương ở Li-băng cho tới cây ngưu tất mọc ở bờ tường; vua cũng b¨¤n tới c¨¢c th¨² vật, c¨¢c lo¨¤i chim, c¨¢c thứ rắn rết v¨¤ c¨¢c loại c¨¢. 14 Từ mọi dân tộc, thi¨ºn hạ k¨¦o tới nghe sự khôn ngoan của vua Sa-lô-môn; vua nhận được tặng phẩm của tất cả c¨¢c vua tr¨ºn mặt đất đã nghe biết sự khôn ngoan của vua.
2. Sa-Lô-Môn, Con Người Xây Cất.
Chuẩn bị xây Ðền Thờ (2 Sb 2:2-15)
15 Khi-ram, vua th¨¤nh Tia, sai bề tôi của m¨¬nh đến yết kiến vua Sa-lô-môn, khi vua biết ông được xức dầu phong vương kế vị thân phụ ông; v¨¬ vua Khi-ram vốn l¨¤ bạn thân của vua Ða-v¨ªt l¨²c sinh thời. 16 Vua Sa-lô-môn sai sứ đi thưa với vua Khi-ram rằng: 17 ¡°Ng¨¤i biết l¨¤ Ða-v¨ªt thân phụ tôi không thể xây Ðền Thờ k¨ªnh danh Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của người được, v¨¬ chiến tranh bao bọc tư bề, bao lâu Ðức Ch¨²a chưa cho người 𨨠bẹp quân th¨´ dưới chân. 18 Nay th¨¬ Ðức Ch¨²a cho tôi được bốn bề y¨ºn ổn, không c¨® người chống đối, cũng chẳng gặp số phận rủi ro. 19 Vậy tôi nghĩ phải xây một Ðền Thờ k¨ªnh danh Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của tôi, như Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n bảo Ða-v¨ªt thân phụ tôi rằng: ¡°Con của ngươi, người Ta sẽ cho kế vị ngươi tr¨ºn ngai b¨¢u, ch¨ªnh n¨® sẽ xây Ðền Thờ k¨ªnh Danh Ta. 20 Vậy bây giờ, xin ng¨¤i ra lệnh đốn cho tôi những cây b¨¢ hương Li-băng. Bề tôi của tôi sẽ hợp t¨¢c với bề tôi của ng¨¤i, v¨¤ tôi sẽ trả tiền công cho bề tôi của ng¨¤i, như ng¨¤i ấn định. Hẳn ng¨¤i đã rõ không ai trong ch¨²ng tôi biết đốn cây như người Xi-đôn.¡± 21 Khi nghe những lời của vua Sa-lô-môn, vua Khi-ram rất đỗi vui mừng v¨¤ n¨®i: ¡°Hôm nay xin ch¨²c tụng Ðức Ch¨²a, v¨¬ Người đã ban cho Ða-v¨ªt một người con khôn ngoan cai trị dân đông đảo n¨¤y.¡± 22 Rồi vua Khi-ram sai người đến n¨®i với vua Sa-lô-môn: ¡°Tôi đã nghe biết điều ng¨¤i sai sứ giả đến n¨®i với tôi. Tôi sẽ thi h¨¤nh mọi ước muốn của ng¨¤i về gỗ b¨¢ hương v¨¤ gỗ trắc. 23 Bề tôi của tôi sẽ đưa những thứ 𨮠từ Li-băng xuống biển; tôi sẽ đ¨®ng b¨¨ ngo¨¤i biển, chở tới chỗ ng¨¤i y¨ºu cầu, ở đấy tôi sẽ ph¨¢ b¨¨ v¨¤ ng¨¤i sẽ lấy đi. C¨°n ng¨¤i, xin cũng thực hiện điều tôi ước muốn, l¨¤ cung cấp thực phẩm cho triều đ¨¬nh tôi.¡± 24 Thế l¨¤ vua Khi-ram cung cấp cho vua Sa-lô-môn tất cả gỗ b¨¢ hương v¨¤ gỗ trắc như vua Sa-lô-môn muốn. 25 V¨¤ vua Sa-lô-môn trao cho vua Khi-ram bốn trăm ng¨¤n th¨´ng l¨²a miến l¨¤m lương thực cho triều đ¨¬nh của vua n¨¤y, với bốn mươi ng¨¤n th¨´ng dầu nguy¨ºn chất. Vua Sa-lô-môn cung cấp cho vua Khi-ram như thế hằng năm. 26 Ðức Ch¨²a cho vua Sa-lô-môn được khôn ngoan như Người đã ph¨¢n với vua; vua Sa-lô-môn v¨¤ vua Khi-ram giao hảo với nhau v¨¤ hai b¨ºn đã kết ước.
27 Vua Sa-lô-môn ra lệnh cho to¨¤n thể Ít-ra-en đi dân công: c¨® ba mươi ng¨¤n người đi dân công. 28 Vua sai họ thay phi¨ºn nhau đi Li-băng mỗi th¨¢ng mười ng¨¤n người, họ ở Li-băng một th¨¢ng, rồi ở nh¨¤ hai th¨¢ng. Ông A-đô-ni-ram đặc tr¨¢ch dân công. 29 Vua Sa-lô-môn c¨® bảy mươi ng¨¤n phu khuân v¨¢c v¨¤ t¨¢m mươi ng¨¤n thợ đục đ¨¢ trong n¨²i, 30 không kể những người chỉ huy do c¨¢c trưởng v¨´ng của vua Sa-lô-môn đặt phụ tr¨¢ch công việc; số người n¨¤y l¨¤ ba ng¨¤n ba trăm người: họ điều khiển dân ch¨²ng tiến h¨¤nh công việc 31 Vua ra lệnh phải đẽo những phiến đ¨¢ lớn, đ¨¢ lựa ri¨ºng để xây nền m¨®ng Ðền thờ, được đục đẽo vuông vắn. 32 Thợ nề của vua Sa-lô-môn c¨´ng với thợ nề của vua Khi-ram v¨¤ những người Gơ-van đẽo v¨¤ chuẩn bị sẵn s¨¤ng gỗ đ¨¢ để xây Ðền Thờ.
¨C Chương 04 & 05 ¨C
04
C¨¢c vi¨ºn chức cao cấp của vua Sa-lô-môn
1 Vua Sa-lô-môn cai trị to¨¤n cõi Ít-ra-en. 2 V¨¤ đây l¨¤ c¨¢c vi¨ºn chức của vua: A-d¨¢c-gia-hu, con của Xa-đốc, l¨¤m tư tế.
3 Ê-li-khô-r¨¦p v¨¤ A-khi-gia, hai người con của Si-sa l¨¤m ký lục.
Giơ-hô-sa-ph¨¢t, con của A-khi-l¨²t, l¨¤m ngự sử.
4 Bơ-na-gia-hu, con của Giơ-hô-gia-đa, chỉ huy quân đội.
Xa-đốc v¨¤ Ép-gia-tha l¨¤m tư tế.
5 A-d¨¢c-gia-hu, con của Na-than, chỉ huy c¨¢c trưởng v¨´ng.
Da-v¨²t, con tư tế Na-than, l¨¤m cố vấn của vua.
6 A-khi-sa đặc tr¨¢ch cung điện.
A-đô-ni-ram, con của Áp-đa, đặc tr¨¢ch dân công.
C¨¢c trưởng v¨´ng của vua Sa-lô-môn
7 Vua Sa-lô-môn c¨® mười hai trưởng v¨´ng tr¨ºn to¨¤n cõi Ít-ra-en. Họ cống hiến lương thực cho vua v¨¤ triều đ¨¬nh, hằng năm mỗi người cống hiến một th¨¢ng.
8 Ðây l¨¤ danh s¨¢ch họ:
Con ông Khua trong v¨´ng n¨²i Ép-ra-im.
9 Con ông Ðe-ke, ở Ma-c¨¢t, Sa-an-vim, Bết Se-m¨¦t v¨¤ Ê-lôn cho đến Bết Kha-nan.
10 Con ông Khe-x¨¦t tại A-r¨²p-bốt; Xô-khô v¨¤ tất cả miền Kh¨º-phe cũng thuộc quyền ông.
11 Con ông A-vi-na-đ¨¢p coi tất cả cao nguy¨ºn v¨´ng Ðo. Vợ ông l¨¤ công ch¨²a Ta-ph¨¢t, ¨¢i nữ của vua Sa-lô-môn.
12 Ông Ba-a-na, con ông A-khi-l¨²t coi Ta-n¨¢c, Mơ-gh¨ªt-đô đến tận b¨ºn kia Gi¨®c-mơ-am v¨¤ tất cả Bết San gần X¨¢c-than, b¨ºn dưới G¨ªt-rơ-en từ Bết San cho đến A-v¨ºn Mơ-khô-la.
13 Con ông Ghe-ve tại Ra-mốt Ga-la-¨¢t; ông coi c¨¢c thôn l¨¤ng của ông Gia-ia con ông Mơ-na-se nằm trong miền Ga-la-¨¢t, v¨¤ v¨´ng đất Ác-gốp tại Ba-san, tất cả l¨¤ s¨¢u mươi th¨¤nh lớn c¨® tường vây v¨¤ then c¨¤i bằng đồng.
14 Ông A-khi-na-đ¨¢p, con ông Ít-đô, ở Ma-kha-na-gim.
15 Ông A-khi-ma-¨¢t tại N¨¢p-ta-li; ông cũng cưới công ch¨²a Ba-xơ-m¨¢t, ¨¢i nữ của vua Sa-lô-môn l¨¤m vợ.
16 Ông Ba-a-na, con ông Khu-sai, ở A-se v¨¤ Bơ-a-lốt.
17 Ông Giơ-hô-sa-ph¨¢t, con ông Pa-ru-¨¢c, ở Ít-xa-kha.
18 Ông Sim-y, con ông Ê-la, ở Ben-gia-min.
19 Ông Ghe-ve, con ông U-ri, trong đất Ga-la-¨¢t, đất của Xi-khôn vua dân E-mô-ri v¨¤ Ốc vua Ba-san.
V¨¤ trong xứ chỉ c¨® một trưởng v¨´ng.
05
7 C¨¢c trưởng v¨´ng n¨¤y, mỗi người một th¨¢ng, cống hiến lương thực cho vua Sa-lô-môn v¨¤ cho tất cả những người được lui tới b¨¤n ăn của vua Sa-lô-môn, họ không để cho vua phải thiếu g¨¬. 8 L¨²a mạch v¨¤ rơm rạ cho ngựa tải đồ v¨¤ ngựa trận, nơi n¨¤o c¨® nhu cầu, họ cũng phải cung cấp, theo mức quy định cho mỗi người. 2 Thực phẩm cung cấp cho vua Sa-lô-môn mỗi ng¨¤y l¨¤: s¨¢u trăm th¨´ng tinh bột, một ng¨¤n hai trăm th¨´ng bột thường, 3 mười con b¨° thịt v¨¤ hai mươi con b¨° nuôi, một trăm con cừu, không kể nai, linh dương, sơn dương v¨¤ chim g¨¢y b¨¦o để ăn thịt. 4 V¨¬ vua thống trị khắp V¨´ng b¨ºn kia Sông Cả, từ T¨ªp-x¨¢c đến Ga-da, thống trị hết, c¨¢c vua b¨ºn kia Sông Cả, v¨¤ vua sống b¨¬nh an với mọi v¨´ng ranh giới chung quanh. 5 Giu-đa v¨¤ Ít-ra-en được an cư, mỗi người dưới cây nho v¨¤ cây vả của m¨¬nh, từ Ðan tới Bơ-e Se-va trong suốt thời vua Sa-lô-môn cai trị.
04
20 Giu-đa v¨¤ Ít-ra-en thật đông dân, đông như c¨¢t ngo¨¤i bãi biển. Họ ăn, họ uống v¨¤ vui sướng thoả thu¨º.
05
1 Vua Sa-lô-môn c¨® quyền tr¨ºn tất cả c¨¢c nước, từ Sông Cả đến đất của người Phi-li-tinh, v¨¤ đến ranh giới Ai-cập. Họ phải triều cống v¨¤ phục vụ vua Sa-lô-môn suốt đời vua. 6 Vua Sa-lô-môn c¨® bốn ng¨¤n ngăn chuồng cho ngựa k¨¦o v¨¤ mười hai ng¨¤n con ngựa cưỡi.
Danh tiếng vua Sa-lô-môn
9 Thi¨ºn Ch¨²a cho vua Sa-lô-môn được dồi d¨¤o khôn ngoan, thông thạo, v¨¤ một tr¨¢i tim bao la như c¨¢t ngo¨¤i bãi biển. 10 Sự khôn ngoan của vua Sa-lô-môn trổi vượt hơn sự khôn ngoan của tất cả mọi người Phương Ðông v¨¤ hơn tất cả sự khôn ngoan của Ai-cập. 11 Ông khôn ngoan hơn bất cứ ai, hơn ông Ê-than người Ét-ra, hơn ông H¨º-man, ông Can-côn, ông Ш¢c-đa, ba người con của ông Ma-khôn; danh tiếng vua đồn ra khắp c¨¢c dân tộc chung quanh. 12 Vua đọc được ba ng¨¤n câu c¨¢ch ngôn, v¨¤ c¨¢c b¨¤i ca của vua l¨¤ một ng¨¤n không trăm lẻ năm b¨¤i. 13 Vua n¨®i về c¨¢c thứ cây, từ cây b¨¢ hương ở Li-băng cho tới cây ngưu tất mọc ở bờ tường; vua cũng b¨¤n tới c¨¢c th¨² vật, c¨¢c lo¨¤i chim, c¨¢c thứ rắn rết v¨¤ c¨¢c loại c¨¢. 14 Từ mọi dân tộc, thi¨ºn hạ k¨¦o tới nghe sự khôn ngoan của vua Sa-lô-môn; vua nhận được tặng phẩm của tất cả c¨¢c vua tr¨ºn mặt đất đã nghe biết sự khôn ngoan của vua.
2. Sa-Lô-Môn, Con Người Xây Cất.
Chuẩn bị xây Ðền Thờ (2 Sb 2:2-15)
15 Khi-ram, vua th¨¤nh Tia, sai bề tôi của m¨¬nh đến yết kiến vua Sa-lô-môn, khi vua biết ông được xức dầu phong vương kế vị thân phụ ông; v¨¬ vua Khi-ram vốn l¨¤ bạn thân của vua Ða-v¨ªt l¨²c sinh thời. 16 Vua Sa-lô-môn sai sứ đi thưa với vua Khi-ram rằng: 17 ¡°Ng¨¤i biết l¨¤ Ða-v¨ªt thân phụ tôi không thể xây Ðền Thờ k¨ªnh danh Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của người được, v¨¬ chiến tranh bao bọc tư bề, bao lâu Ðức Ch¨²a chưa cho người 𨨠bẹp quân th¨´ dưới chân. 18 Nay th¨¬ Ðức Ch¨²a cho tôi được bốn bề y¨ºn ổn, không c¨® người chống đối, cũng chẳng gặp số phận rủi ro. 19 Vậy tôi nghĩ phải xây một Ðền Thờ k¨ªnh danh Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của tôi, như Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n bảo Ða-v¨ªt thân phụ tôi rằng: ¡°Con của ngươi, người Ta sẽ cho kế vị ngươi tr¨ºn ngai b¨¢u, ch¨ªnh n¨® sẽ xây Ðền Thờ k¨ªnh Danh Ta. 20 Vậy bây giờ, xin ng¨¤i ra lệnh đốn cho tôi những cây b¨¢ hương Li-băng. Bề tôi của tôi sẽ hợp t¨¢c với bề tôi của ng¨¤i, v¨¤ tôi sẽ trả tiền công cho bề tôi của ng¨¤i, như ng¨¤i ấn định. Hẳn ng¨¤i đã rõ không ai trong ch¨²ng tôi biết đốn cây như người Xi-đôn.¡± 21 Khi nghe những lời của vua Sa-lô-môn, vua Khi-ram rất đỗi vui mừng v¨¤ n¨®i: ¡°Hôm nay xin ch¨²c tụng Ðức Ch¨²a, v¨¬ Người đã ban cho Ða-v¨ªt một người con khôn ngoan cai trị dân đông đảo n¨¤y.¡± 22 Rồi vua Khi-ram sai người đến n¨®i với vua Sa-lô-môn: ¡°Tôi đã nghe biết điều ng¨¤i sai sứ giả đến n¨®i với tôi. Tôi sẽ thi h¨¤nh mọi ước muốn của ng¨¤i về gỗ b¨¢ hương v¨¤ gỗ trắc. 23 Bề tôi của tôi sẽ đưa những thứ 𨮠từ Li-băng xuống biển; tôi sẽ đ¨®ng b¨¨ ngo¨¤i biển, chở tới chỗ ng¨¤i y¨ºu cầu, ở đấy tôi sẽ ph¨¢ b¨¨ v¨¤ ng¨¤i sẽ lấy đi. C¨°n ng¨¤i, xin cũng thực hiện điều tôi ước muốn, l¨¤ cung cấp thực phẩm cho triều đ¨¬nh tôi.¡± 24 Thế l¨¤ vua Khi-ram cung cấp cho vua Sa-lô-môn tất cả gỗ b¨¢ hương v¨¤ gỗ trắc như vua Sa-lô-môn muốn. 25 V¨¤ vua Sa-lô-môn trao cho vua Khi-ram bốn trăm ng¨¤n th¨´ng l¨²a miến l¨¤m lương thực cho triều đ¨¬nh của vua n¨¤y, với bốn mươi ng¨¤n th¨´ng dầu nguy¨ºn chất. Vua Sa-lô-môn cung cấp cho vua Khi-ram như thế hằng năm. 26 Ðức Ch¨²a cho vua Sa-lô-môn được khôn ngoan như Người đã ph¨¢n với vua; vua Sa-lô-môn v¨¤ vua Khi-ram giao hảo với nhau v¨¤ hai b¨ºn đã kết ước.
27 Vua Sa-lô-môn ra lệnh cho to¨¤n thể Ít-ra-en đi dân công: c¨® ba mươi ng¨¤n người đi dân công. 28 Vua sai họ thay phi¨ºn nhau đi Li-băng mỗi th¨¢ng mười ng¨¤n người, họ ở Li-băng một th¨¢ng, rồi ở nh¨¤ hai th¨¢ng. Ông A-đô-ni-ram đặc tr¨¢ch dân công. 29 Vua Sa-lô-môn c¨® bảy mươi ng¨¤n phu khuân v¨¢c v¨¤ t¨¢m mươi ng¨¤n thợ đục đ¨¢ trong n¨²i, 30 không kể những người chỉ huy do c¨¢c trưởng v¨´ng của vua Sa-lô-môn đặt phụ tr¨¢ch công việc; số người n¨¤y l¨¤ ba ng¨¤n ba trăm người: họ điều khiển dân ch¨²ng tiến h¨¤nh công việc 31 Vua ra lệnh phải đẽo những phiến đ¨¢ lớn, đ¨¢ lựa ri¨ºng để xây nền m¨®ng Ðền thờ, được đục đẽo vuông vắn. 32 Thợ nề của vua Sa-lô-môn c¨´ng với thợ nề của vua Khi-ram v¨¤ những người Gơ-van đẽo v¨¤ chuẩn bị sẵn s¨¤ng gỗ đ¨¢ để xây Ðền Thờ.
¨C Chương 06 ¨C
Xây cất Ðền Thờ
1 Năm thứ bốn trăm t¨¢m mươi từ khi con c¨¢i Ít-ra-en ra khỏi đất Ai-cập, năm thứ tư triều đại vua Sa-lô-môn cai trị Ít-ra-en th¨¢ng Diu tức l¨¤ th¨¢ng thứ hai, vua xây Ðền Thờ k¨ªnh Ðức Ch¨²a. 2 Ðền vua Sa-lô-môn xây k¨ªnh Ðức Ch¨²a d¨¤i ba mươi thước, rộng mười thước v¨¤ cao mười lăm thước. 3 Tiền đ¨¬nh ở trước gian Cung Th¨¢nh của Ðền Thờ d¨¤i mười thước nằm theo chiều rộng của Ðền Thờ, rộng năm thước nằm theo chiều d¨¤i của Ðền Thờ. 4 Vua l¨¤m Ðền Thờ c¨® cửa sổ với khung v¨¤ chấn song. 5 Vua xây dựa v¨¤o tường Ðền Thờ một c¨¢i ch¨¢i bọc c¨¢c tường chung quanh gian Cung Th¨¢nh v¨¤ Nơi Cực Th¨¢nh, v¨¤ l¨¤m c¨¢c tầng ch¨¢i chung quanh. 6 Tầng dưới rộng hai thước rưỡi, tầng giữa rộng ba thước, v¨¤ tầng thứ ba rộng ba thước rưỡi, v¨¬ chung quanh Ðền Thờ, ph¨ªa ngo¨¤i, vua đã xây thụt v¨¤o để khỏi đ¨®ng 𨤠v¨¤o tường Ðền Thờ. 7 Khi xây Ðền Thờ, người ta d¨´ng đ¨¢ đẽo to¨¤n khối, đang khi xây, trong Ðền Thờ không hề nghe thấy tiếng b¨²a tiếng r¨¬u, hay bất cứ dụng cụ n¨¤o bằng sắt. 8 Cửa v¨¤o tầng giữa nằm b¨ºn hông phải Ðền Thờ, v¨¤ người ta d¨´ng thang xo¨¢y đi l¨ºn tầng giữa; rồi từ tầng giữa l¨ºn tầng ba. 9 Khi xây Ðền Thờ xong, vua d¨´ng gỗ b¨¢ hương chạm trổ mỹ thuật m¨¤ đ¨®ng trần Ðền Thờ. 10 Rồi vua xây h¨¤nh lang chung quanh Ðền Thờ, cao hai thước rưỡi, v¨¤ được nối liền với Ðền Thờ bằng những c¨¢i 𨤠gỗ b¨¢ hương. 11 C¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n bảo vua Sa-lô-môn rằng: 12 ¡°V¨¬ Ðền Thờ ngươi đang xây đây, nếu ngươi tiến bước theo c¨¢c giới răn, thực h¨¤nh c¨¢c huấn lệnh của Ta v¨¤ tuân giữ c¨¢c mệnh lệnh Ta truyền, m¨¤ bước theo c¨¢c điều ấy, th¨¬ Ta sẽ thực hiện cho ngươi c¨¢c lời Ta đã ph¨¢n với Ða-v¨ªt, thân phụ ngươi. 13 Ta sẽ lưu ngự giữa con c¨¢i Ít-ra-en; Ta sẽ không bỏ Ít-ra-en, dân Ta.¡± 14 Vua Sa-lô-môn đã ho¨¤n th¨¤nh việc xây cất Ðền Thờ.
Trần thiết b¨ºn trong ¨C Nơi Cực Th¨¢nh (2 Sb 3:8-9)
15 Vua d¨´ng v¨¢n b¨¢ hương gh¨¦p mặt trong của Ðền Thờ, từ nền cho tới 𨤠của trần nh¨¤; như thế to¨¤n bộ mặt trong của Ðền Thờ được gh¨¦p gỗ; nền nh¨¤ th¨¬ vua l¨¢t v¨¢n gỗ trắc. 16 Vua d¨´ng v¨¢n b¨¢ hương l¨¢t mười thước phần sau của Ðền Thờ, từ nền cho tới trần nh¨¤; v¨¤ d¨¤nh phần 𨮠l¨¤m Ðơ-via, tức l¨¤ Nơi Cực Th¨¢nh. 17 Cung Th¨¢nh, tức l¨¤ H¨º-can, ở trước Ðơ-via, được hai mươi thước. 18 Gỗ b¨¢ hương gh¨¦p b¨ºn trong Cung Th¨¢nh được trạm trổ h¨¬nh tr¨¢i mướp đắng v¨¤ nh¨¤nh hoa; to¨¤n l¨¤ gỗ b¨¢ hương, chứ không thấy đ¨¢. 19 Vua lập một Nơi Cực Th¨¢nh ở giữa Ðền Thờ, ph¨ªa trong, để đặt H¨°m Bia Giao Ước của Ðức Ch¨²a. 20 Nơi Cực Th¨¢nh d¨¤i mười thước, rộng mười thước, v¨¤ cao mười thước, v¨¤ vua d¨¢t v¨¤ng r¨°ng; vua cũng l¨¤m b¨¤n thờ bằng gỗ b¨¢ hương. 21 Vua Sa-lô-môn d¨¢t v¨¤ng r¨°ng ph¨ªa trong Cung Th¨¢nh, trước Nơi Cực Th¨¢nh vua cũng d¨¢t v¨¤ng. 22 Tất cả Ðền Thờ vua đều d¨¢t v¨¤ng, không trừ một chỗ n¨¤o; b¨¤n thờ Nơi Cực Th¨¢nh vua cũng d¨¢t to¨¤n v¨¤ng.
C¨¢c K¨º-ru-bim (2 Sb 3:10 -14)
23 Trong Nơi Cực Th¨¢nh vua l¨¤m hai K¨º-ru-bim bằng gỗ ô-liu, cao năm thước. 24 Một c¨¢nh của một K¨º-ru-bim d¨¤i hai thước rưỡi, c¨¢nh kia cũng hai thước rưỡi; th¨¤nh ra từ đầu c¨¢nh n¨¤y tới đầu c¨¢nh kia l¨¤ năm thước. 25 K¨º-ru-bim thứ hai cũng đo được năm thước; hai K¨º-ru-bim c¨® một k¨ªch thước v¨¤ h¨¬nh thể như nhau. 26 Chiều cao của một K¨º-ru-bim l¨¤ năm thước; K¨º-ru-bim thứ hai cũng thế. 27 Vua đặt c¨¢c K¨º-ru-bim ở giữa Nh¨¤, ph¨ªa b¨ºn trong; c¨¢nh xo¨¨ ra: một c¨¢nh của K¨º-ru-bim thứ nhất đụng tường b¨ºn n¨¤y, v¨¤ một c¨¢nh của K¨º-ru-bim thứ hai đụng tường b¨ºn kia; hai c¨¢nh kh¨¢c giao nhau ở giữa Nh¨¤, c¨¢nh nọ chạm c¨¢nh kia. 28 Vua cũng d¨¢t v¨¤ng c¨¢c K¨º-ru-bim. 29 Tr¨ºn khắp c¨¢c tường chung quanh Nh¨¤, vua chạm trổ những h¨¬nh K¨º-ru-bim, h¨¬nh cây ch¨¤ l¨¤ v¨¤ nh¨¤nh hoa, cả trong lẫn ngo¨¤i. 30 S¨¤n Nh¨¤, vua cũng d¨¢t v¨¤ng, cả ph¨ªa trong lẫn ph¨ªa ngo¨¤i.
Cửa ¨C Sân
31 Ở lối v¨¤o Nơi Cực Th¨¢nh, vua l¨¤m c¨¢nh cửa bằng gỗ ô-liu quý, khung cửa c¨® năm cạnh. 32 Tr¨ºn hai c¨¢nh cửa bằng gỗ ô-liu, vua chạm trổ những h¨¬nh K¨º-ru-bim, h¨¬nh cây ch¨¤ l¨¤ v¨¤ nh¨¤nh hoa, rồi vua d¨¢t v¨¤ng; vua trải mỏng v¨¤ng tr¨ºn c¨¢c K¨º-ru-bim v¨¤ c¨¢c cây ch¨¤ l¨¤. 33 Cửa v¨¤o Cung Th¨¢nh, vua cũng l¨¤m như thế; trụ khung cửa bằng gỗ ô-liu, nhưng c¨® bốn cạnh, 34 hai c¨¢nh cửa bằng gỗ trắc: một c¨¢nh c¨® hai tấm xoay được, v¨¤ c¨¢nh kia cũng c¨® hai tấm xoay được. 35 Vua chạm trổ h¨¬nh K¨º-ru-bim, h¨¬nh cây ch¨¤ l¨¤ v¨¤ nh¨¤nh hoa, v¨¤ d¨¢t v¨¤ng ho¨¤n to¨¤n kh¨ªt với h¨¬nh nổi.
36 Vua xây sân trong: ba h¨¤ng đ¨¢, đục đẽo mỹ thuật v¨¤ một h¨¤ng thanh gỗ trắc.
Thời gian xây Ðền Thờ
37 Năm thứ tư, th¨¢ng Diu, người ta đặt nền m¨®ng Ðền Thờ Ðức Ch¨²a; 38 năm thứ mười một, th¨¢ng Bun, tức l¨¤ th¨¢ng thứ t¨¢m, công tr¨¬nh xây cất Ðền Thờ, cả quy mô lẫn chi tiết, đều được ho¨¤n th¨¤nh. Vua đã xây cất Ðền Thờ trong bảy năm.
¨C Chương 07 ¨C
Cung điện vua Sa-lô-môn
1 Vua Sa-lô-môn xây dựng cung điện của m¨¬nh mất mười ba năm mới xong. 2 Vua đã xây Cung Rừng Li-băng, d¨¤i năm mươi thước, rộng hai mươi lăm thước, cao mười lăm thước, với bốn h¨¤ng cột bằng gỗ b¨¢ hương; tr¨ºn c¨¢c cột c¨® gh¨¦p c¨¢c thanh gỗ b¨¢ hương. 3 Trần nh¨¤ bằng gỗ b¨¢ hương được đặt tr¨ºn bốn mươi lăm chiếc đ¨¤, mỗi khoang mười lăm chiếc, c¨® cột chống đỡ. 4 Ba h¨¤ng cửa sổ, h¨¤ng n¨¤y đối diện với h¨¤ng kia, th¨¤nh bộ ba. 5 Tất cả c¨¢c cửa v¨¤ khung cửa đều c¨® bốn cạnh, b¨ºn n¨¤y đối diện với b¨ºn kia, th¨¤nh bộ ba. 6 Vua cũng l¨¤m h¨¤nh lang nhiều cột, d¨¤i hai mươi lăm thước, rộng mười lăm thước, v¨¤ ph¨ªa mặt tiền h¨¤nh lang c¨® một m¨¢i hi¨ºn với tường hoa. 7 Vua c¨°n l¨¤m h¨¤nh lang đặt ngai v¨¤ng, l¨¤ nơi vua x¨¦t xử, v¨¤ cũng l¨¤ h¨¤nh lang công lý, được gh¨¦p gỗ b¨¢ hương từ s¨¤n tới m¨¢i nh¨¤. 8 V¨¤ cung điện nơi vua cư ngụ cũng như sân b¨ºn trong h¨¤nh lang, đều c¨´ng một kiểu như nhau. C¨°n ph¨°ng vua l¨¤m cho ¨¢i nữ Pha-ra-ô m¨¤ vua đã cưới l¨¤m vợ, th¨¬ cũng giống như c¨¢c h¨¤nh lang ấy.
9 Tất cả đều bằng đ¨¢ phiến, đẽo gọt theo k¨ªch thước v¨¤ xẻ bằng cưa, b¨ºn trong cũng như b¨ºn ngo¨¤i, từ nền cho tới k¨¨o nh¨¤. 10 Nền nh¨¤ l¨¢t đ¨¢ hảo hạng, đ¨¢ lớn, đ¨¢ rộng năm thước v¨¤ đ¨¢ rộng bốn thước.11 Phần tr¨ºn th¨¬ bằng đ¨¢ quý, đẽo gọt theo k¨ªch thước v¨¤ bằng gỗ b¨¢ hương. 12 Chung quanh sân lớn c¨® ba h¨¤ng đ¨¢ đẽo v¨¤ một h¨¤ng v¨¢n b¨¢ hương; sân trong Ðền Thờ Ðức Ch¨²a v¨¤ tiền đ¨¬nh cung điện cũng vậy.
Ông thợ đồng Khi-ram
13 Vua Sa-lô-môn sai người đi Tia mời ông Khi-ram đến; 14 ông l¨¤ con một b¨¤ go¨¢ thuộc chi tộc N¨¢p-ta-li; thân phụ ông l¨¤ người Tia v¨¤ l¨¤m thợ g¨° đồng. Ông rất khôn ngoan, th¨¤nh thạo v¨¤ t¨¤i kh¨¦o trong mọi công việc thuộc nghề đồng. Vậy ông v¨¤o chầu vua Sa-lô-môn v¨¤ l¨¤m mọi công việc của vua.
C¨¢c trụ đồng (2 Sb 3:15 -17)
15 Ông đ¨²c hai trụ đồng; trụ thứ nhất cao ch¨ªn thước; lấy dây m¨¤ đo chu vi trụ th¨¬ được s¨¢u thước; trụ thứ hai cũng thế. 16 Ông đ¨²c hai đầu trụ bằng đồng, để đặt tr¨ºn c¨¢c trụ, chiều cao của đầu trụ thứ nhất l¨¤ hai thước rưỡi, chiều cao của đầu trụ thứ hai cũng hai thước rưỡi. 17 Ông l¨¤m những m¨¤ng lưới mắt c¨¢o, kiểu lưới bằng thừng xoắn lại, kết th¨¤nh những dây hoa đeo l¨ºn đầu trụ nằm tr¨ºn đỉnh trụ, bảy dây hoa cho đầu trụ thứ nhất v¨¤ bảy dây hoa cho đầu trụ thứ hai. 18 Ông l¨¤m hai h¨¤ng tr¨¢i thạch lựu chung quanh lưới mắt c¨¢o bọc đầu trụ nằm tr¨ºn đỉnh trụ, v¨¤ đầu trụ thứ hai ông cũng l¨¤m như thế. 19 C¨°n c¨¢c đầu trụ tr¨ºn đỉnh trụ th¨¬ ông l¨¤m tất cả theo h¨¬nh bông huệ, d¨¤i hai thước. 20 Phần thượng c¨¢c đầu trụ tr¨ºn hai trụ, s¨¢t với bầu trụ, ông cũng l¨¤m một h¨¤ng hai trăm tr¨¢i thạch lựu chung quanh cả hai đầu trụ. 21 Ông dựng cột tiền đ¨¬nh của Cung Th¨¢nh, ông dựng cột b¨ºn phải v¨¤ đặt t¨ºn l¨¤ Gia-khin, rồi dựng cột b¨ºn tr¨¢i v¨¤ gọi l¨¤ Bô-¨¢t. 22 Tr¨ºn đầu c¨¢c cột ông l¨¤m h¨¬nh bông huệ. Công việc l¨¤m cột thế l¨¤ ho¨¤n tất.
Bể nước bằng đồng (2 Sb 4:2-5)
23 Ông đ¨²c một bể nước rộng năm thước từ m¨¦p nọ tới m¨¦p kia, h¨¬nh tr¨°n, cao hai thước rưỡi; lấy dây m¨¤ đo chu vi của bể th¨¬ được mười lăm thước. 24 B¨ºn dưới m¨¦p bể c¨® những h¨¬nh tr¨¢i mướp đắng chạy v¨°ng quanh bể, cứ nửa thước l¨¤ mười tr¨¢i, khắp chung quanh bể; hai h¨¤ng tr¨¢i mướp đắng c¨´ng đ¨²c một lượt với bể. 25 Bể được đặt tr¨ºn mười hai con b¨°: ba con quay mặt về hướng Bắc, ba con quay mặt về hướng Tây, ba con quay mặt về hướng Nam, v¨¤ ba con quay mặt về hướng Ðông; bể đặt b¨ºn tr¨ºn ch¨²ng, v¨¤ c¨¢c phần mông của ch¨²ng đều quay v¨¤o trong. 26 Chiều d¨¤y của bể l¨¤ một tấc, v¨¤ m¨¦p n¨® giống như m¨¦p một c¨¢i ch¨¦n h¨¬nh hoa huệ. Bể chứa được bốn ng¨¤n th¨´ng.
Gi¨¤n lăn v¨¤ bồn nước bằng đồng
27 Ông l¨¤m mười gi¨¤n bằng đồng; mỗi c¨¢i d¨¤i hai thước, rộng hai thước v¨¤ cao một thước rưỡi. 28 C¨¢c gi¨¤n ấy được l¨¤m như thế n¨¤y: gi¨¤n c¨® những đ¨°n ngang gh¨¦p th¨¤nh khung. 29 Tr¨ºn những đ¨°n ngang gh¨¦p th¨¤nh khung ấy c¨® khắc h¨¬nh sư tử, b¨° v¨¤ K¨º-ru-bim; tr¨ºn c¨¢c khung, ph¨ªa tr¨ºn ph¨ªa dưới c¨¢c con sư tử v¨¤ b¨° c¨® những nh¨¤nh hoa rủ xuống như đeo. 30 Mỗi gi¨¤n c¨® bốn b¨¢nh xe bằng đồng, với những c¨¢i trục; bốn chân của n¨® c¨® bờ vai đỡ bồn nước; c¨¢c bờ vai n¨¤y đều được đ¨²c v¨¤ b¨ºn kia mỗi bờ vai l¨¤ những nh¨¤nh hoa. 31 B¨ºn trong v¨°ng l¨¤ c¨¢i miệng gi¨¤n cao nửa thước; miệng n¨® tr¨°n, đo được bảy tấc rưỡi. Tr¨ºn miệng n¨® cũng c¨® những h¨¬nh nổi. C¨¢c đ¨°n ngang th¨¬ lại vuông chứ không tr¨°n. 32 B¨ºn dưới c¨¢c đ¨°n ngang c¨® bốn b¨¢nh xe; c¨¢c chốt b¨¢nh xe được gắn với gi¨¤n; chiều cao của mỗi b¨¢nh xe l¨¤ bảy tấc rưỡi. 33 Người ta l¨¤m c¨¢c b¨¢nh xe n¨¤y cũng như b¨¢nh xe thường; chốt, v¨¤nh, thang b¨¢nh xe v¨¤ đ¨´m b¨¢nh xe, tất cả đều đ¨²c. 34 C¨® bốn bờ vai ở bốn g¨®c của mỗi gi¨¤n; c¨¢c bờ vai n¨¤y được gắn th¨¤nh một với gi¨¤n. 35 Tr¨ºn đỉnh gi¨¤n c¨® một v¨°ng tr¨°n cao hai tấc rưỡi; tr¨ºn đỉnh gi¨¤n những c¨¢i mộng v¨¤ c¨¢c đ¨°n ngang l¨¤m th¨¤nh một khối với gi¨¤n. 36 Tr¨ºn mặt c¨¢c mộng, ông trạm trổ h¨¬nh c¨¢c K¨º-ru-bim, sư tử v¨¤ những tr¨¢i ch¨¤ l¨¤; giữa khoảng c¨¢ch mỗi vật c¨® những nh¨¤nh hoa chạy chung quanh. 37 Ông l¨¤m mười gi¨¤n đều như thế: c¨´ng đ¨²c một kiểu, một k¨ªch thước, một h¨¬nh thể như nhau.
38 Ông l¨¤m mười bồn nước bằng đồng; mỗi bồn chứa được t¨¢m mươi th¨´ng, v¨¤ mỗi bồn cao hai thước; mỗi bồn được đặt tr¨ºn một trong mười gi¨¤n. 39 Ông đặt năm gi¨¤n b¨ºn hông phải Ðền Thờ v¨¤ năm gi¨¤n b¨ºn hông tr¨¢i; c¨°n bể th¨¬ ông đặt b¨ºn phải Ðền Thờ, hướng đông nam.
Vật dụng trong Ðền Thờ ¨C T¨®m lược (2 Sb 4:11 -5:1)
40 Ông Khi-ram l¨¤m những chiếc vạc, những c¨¢i xẻng v¨¤ b¨¬nh rảy. Ông Khi-ram ho¨¤n th¨¤nh tất cả công tr¨¬nh m¨¤ ông đã thực hiện cho vua Sa-lô-môn trong Ðền Thờ Ðức Ch¨²a:
41 Hai trụ, c¨¢c bầu của c¨¢c đầu trụ tr¨ºn hai đỉnh trụ, hai m¨¤ng lưới bọc hai bầu của c¨¢c đầu trụ tr¨ºn đỉnh trụ. 42 Bốn trăm tr¨¢i thạch lựu cho hai m¨¤ng lưới, mỗi m¨¤ng lưới hai h¨¤ng thạch lựu, để bọc hai bầu của c¨¢c đầu trụ tr¨ºn đỉnh trụ.
43 Mười c¨¢i gi¨¤n v¨¤ mười c¨¢i bồn đặt tr¨ºn gi¨¤n.
44 Một c¨¢i bể v¨¤ mười hai con b¨° đỡ ph¨ªa dưới.
45 Những c¨¢i vạc, xẻng v¨¤ b¨¬nh rảy.
46 Vua đ¨²c c¨¢c vật ấy tại đồng bằng Gio-đan, tr¨ºn mặt đất s¨¦t, giữa X¨²c-cốt v¨¤ X¨¢c-than. 47 Vua Sa-lô-môn xếp đặt tất cả c¨¢c vật ấy, ch¨²ng nhiều vô kể, n¨ºn không t¨ªnh được số lượng đồng.
48 Vua Sa-lô-môn đã l¨¤m tất cả c¨¢c vật dụng cho Ðền Thờ Ðức Ch¨²a: b¨¤n thờ bằng v¨¤ng, b¨¤n đặt b¨¢nh tiến cũng bằng v¨¤ng. 49 C¨¢c chân đ¨¨n: năm chiếc b¨ºn phải v¨¤ năm chiếc b¨ºn tr¨¢i, trước Nơi Cực Th¨¢nh, tất cả bằng v¨¤ng r¨°ng; hoa, đ¨¨n, k¨¦o cắt bấc đều bằng v¨¤ng; 50 ch¨¦n, dao, b¨¬nh rảy, b¨¬nh hương, khay đựng tro bằng v¨¤ng r¨°ng; c¨¢c chốt c¨¢nh cửa Ðền Thờ b¨ºn trong, tức l¨¤ Nơi Cực Th¨¢nh, v¨¤ c¨¢c chốt c¨¢nh cửa Ðền Thờ, tức l¨¤ Cung Th¨¢nh, cũng bằng v¨¤ng.
51 Thế l¨¤ ho¨¤n th¨¤nh to¨¤n bộ công tr¨¬nh m¨¤ vua Sa-lô-môn đã thực hiện cho Ðền Thờ Ðức Ch¨²a. Vua Sa-lô-môn đưa v¨¤o 𨮠c¨¢c vật th¨¢nh m¨¤ vua Ða-v¨ªt, thân phụ ông đã dâng: bạc, v¨¤ng, c¨¢c vật dụng; vua đặt c¨¢c vật ấy trong kho Ðền Thờ Ðức Ch¨²a.
¨C Chương 08 ¨C
Di chuyển H¨°m Bia Giao Ước (2 Sb 5:2-10)
1 Bấy giờ vua Sa-lô-môn triệu tập b¨ºn m¨¬nh, tại Gi¨º-ru-sa-lem, c¨¢c kỳ mục Ít-ra-en, gồm tất cả c¨¢c người đứng đầu c¨¢c chi tộc c¨´ng c¨¢c trưởng tộc con c¨¢i Ít-ra-en, để đưa H¨°m Bia Giao Ước của Ðức Ch¨²a l¨ºn, từ Th¨¤nh vua Ða-v¨ªt tức l¨¤ Xi-on. 2 Mọi người Ít-ra-en tập hợp lại b¨ºn vua Sa-lô-môn trong th¨¢ng Ê-ta-nim tức l¨¤ th¨¢ng thứ bảy để mừng Lễ. 3 Tất cả c¨¢c kỳ mục Ít-ra-en đều tới; c¨¢c tư tế th¨¬ khi¨ºng H¨°m Bia, 4 v¨¤ đưa H¨°m Bia của Ðức Ch¨²a cũng như Lều Hội Ngộ v¨¤ tất cả c¨¢c vật dụng th¨¢nh trong Lều l¨ºn. C¨¢c tư tế v¨¤ c¨¢c thầy L¨º-vi đưa những thứ ấy l¨ºn. 5 Vua Sa-lô-môn v¨¤ to¨¤n thể cộng đồng Ít-ra-en tụ họp lại b¨ºn cạnh vua trước H¨°m Bia, s¨¢t tế chi¨ºn b¨° nhiều vô kể, không sao đếm nổi. 6 C¨¢c tư tế đưa H¨°m Bia Giao Ước của Ðức Ch¨²a v¨¤o nơi đã d¨¤nh sẵn trong cung Ðơ-via của Ðền Thờ, tức l¨¤ Nơi Cực Th¨¢nh, dưới c¨¢nh c¨¢c K¨º-ru-bim. 7 Quả vậy, c¨¢c K¨º-ru-bim xo¨¨ c¨¢nh ra b¨ºn tr¨ºn H¨°m Bia, che ph¨ªa tr¨ºn H¨°m Bia v¨¤ c¨¢c đ¨°n khi¨ºng. 8 C¨¢c đ¨°n n¨¤y d¨¤i đến nỗi từ Cung Th¨¢nh, trước Nơi Cực Th¨¢nh, c¨® thể nh¨¬n thấy c¨¢c đầu đ¨°n, nhưng từ b¨ºn ngo¨¤i th¨¬ không thấy được. C¨¢c đ¨°n n¨¤y vẫn c¨°n 𨮠cho tới ng¨¤y nay. 9 Trong H¨°m Bia không c¨® g¨¬ ngo¨¤i hai Bia đ¨¢ ông Mô-s¨º đã đặt v¨¤o đ¨®, tr¨ºn n¨²i Khô-rếp, khi Ðức Ch¨²a lập Giao Ước với con c¨¢i Ít-ra-en v¨¤o thời họ ra khỏi đất Ai-cập.
Thi¨ºn Ch¨²a ngự xuống Ðền Thờ (2 Sb 5:11-6:2)
10 Khi c¨¢c tư tế ra khỏi Cung Th¨¢nh, th¨¬ c¨® đ¨¢m mây toả đầy Ðền Thờ Ðức Ch¨²a. 11 C¨¢c tư tế không thể tiếp tục thi h¨¤nh nhiệm vụ được v¨¬ đ¨¢m mây: quả thật, vinh quang Ðức Ch¨²a đã tr¨¤n ngập Ðền Thờ Ðức Ch¨²a.
12 Bấy giờ vua Sa-lô-môn n¨®i:
¡°Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n: Người sẽ ngự trong đ¨¢m mây d¨¤y đặc. Vâng,
13 Con đã xây cho Ng¨¤i một ngôi nh¨¤ cao sang. Một nơi để Ng¨¤i ngự muôn đời.¡±
Vua Sa-lô-môn hiệu triệu dân ch¨²ng (2Sb 6 :3-11)
14 Rồi vua quay mặt lại ch¨²c l¨¤nh cho to¨¤n thể cộng đồng Ít-ra-en, trong khi cả cộng đồng Ít-ra-en đều đứng. 15 Vua n¨®i: ¡°Ch¨²c tụng Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, Ðấng đã ra tay ho¨¤n th¨¤nh điều ch¨ªnh miệng Người đã ph¨¢n với Ða-v¨ªt, thân phụ ta, rằng: 16 ¡°Từ ng¨¤y Ta đưa Ít-ra-en dân Ta ra khỏi Ai-cập, Ta đã không chọn một th¨¤nh n¨¤o trong tất cả c¨¢c chi tộc Ít-ra-en để xây một ngôi nh¨¤ k¨ªnh Danh Ta ở đ¨®, nhưng Ta đã chọn Ða-v¨ªt đứng đầu Ít-ra-en dân Ta. 17 Vậy Ða-v¨ªt thân phụ ta đã c¨® ý xây một ngôi nh¨¤ để k¨ªnh Danh Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en. 18 Nhưng Ðức Ch¨²a lại ph¨¢n với Ða-v¨ªt thân phụ ta: ¡°Ngươi định tâm xây một ngôi nh¨¤ để k¨ªnh Danh Ta; ngươi định tâm như thế l¨¤ tốt. 19 C¨® điều l¨¤ ngươi sẽ không xây nh¨¤ ấy, m¨¤ con của ngươi, kẻ từ l¨°ng ngươi sinh ra, ch¨ªnh n¨® sẽ xây nh¨¤ để k¨ªnh Danh Ta. 20 Ðức Ch¨²a đã thực hiện lời Người ph¨¢n; ta đã l¨ºn kế vị Ða-v¨ªt thân phụ ta v¨¤ ngồi tr¨ºn ngai Ít-ra-en, như Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n; ta đã xây nh¨¤ để k¨ªnh Danh Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en; 21 tại đ¨®, ta đã chỉ định một nơi để đặt H¨°m Bia c¨® Giao Ước của Ðức Ch¨²a, giao ước Người đã thiết lập với cha ông ch¨²ng ta, khi Người đưa họ ra khỏi đất Ai-cập.
Vua Sa-lô-môn cầu nguyện (2 Sb 6:12 -20)
22 Vua Sa-lô-môn đứng trước b¨¤n thờ của Ðức Ch¨²a, trước to¨¤n thể cộng đồng Ít-ra-en, giơ hai tay l¨ºn trời v¨¤ 23 thưa: ¡°Lạy Ðức Ch¨²a l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a Ít-ra-en, chốn trời cao cũng như nơi đất thấp, chẳng c¨® thần n¨¤o giống như Ng¨¤i. Ng¨¤i vẫn giữ giao ước v¨¤ t¨¬nh thương đối với c¨¢c tôi tớ Ng¨¤i, khi họ hết l¨°ng bước đi trước nhan Ng¨¤i. 24 Ng¨¤i đã giữ lời Ng¨¤i đã ph¨¢n tôi tớ Ng¨¤i l¨¤ Ða-v¨ªt thân phụ con, v¨¬ điều ch¨ªnh miệng Ng¨¤i ph¨¢n, th¨¬ tay Ng¨¤i đã thực hiện, như thấy hôm nay. 25 Giờ đây, lạy Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, xin Ng¨¤i cũng giữ điều Ng¨¤i đã hứa với tôi tớ Ng¨¤i l¨¤ Ða-v¨ªt thân phụ con l¨¤: ¡°Bao lâu con c¨¢i ngươi giữ đ¨²ng đường lối của ch¨²ng, l¨¤ bước đi trước nhan Ta như ngươi đã bước đi trước nhan Ta, th¨¬ ngươi sẽ không bao giờ thiếu người ngồi tr¨ºn ngai b¨¢u Ít-ra-en. 26 Vậy, lạy Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, xin thực hiện lời Ng¨¤i đã ph¨¢n với Ða-v¨ªt thân phụ con. 27 C¨® thật Thi¨ºn Ch¨²a cư ngụ dưới đất chăng? N¨¤y, trời cao thăm thẳm c¨°n không chứa nổi Ng¨¤i, huống chi ngôi nh¨¤ con đã xây đây! 28 Lạy Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của con! Xin đo¨¢i đến lời tôi tớ Ch¨²a cầu xin khẩn nguyện, m¨¤ lắng nghe tiếng k¨ºu cầu của tôi tớ Ng¨¤i dâng trước tôn nhan hôm nay. 29 Xin Ng¨¤i để mắt nh¨¬n đến ngôi nh¨¤ n¨¤y đ¨ºm ng¨¤y, nh¨¬n đến nơi n¨¤y, v¨¬ Ng¨¤i đã ph¨¢n ¡°Danh Ta sẽ ở đấy¡±; xin Ng¨¤i lắng nghe lời nguyện tôi tớ Ng¨¤i dâng ở nơi đây.¡±
Cầu cho dân (2 Sb 6:21 -31)
30 Xin nghe lời n¨¤i van của tôi tớ Ng¨¤i v¨¤ của Ít-ra-en dân Ng¨¤i dâng l¨ºn ở nơi đây. Từ trời, nơi Ng¨¤i ngự, xin lắng nghe; xin lắng nghe v¨¤ tha thứ.
31 Nếu c¨® ai x¨²c phạm đến đồng loại, v¨¤ người ta lấy lời thề độc m¨¤ buộc n¨® phải đến thề trước B¨¤n Thờ của Ng¨¤i trong Ðền Thờ n¨¤y, 32 th¨¬ từ trời xin Ng¨¤i lắng nghe v¨¤ h¨¤nh động; xin phân xử cho c¨¢c tôi tớ Ng¨¤i, l¨¤ l¨ºn ¨¢n kẻ c¨® lỗi m¨¤ bắt n¨® phải c¨²i đầu chịu tội; c¨°n người vô tội th¨¬ Ng¨¤i minh oan cho họ được vô can.
33 Nếu Ít-ra-en dân Ng¨¤i bị quân th¨´ đ¨¢nh bại v¨¬ đã x¨²c phạm đến Ng¨¤i, v¨¤ nếu họ trở lại với Ng¨¤i m¨¤ tuy¨ºn xưng Danh Ng¨¤i v¨¤ cầu xin, khẩn n¨¤i trong Ðền Thờ n¨¤y, 34 th¨¬ từ trời xin Ng¨¤i lắng nghe, thứ tha tội lỗi Ít-ra-en dân Ng¨¤i v¨¤ đưa họ về đất Ng¨¤i đã ban cho cha ông họ.
35 Khi trời đ¨®ng lại v¨¤ không c¨® mưa v¨¬ họ đã x¨²c phạm đến Ng¨¤i, nếu họ cầu nguyện nơi đây, tuy¨ºn xưng Danh Ng¨¤i, bỏ tội lỗi m¨¤ trở về, v¨¬ Ng¨¤i đã l¨¤m cho họ khổ cực, 36 th¨¬ từ trời xin Ng¨¤i lắng nghe v¨¤ tha thứ tội lỗi cho c¨¢c tôi tớ Ng¨¤i v¨¤ cho Ít-ra-en dân Ng¨¤i, để họ thấy con đường l¨¤nh phải theo, v¨¤ xin cho mưa nhuần tưới xuống tr¨ºn phần đất Ng¨¤i đã ban cho dân Ng¨¤i l¨¤m sản nghiệp.
37 Khi trong xứ c¨® nạn đ¨®i k¨¦m, dịch hạch, khi m¨´a m¨¤ng hư hoại, khi c¨® nạn châu chấu c¨¤o c¨¤o, khi quân th¨´ vây hãm một th¨¤nh n¨¤o của họ, trong bất cứ tai hoạ hay bệnh tật n¨¤o; 38 mọi lời cầu nguyện, khấn xin của bất cứ ai hoặc to¨¤n thể Ít-ra-en dân Ng¨¤i dâng l¨ºn, v¨¬ thấy lương tâm cắn rứt m¨¤ giơ tay hướng về Ðền Thờ n¨¤y, 39 th¨¬ từ trời l¨¤ nơi Ng¨¤i ngự, xin Ng¨¤i lắng nghe v¨¤ tha thứ; xin Ng¨¤i h¨¤nh động v¨¤ ban ơn cho mỗi người tuỳ theo lối sống của họ, bởi v¨¬ Ng¨¤i biết l¨°ng họ, quả thật chỉ m¨¬nh Ng¨¤i biết rõ l¨°ng con c¨¢i lo¨¤i người, 40 ngõ hầu họ k¨ªnh sợ Ng¨¤i, bao lâu họ c¨°n sống tr¨ºn phần đất m¨¤ Ng¨¤i đã ban cho cha ông ch¨²ng con.
Phụ trương (2 Sb 6:32 -39)
41 Ngay cả với người ngoại kiều, không thuộc về Ít-ra-en dân Ng¨¤i, nếu n¨® từ phương xa tới v¨¬ Danh Ng¨¤i, ¨C 42 v¨¬ người ta sẽ nghe biết Danh Ng¨¤i cao cả, b¨¤n tay Ng¨¤i dũng mãnh v¨¤ c¨¢nh tay Ng¨¤i giương cao -, nếu n¨® đến cầu nguyện trong Ðền Thờ n¨¤y, 43 th¨¬ từ trời nơi Ng¨¤i ngự xin Ng¨¤i lắng nghe v¨¤ thực hiện mọi điều kẻ ngoại kiều ấy k¨ºu xin, để cho mọi dân tr¨ºn mặt đất nhận biết Danh Ng¨¤i v¨¤ k¨ªnh sợ Ng¨¤i, như Ít-ra-en dân Ng¨¤i v¨¤ để họ biết l¨¤ Danh Ng¨¤i được k¨ºu cầu nơi Ðền Thờ con đã xây l¨ºn đây.
44 Nếu dân Ng¨¤i xuất trận chống quân th¨´ theo đường lối Ng¨¤i sai họ đi, v¨¤ nếu họ cầu nguyện với Ðức Ch¨²a, hướng về kinh th¨¤nh Ng¨¤i đã chọn, v¨¤ Ðền Thờ con đã xây k¨ªnh Danh Ng¨¤i, 45 th¨¬ từ trời xin Ng¨¤i nghe lời họ cầu nguyện van xin m¨¤ x¨¦t xử công minh cho họ.
46 Nếu họ x¨²c phạm đến Ng¨¤i ¨C thật th¨¬ không người n¨¤o m¨¤ không phạm tội -, khiến Ng¨¤i phải thịnh nộ với họ, m¨¤ trao họ cho địch, v¨¤ những kẻ chiến thắng đ¨¤y họ sang một xứ th¨´ địch, xa hay gần; 47 nhưng rồi tr¨ºn đất lưu đ¨¤y, họ hồi tâm trở lại v¨¤ van xin Ng¨¤i tr¨ºn đất lưu đ¨¤y rằng: ¡°Ch¨²ng con đã phạm tội, đã l¨¤m điều gian ¨¢c, ch¨²ng con thật đ¨¢ng tội! 48 Nếu tr¨ºn đất địch, nơi họ bị lưu đ¨¤y, họ hết l¨°ng hết sức trở về với Ng¨¤i, v¨¤ cầu nguyện với Ng¨¤i; hướng về xứ sở Ng¨¤i đã ban cho tổ ti¨ºn họ, về kinh th¨¤nh Ng¨¤i đã chọn, v¨¤ Ðền Thờ con đã xây k¨ªnh Danh Ng¨¤i, 49 th¨¬ từ trời, nơi Ng¨¤i ngự, xin Ng¨¤i nghe lời họ cầu nguyện van xin m¨¤ x¨¦t xử công minh cho họ, 50 v¨¤ tha cho dân tội x¨²c phạm đến Ng¨¤i cũng như mọi tội phản bội đối với Ng¨¤i; xin Ng¨¤i tỏ l¨°ng thương x¨®t họ trước mặt quân chiến thắng, khiến ch¨²ng cũng phải thương x¨®t họ, 51 v¨¬ họ l¨¤ dân, l¨¤ gia nghiệp của Ng¨¤i, gia nghiệp Ng¨¤i đã đưa ra từ Ai-cập, từ giữa l¨° nung sắt.
Kết th¨²c lời nguyện ¨C Ch¨²c l¨¤nh cho dân
52 Vậy, lạy Ðức Ch¨²a l¨¤ Ch¨²a Thượng, xin gh¨¦ mắt nh¨¬n đến tôi tớ Ng¨¤i đang n¨¤i van, đến Ít-ra-en dân Ng¨¤i đang cầu nguyện, m¨¤ lắng nghe mọi điều họ k¨ºu xin, 53 v¨¬, từ giữa mọi dân tộc tr¨ºn mặt đất, Ng¨¤i đã t¨¢ch họ ra l¨¤m sản nghiệp ri¨ºng, như Ng¨¤i đã d¨´ng ông Mô-s¨º tôi tớ Ng¨¤i m¨¤ ph¨¢n, khi đưa cha ông ch¨²ng con ra khỏi Ai-cập.¡±
54 Sau khi dâng tất cả những lời cầu nguyện v¨¤ n¨¤i van ấy l¨ºn Ðức Ch¨²a, th¨¬ vua Sa-lô-môn phủ phục rồi đứng l¨ºn trước b¨¤n thờ Ðức Ch¨²a, giơ hai tay l¨ºn trời, 55 quay xuống, cất lớn tiếng ch¨²c l¨¤nh cho to¨¤n thể cộng đo¨¤n Ít-ra-en: 56 ¡°Ch¨²c tụng Ðức Ch¨²a, Ðấng đã ban cho Ít-ra-en dân Người được nghỉ ngơi, đ¨²ng y như Người đã ph¨¢n, không sai một lời n¨¤o trong tất cả những lời tốt l¨¤nh Người đã d¨´ng ông Mô-s¨º, tôi tớ Người, m¨¤ ph¨¢n. 57 Xin Ðức Ch¨²a l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a ch¨²ng ta, ở c¨´ng ch¨²ng ta như Người đã ở với tổ ti¨ºn ch¨²ng ta; xin Người đừng để mặc, cũng đừng bỏ rơi ch¨²ng ta, 58 nhưng xin hướng l¨°ng ch¨²ng ta về với Người, để ch¨²ng ta bước đi tr¨ºn mọi nẻo đường của Người, v¨¤ tuân giữ c¨¢c mệnh lệnh, giới răn v¨¤ luật ph¨¢p Người đã truyền cho tổ ti¨ºn ch¨²ng ta. 59 Ước chi những lời ta khẩn khoản dâng l¨ºn Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a ch¨²ng ta ở trước Tôn Nhan Người đ¨ºm ng¨¤y, để Người b¨ºnh vực quyền lợi tôi tớ Người v¨¤ quyền lợi Ít-ra-en dân Người, ng¨¤y n¨¤y qua ng¨¤y kh¨¢c. 60 Như thế mọi dân tr¨ºn mặt đất sẽ nh¨¬n nhận Ðức Ch¨²a ch¨ªnh l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a, không c¨® Ch¨²a n¨¤o kh¨¢c. 61 C¨¢c ngươi phải hết l¨°ng với Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a ch¨²ng ta m¨¤ bước đi theo c¨¢c giới răn v¨¤ tuân giữ c¨¢c mệnh lệnh của Người như ng¨¤y hôm nay.¡±
Hiến tế trong ng¨¤y Cung hiến Ðền Thờ (2Sb 7 :4-10)
62 Vua c¨´ng to¨¤n thể Ít-ra-en dâng hy lễ trước nhan Ðức Ch¨²a. 63 Vua Sa-lô-môn s¨¢t tế hai mươi hai ng¨¤n con b¨° v¨¤ một trăm hai mươi ng¨¤n con chi¨ºn l¨¤m lễ kỳ an dâng l¨ºn Ðức Ch¨²a; vua v¨¤ to¨¤n thể con c¨¢i Ít-ra-en cung hiến Ðền Thờ Ðức Ch¨²a. 64 Ng¨¤y hôm ấy, vua th¨¢nh hiến phần giữa của Tiền đ¨¬nh ở trước Nh¨¤ Ðức Ch¨²a; ch¨ªnh tại đây, vua dâng lễ to¨¤n thi¨ºu, lễ phẩm v¨¤ mỡ của lễ kỳ an, v¨¬ b¨¤n thờ bằng đồng trước nhan Ðức Ch¨²a qu¨¢ nhỏ không đủ chứa lễ to¨¤n thi¨ºu, lễ phẩm v¨¤ mỡ của lễ kỳ an. 65 Dịp n¨¤y, vua Sa-lô-môn c¨´ng với to¨¤n thể Ít-ra-en mừng lễ trước nhan Ðức Ch¨²a l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a ch¨²ng ta trong bảy ng¨¤y, rồi bảy ng¨¤y nữa l¨¤ mười bốn ng¨¤y. Thật l¨¤ một công hội vĩ đại quy tụ từ lối v¨¤o Cửa Ải Kha-m¨¢t tới suối Ai-cập. 66 Ng¨¤y thứ t¨¢m, vua giải t¨¢n dân. Họ cầu ch¨²c vua khang an rồi ai nấy trở về lều m¨¬nh, l¨°ng vui mừng hân hoan v¨¬ mọi sự tốt l¨¤nh Ðức Ch¨²a đã l¨¤m cho Ða-v¨ªt tôi tớ Người v¨¤ Ít-ra-en dân Người.
¨C Chương 09 ¨C
Thi¨ºn Ch¨²a lại hiện ra với vua Sa-lô-môn (2 Sb 7:11 -22)
1 Sau khi vua Sa-lô-môn ho¨¤n tất việc xây Ðền Thờ Ðức Ch¨²a v¨¤ cung điện nh¨¤ vua, c¨´ng mọi công tr¨¬nh vua dự t¨ªnh, 2 th¨¬ Ðức Ch¨²a lại hiện ra với vua lần thứ hai, giống y như lần hiện ra với vua ở Gh¨ªp-ôn. 3 Ðức Ch¨²a ph¨¢n với vua: ¡°Ta đã nghe lời ngươi cầu nguyện v¨¤ van n¨¤i trước nhan Ta; Ta đã th¨¢nh ho¨¢ ngôi nh¨¤ n¨¤y m¨¤ ngươi đã xây để cho Danh Ta ngự ở 𨮠muôn đời; Ta sẽ nh¨¬n xem v¨¤ ưa th¨ªch ở đấy mọi ng¨¤y. 4 C¨°n ngươi, nếu ngươi bước đi trước nhan Ta, như Ða-v¨ªt thân phụ ngươi, với tâm hồn trong sạch v¨¤ ngay thẳng, m¨¤ thi h¨¤nh mọi điều Ta truyền cho ngươi v¨¤ tuân giữ c¨¢c giới răn v¨¤ luật ph¨¢p của Ta, 5 th¨¬ Ta sẽ củng cố ngai v¨¤ng của ngươi tr¨ºn Ít-ra-en đến muôn đời, như Ta đã hứa với Ða-v¨ªt, thân phụ ngươi, rằng: ¡°Ngươi sẽ không thiếu người ngự tr¨ºn ngai Ít-ra-en¡±. 6 Nhưng nếu c¨¢c ngươi v¨¤ con ch¨¢u c¨¢c ngươi tr¨¢o trở bỏ đường lối của Ta, không giữ c¨¢c mệnh lệnh, c¨¢c giới răn Ta đã đặt cho c¨¢c ngươi, lại đi l¨¤m tôi c¨¢c thần ngoại v¨¤ thờ lạy ch¨²ng, 7 th¨¬ Ta sẽ ti¨ºu diệt Ít-ra-en khỏi phần đất m¨¤ Ta đã ban cho ch¨²ng; c¨°n Ðền Thờ Ta đã th¨¢nh ho¨¢ để k¨ªnh Danh Ta, Ta sẽ loại trừ khỏi nhan Ta, v¨¤ Ít-ra-en sẽ th¨¤nh bia miệng cho mọi dân tộc đ¨¤m tiếu; 8 Ðền Thờ n¨¤y sẽ th¨¤nh đống hoang t¨¤n, khiến mọi kẻ qua lại phải sững sờ, huýt s¨¢o m¨¤ n¨®i: ¡°Tại sao Ðức Ch¨²a đã xử như thế với đất nước v¨¤ Ðền Thờ n¨¤y? 9 Người ta sẽ trả lời: Tại ch¨²ng đã bỏ Ðức Ch¨²a Thi¨ºn Ch¨²a của ch¨²ng, Ðấng đã đưa tổ ti¨ºn ch¨²ng ra khỏi đất Ai-cập; ch¨²ng đã gắn b¨® với c¨¢c thần ngoại, sụp lạy v¨¤ l¨¤m tôi c¨¢c thần ấy, n¨ºn Ðức Ch¨²a đã gi¨¢ng xuống tr¨ºn ch¨²ng tất cả tai hoạ n¨¤y.¡±
Buôn b¨¢n với vua Khi-ram (2 Sm 8:1-2)
10 Trong hai mươi năm vua Sa-lô-môn xây hai ngôi nh¨¤, l¨¤ Ðền Thờ Ðức Ch¨²a v¨¤ cung điện nh¨¤ vua, 11 th¨¬ Khi-ram vua Tia cung cấp cho vua Sa-lô-môn gỗ b¨¢ hương, gỗ trắc v¨¤ v¨¤ng tuỳ th¨ªch; c¨°n vua Sa-lô-môn th¨¬ trao cho vua Khi-ram hai mươi th¨¤nh trong miền Ga-li-l¨º. 12 Từ Tia vua Khi-ram đi ra xem c¨¢c th¨¤nh vua Sa-lô-môn đã trao cho, nhưng vua không th¨ªch c¨¢c th¨¤nh ấy. 13 Vua n¨®i: ¡°N¨¤y ông anh, th¨¤nh g¨¬ m¨¤ ông cho tôi vậy? ¡± Rồi vua gọi c¨¢c th¨¤nh ấy l¨¤ ¡°đất Ca-vun¡± cho tới ng¨¤y nay. 14 Vua Khi-ram gửi tới cho vua Sa-lô-môn ba ng¨¤n s¨¢u trăm ký v¨¤ng.
Dân công để xây cất (2 Sb 8:3-11)
15 Ðây l¨¤ dịch vụ dân công vua Sa-lô-môn đã đặt ra để xây Ðền Thờ Ðức Ch¨²a, cung điện của m¨¬nh, công tr¨¬nh Mi-lô, tường th¨¤nh Gi¨º-ru-sa-lem, Kha-xo, Mơ-gh¨ªt-đô v¨¤ Ghe-de. 16 Pha-ra-ô vua Ai-cập đã tiến quân chiếm Ghe-de, thi¨ºu huỷ th¨¤nh v¨¤ s¨¢t hại dân Ca-na-an cư ngụ ở đ¨®; rồi vua tặng l¨¤m của hồi môn cho ¨¢i nữ l¨¤ phu nhân của vua Sa-lô-môn. 17 Vua Sa-lô-môn xây dựng lại Ghe-de v¨¤ Bết Khô-rôn Hạ,18 rồi Ba-a-l¨¢t v¨¤ Ta-ma ở sa mạc, trong xứ, 19 v¨¤ tất cả c¨¢c th¨¤nh l¨¤m kho dự trữ m¨¤ vua Sa-lô-môn sẵn c¨®, c¨¢c th¨¤nh giữ xe trận, c¨¢c th¨¤nh nuôi ngựa v¨¤ tất cả những g¨¬ vua Sa-lô-môn muốn xây cất ở Gi¨º-ru-sa-lem, ở Li-băng v¨¤ trong to¨¤n lãnh thổ thuộc quyền vua. 20 Tất cả những người c¨°n s¨®t lại thuộc c¨¢c dân E-mô-ri, Khết, Pơ-r¨ªt-di, Khi-vi v¨¤ Giơ-v¨²t, những người không phải l¨¤ con c¨¢i Ít-ra-en, 21 những người n¨¤y đã để lại con ch¨¢u ch¨²ng trong xứ, v¨¬ con c¨¢i Ít-ra-en không ti¨ºu diệt hết được. Vua Sa-lô-môn bắt tất cả những người 𨮠phải lao động khổ sai đến ng¨¤y nay. 22 Phần con c¨¢i Ít-ra-en vua Sa-lô-môn không bắt ai phải l¨¤m nô dịch cho vua; họ l¨¤ những chiến sĩ, những cận thần, những tướng lãnh, những vi¨ºn chức, những người chỉ huy chiến xa v¨¤ kỵ binh của vua. 23 Họ chỉ huy c¨¢c đốc công phụ tr¨¢ch công tr¨¬nh của vua Sa-lô-môn, tất cả l¨¤ năm trăm năm mươi người, gi¨¢m s¨¢t dân ch¨²ng l¨¤m việc trong c¨¢c công tr¨¬nh. 24 Khi công ch¨²a của Pha-ra-ô từ Th¨¤nh Ða-v¨ªt l¨ºn cung điện đã xây cho b¨¤, th¨¬ vua Sa-lô-môn bắt đầu xây công tr¨¬nh Mi-lô.
Phục vụ Ðền Thờ (2 Sb 8:12 -16)
25 Mỗi năm ba lần, vua Sa-lô-môn dâng lễ to¨¤n thi¨ºu v¨¤ lễ kỳ an tr¨ºn b¨¤n thờ vua đã dựng l¨ºn để k¨ªnh Ðức Ch¨²a; vua thường đốt hương tr¨ºn b¨¤n thờ trước nhan Ðức Ch¨²a. Thế l¨¤ vua chu to¨¤n bổn phận đối với Ðền Thờ.
3. Vua Sa-Lô-Môn, Nh¨¤ Kinh Doanh
Vua Sa-lô-môn, người tổ chức thương thuyền (2 Sb 8:17 -18)
26 Ngo¨¤i ra, vua Sa-lô-môn c¨°n trang bị một đo¨¤n t¨¤u tại E-xi-ôn Ghe-ve, gần Ê-l¨¢t, b¨ºn bờ Biển Sậy trong đất Ê-đôm. 27 Vua Khi-ram ph¨¢i tới đo¨¤n t¨¤u c¨¢c tôi tớ của m¨¬nh l¨¤ những thủy thủ thạo nghề biển, c¨´ng với c¨¢c tôi tớ của vua Sa-lô-môn. 28 Họ đi Ô-phia, mang v¨¤ng về v¨¤ nộp cho vua Sa-lô-môn, tất cả l¨¤ mười hai tấn.
¨C Chương 10 ¨C
Cuộc viếng thăm của nữ ho¨¤ng Sơ-va (2 Sb 9:1-12)
1 Nữ ho¨¤ng Sơ-va nghe biết vua Sa-lô-môn nổi tiếng v¨¬ danh Ðức Ch¨²a, th¨¬ đến đặt câu đố để thử t¨¤i vua. 2 B¨¤ đến Gi¨º-ru-sa-lem c¨´ng với đo¨¤n tuỳ t¨´ng đông đảo, nhiều lạc 𨤠chở đầy hương liệu, v¨¤ một số lượng rất lớn v¨¤ng c¨´ng đ¨¢ quý. B¨¤ v¨¤o hội kiến với vua Sa-lô-môn v¨¤ n¨®i với vua tất cả những g¨¬ b¨¤ suy nghĩ trong l¨°ng. 3 Vua Sa-lô-môn giải đ¨¢p tất cả những vấn đề b¨¤ đưa ra; không c¨® chuyện g¨¬ l¨¤ b¨ª ẩn m¨¤ vua không giải đ¨¢p được cho b¨¤. 4 Nữ ho¨¤ng Sơ-va thấy tất cả sự khôn ngoan của vua Sa-lô-môn v¨¤ cung điện vua đã xây, 5 những m¨®n ăn tr¨ºn b¨¤n của vua, dinh thự của quần thần, cung c¨¢ch v¨¤ trang phục của họ, c¨¢c thứ rượu của vua, c¨¢c lễ to¨¤n thi¨ºu vua tiến dâng tại Ðền Thờ Ðức Ch¨²a, b¨¤ hết hồn, 6 b¨¤ n¨®i với vua: ¡°Những điều tôi đã nghe n¨®i ở nước tôi về ng¨¤i v¨¤ sự khôn ngoan của ng¨¤i quả l¨¤ sự thật. 7 Tôi đã không tin những điều người ta n¨®i, cho tới khi tôi đến v¨¤ thấy tận mắt; nhưng thực ra người ta cho tôi biết chưa tới một nửa. Ng¨¤i c¨°n khôn ngoan v¨¤ gi¨¤u c¨® hơn tiếng đồn tôi đã nghe. 8 Ph¨²c thay thần dân của ng¨¤i! Ph¨²c thay quần thần của ng¨¤i, những kẻ luôn luôn được t¨²c trực trước mặt ng¨¤i v¨¤ nghe biết sự khôn ngoan của ng¨¤i! 9 Ch¨²c tụng Ðức Ch¨²a Thi¨ºn Ch¨²a của ng¨¤i, Ðấng đã ưu ¨¢i đặt ng¨¤i l¨ºn ngai Ít-ra-en; ch¨ªnh v¨¬ l¨°ng y¨ºu thương Ít-ra-en đến muôn đời, m¨¤ Ðức Ch¨²a đã đặt ng¨¤i l¨¤m vua, để ng¨¤i thi h¨¤nh luật ph¨¢p v¨¤ công lý.¡± 10 V¨¤ b¨¤ tặng vua ba ng¨¤n s¨¢u trăm ký v¨¤ng, một số rất lớn hương liệu v¨¤ đ¨¢ quý. Chưa từng c¨® một số lượng hương liệu nhiều như nữ ho¨¤ng Sơ-va đã tặng vua Sa-lô-môn. 11 Cả đo¨¤n t¨¤u của vua Khi-ram, mang v¨¤ng từ Ô-phia về, cũng đưa rất nhiều gỗ đ¨¤n hương v¨¤ đ¨¢ quý từ Ô-phia về nữa. 12 Vua d¨´ng gỗ đ¨¤n hương l¨¤m c¨¢c cột trụ Ðền Thờ Ðức Ch¨²a, cung điện nh¨¤ vua, đ¨¤n lia đ¨¤n hạc cho c¨¢c ca sĩ; thứ gỗ đ¨¤n hương ấy không c¨°n v¨¤ cũng không thấy nữa cho tới ng¨¤y nay. 13 Vua Sa-lô-môn tặng lại nữ ho¨¤ng Sơ-va tất cả những g¨¬ b¨¤ ngỏ ý th¨ªch, chưa kể những g¨¬ vua tặng b¨¤ xứng với danh vua Sa-lô-môn h¨¤o hiệp. Sau 𨮠b¨¤ lui g¨®t, c¨´ng với đo¨¤n tuỳ t¨´ng trở về xứ sở.
Sự gi¨¤u sang của vua Sa-lô-môn (2 Sb 9:13 -24)
14 Số v¨¤ng vua Sa-lô-môn thu nhập h¨¤ng năm l¨¤ hai mươi ng¨¤n ký, 15 không kể v¨¤ng do kh¨¢ch vãng lai, do c¨¢c thương gia, do tất cả c¨¢c vua Ả-rập v¨¤ c¨¢c quan th¨¢i th¨² trong nước đem nộp. 16 Vua Sa-lô-môn l¨¤m hai trăm chiếc thuẫn lớn bằng v¨¤ng g¨°; mỗi chiếc thuẫn phải d¨´ng tới s¨¢u ký v¨¤ng. 17 Vua c¨°n l¨¤m ba trăm chiếc thuẫn nhỏ bằng v¨¤ng g¨°; mỗi chiếc mất một ký rưỡi v¨¤ng. V¨¤ vua đặt c¨¢c thuẫn ấy trong Cung Rừng Li-băng. 18 Vua lại l¨¤m một c¨¢i ngai lớn bằng ng¨¤ v¨¤ d¨¢t v¨¤ng r¨°ng rất tinh vi. 19 Ngai c¨® s¨¢u cấp, phần tr¨ºn của lưng ngai th¨¬ tr¨°n; hai b¨ºn chỗ ngồi c¨® tay tựa, đứng s¨¢t tay tựa l¨¤ hai con sư tử, 20 v¨¤ mười hai con sư tử đứng tr¨ºn s¨¢u cấp ở hai b¨ºn. Chẳng vương quốc n¨¤o l¨¤m được như thế.
21 Tất cả c¨¢c ch¨¦n để uống của vua Sa-lô-môn đều bằng v¨¤ng, v¨¤ tất cả c¨¢c vật dụng trong Cung Rừng Li-băng cũng bằng v¨¤ng r¨°ng. Không c¨® bạc, v¨¬ thời vua Sa-lô-môn bạc không c¨® gi¨¢ trị g¨¬ cả. 22 Quả vậy, vua Sa-lô-môn c¨® một đo¨¤n t¨¤u biển đi T¨¢c-s¨ªt, c¨´ng với đo¨¤n t¨¤u của vua Khi-ram; v¨¤ cứ ba năm một lần, đo¨¤n t¨¤u T¨¢c-s¨ªt đến, mang theo v¨¤ng, bạc, ng¨¤, khỉ v¨¤ công. 23 Vua Sa-lô-môn l¨¤ người trổi vượt hơn tất cả c¨¢c đế vương tr¨ºn mặt đất về sự gi¨¤u c¨® v¨¤ khôn ngoan. 24 Thi¨ºn hạ ai nấy đều mong diện kiến vua Sa-lô-môn để được nghe sự khôn ngoan m¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a đã ban cho vua. 25 Mỗi vị đều mang lễ vật: đồ bạc, đồ v¨¤ng, y phục, vũ kh¨ª, hương liệu, ngựa v¨¤ lừa. Cứ thế từ năm n¨¤y qua năm kh¨¢c.
Xa mã của vua Sa-lô-môn (2 Sb 1:24-17; 9:25-28)
26 Vua Sa-lô-môn tập trung xe v¨¤ ngựa, xe c¨® một ng¨¤n bốn trăm cỗ, v¨¤ ngựa c¨® mười hai ng¨¤n con. Vua để ch¨²ng ở c¨¢c th¨¤nh c¨® xe, b¨ºn cạnh vua tại Gi¨º-ru-sa-lem. 27 Vua đã l¨¤m cho bạc ở Gi¨º-ru-sa-lem ra thường như sỏi đ¨¢, c¨°n b¨¢ hương th¨¬ nhiều như sung ở miền Sơ-ph¨º-la. 28 Ngựa của vua Sa-lô-môn được nhập từ Ai-cập v¨¤ Cơ-v¨º. C¨¢c thương gia của vua đến tận Cơ-v¨º mua ngựa theo đ¨²ng gi¨¢. 29 Một chiếc xe b¨¢n ra từ Ai-cập l¨¤ s¨¢u trăm se-ken bạc, v¨¤ một con ngựa l¨¤ một trăm năm mươi. Ðối với tất cả c¨¢c vua Khết v¨¤ c¨¢c vua A-ram, nhờ c¨¢c thương gia l¨¤m trung gian mua v¨¤o, th¨¬ cũng thế.
¨C Chương 11 ¨C
4. B¨®ng Mây Ðen Tr¨ºn Vương Quốc
C¨¢c hậu phi của vua Sa-lô-môn
1 Vua Sa-lô-môn y¨ºu nhiều người đ¨¤n b¨¤ ngoại bang; ngo¨¤i ¨¢i nữ của Pha-ra-ô, c¨°n c¨® c¨¢c b¨¤ thuộc dân Mô-¨¢p, Am-mon, Ê-đôm, Xi-đôn, Khết, 2 những dân m¨¤ Ðức Ch¨²a đã truyền cho con c¨¢i Ít-ra-en l¨¤ ¡°c¨¢c ngươi không được đi lại với ch¨²ng, v¨¤ ch¨²ng cũng chẳng được đi lại với c¨¢c ngươi; v¨¬ chắc chắn ch¨²ng sẽ l¨¤m cho l¨°ng c¨¢c ngươi ngả theo c¨¢c thần của ch¨²ng.¡± Nhưng vua Sa-lô-môn th¨¬ lại m¨º những người đ¨¤n b¨¤ ấy; 3 vua c¨® bảy trăm b¨¤ vợ ch¨ªnh thức v¨¤ ba trăm cung phi. V¨¤ c¨¢c b¨¤ ấy l¨¤m cho l¨°ng vua ra hư hỏng. 4 Quả vậy, khi vua Sa-lô-môn về gi¨¤, c¨¢c b¨¤ vợ của vua đã l¨¤m cho l¨°ng vua ngả theo c¨¢c thần ngoại; l¨°ng vua không c¨°n chung thủy với Ðức Ch¨²a Thi¨ºn Ch¨²a của vua, như l¨°ng phụ vương Ða-v¨ªt nữa. 5 Vua Sa-lô-môn đi theo nữ thần Át-tô-r¨¦t của dân Xi-đôn, theo thần Min-côm gh¨º tởm của dân Am-mon. 6 Như thế, vua Sa-lô-môn l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a, chứ không theo Ðức Ch¨²a trọn vẹn như phụ vương Ða-v¨ªt. 7 Bấy giờ vua Sa-lô-môn xây tr¨ºn n¨²i đối diện với Gi¨º-ru-sa-lem một nơi cao cho thần Cơ-mốt gh¨º tởm của dân Mô-¨¢p, cho thần Mô-l¨¦c gh¨º tởm của con c¨¢i Am-mon. 8 Vua l¨¤m như thế với tất cả c¨¢c b¨¤ vợ ngoại đạo của vua; họ đốt hương v¨¤ s¨¢t tế k¨ªnh c¨¢c thần của họ.
9 Ðức Ch¨²a nổi giận với vua Sa-lô-môn, v¨¬ l¨°ng vua rời xa Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, Ðấng đã hiện ra với vua hai lần, 10 v¨¤ truyền cho vua l¨¤ đừng đi theo c¨¢c thần ngoại, nhưng vua không giữ điều Ðức Ch¨²a đã truyền. 11 Ðức Ch¨²a ph¨¢n với vua Sa-lô-môn: ¡°V¨¬ ngươi đã như vậy v¨¤ đã không giữ giao ước cũng như c¨¢c giới răn Ta truyền cho ngươi, th¨¬ chắc chắn Ta sẽ giựt lấy vương quốc ngươi m¨¤ trao cho một thuộc hạ của ngươi. 12 Tuy nhi¨ºn, v¨¬ thân phụ ngươi, Ta sẽ không l¨¤m điều 𨮠trong đời ngươi, nhưng sẽ giựt vương quốc khỏi tay con của ngươi. 13 Hơn nữa, v¨¬ nể Ða-v¨ªt tôi tớ Ta, v¨¤ v¨¬ Gi¨º-ru-sa-lem, th¨¤nh đô Ta đã chọn, Ta sẽ không giựt lấy cả vương quốc, nhưng sẽ để lại cho con của ngươi một chi tộc.¡±
Những kẻ th¨´ b¨ºn ngo¨¤i
14 Ðức Ch¨²a xui khiến cho c¨® một người chống lại vua Sa-lô-môn: 𨮠l¨¤ Ha-đ¨¢t người Ê-đôm, thuộc ho¨¤ng tộc Ê-đôm. 15 Khi vua Ða-v¨ªt đã đ¨¢nh bại Ê-đôm v¨¤ ông Giô-¨¢p chỉ huy quân đội l¨ºn chôn cất c¨¢c tử thi, th¨¬ ông t¨¤n s¨¢t mọi đ¨¤n ông con trai ở Ê-đôm. 16 Quả vậy, ông Giô-¨¢p c¨´ng to¨¤n thể Ít-ra-en đã ở lại đấy s¨¢u th¨¢ng cho tới khi ti¨ºu diệt ho¨¤n to¨¤n mọi đ¨¤n ông con trai ở Ê-đôm. 17 Bấy giờ, Ha-đ¨¢t c¨´ng với mấy người Ê-đôm trong số c¨¢c tôi tớ của cha m¨¬nh đã chạy trốn được sang Ai-cập, v¨¬ l¨²c 𨮠Ha-đ¨¢t l¨¤ một thiếu ni¨ºn. 18 Ch¨²ng rời Ma-đi-an v¨¤ tới Pa-ran; từ Pa-ran ch¨²ng lấy một số người đi theo m¨¬nh xuống Ai-cập, v¨¤o chầu Pha-ra-ô vua Ai-cập; vua n¨¤y cung cấp cho ch¨²ng nh¨¤ ở, bảo đảm lương thực v¨¤ cho ch¨²ng cả đất đai nữa. 19 Ha-đ¨¢t rất được l¨°ng Pha-ra-ô, n¨ºn vua gả em g¨¢i vợ m¨¬nh cho ông, tức l¨¤ em g¨¢i b¨¤ T¨¢c-pơ-nết hay l¨¤ B¨¤ Ho¨¤ng. 20 Em g¨¢i b¨¤ T¨¢c-bơ-nết sinh ra cho ông một người con t¨ºn l¨¤ Gơ-nu-v¨¢t; b¨¤ T¨¢c-pơ-nết nuôi nấng người con n¨¤y ngay trong cung điện Pha-ra-ô. Gơ-nu-v¨¢t sống trong cung điện Pha-ra-ô giữa c¨¢c con c¨¢i Pha-ra-ô. 21 Ðang khi ở Ai-cập, Ha-đ¨¢t nghe tin vua Ða-v¨ªt đã an nghỉ với tổ ti¨ºn v¨¤ tướng Giô-¨¢p chỉ huy quân đội cũng đã chết, th¨¬ thưa với Pha-ra-ô: ¡°Xin để tôi về đất nước tôi.¡± 22 Pha-ra-ô n¨®i với ông: ¡°Ở với ta, ngươi c¨® thiếu g¨¬ m¨¤ phải t¨¬m về đất nước ngươi? ¡± Ông thưa: ¡°Không thiếu g¨¬, nhưng xin cứ để tôi đi.¡± 25b Ðiều ¨¢c của Ha-đ¨¢t l¨¤ ông gớm gh¨¦t Ít-ra-en m¨¤ ông lại l¨¤m vua cai trị Ê-đôm.
23 Thi¨ºn Ch¨²a c¨°n xui khiến cho vua c¨® một địch thủ l¨¤ Rơ-dôn, con của En-gia-đa, người đã bỏ chủ m¨¬nh l¨¤ Ha-đ¨¢t-e-de, vua Xô-va m¨¤ trốn. 24 Một số người tụ họp b¨ºn ông v¨¤ ông trở th¨¤nh đầu đảng. V¨¬ vua Ða-v¨ªt muốn ti¨ºu diệt họ, n¨ºn ông đến Ða-m¨¢t cư ngụ tại 𨮠v¨¤ l¨¤m vua ở Ða-m¨¢t. 25 Ông th¨´ nghịch với Ít-ra-en suốt thời vua Sa-lô-môn.
Cuộc nổi dậy của Gia-r¨®p-am
26 Ông Gia-r¨®p-am l¨¤ con ông Nơ-v¨¢t, người Ép-ra-im, thuộc Xơ-r¨º-đa; b¨¤ Xơ-ru-a mẹ ông l¨¤ một quả phụ. Ông đã từng phục vụ vua Sa-lô-môn, nhưng lại nổi dậy chống vua. 27 Chuyện ông nổi dậy chống vua như sau:
28 Bấy giờ Gia-r¨®p-am l¨¤ người c¨® khả năng. Vua Sa-lô-môn thấy ch¨¤ng trai ấy đảm đang công việc, th¨¬ đặt ch¨¤ng phụ tr¨¢ch to¨¤n thể dân công nh¨¤ Giu-se. 29 Một hôm, khi Gia-r¨®p-am từ Gi¨º-ru-sa-lem đi ra, th¨¬ dọc đường gặp ngôn sứ A-khi-gia, người Si-lô; ông n¨¤y kho¨¢c một chiếc ¨¢o cho¨¤ng mới. L¨²c ấy chỉ c¨® hai ông ở ngo¨¤i đồng. 30 Ông A-khi-gia lấy chiếc ¨¢o mới m¨¬nh đang mặc, x¨¦ ra l¨¤m mười hai mảnh. 31 Rồi ông n¨®i với Gia-r¨®p-am: ¡°Anh cầm lấy mười mảnh, v¨¬ Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a Ít-ra-en ph¨¢n như sau: ¡°N¨¤y Ta sẽ giựt vương quốc khỏi tay Sa-lô-môn để trao cho ngươi mười chi tộc. 32 N¨® vẫn c¨°n được một chi tộc, v¨¬ nể Ða-v¨ªt, tôi tớ Ta, v¨¤ v¨¬ Gi¨º-ru-sa-lem th¨¤nh đô Ta đã chọn trong tất cả chi tộc Ít-ra-en. 33 V¨¬ n¨® đã bỏ Ta m¨¤ thờ lạy thần Át-tô-r¨¦t của dân Xi-đôn, thần Cơ-mốt của Mô-¨¢p, thần Min-côm của con c¨¢i Am-mon, v¨¤ không đi theo đường lối của Ta, l¨¤ thi h¨¤nh điều ch¨ªnh trực trước nhan Ta, cũng như c¨¢c giới răn v¨¤ luật ph¨¢p của Ta như Ða-v¨ªt thân phụ n¨®. 34 Nhưng Ta sẽ không cất hết vương quốc khỏi tay n¨®, m¨¤ sẽ để n¨® l¨¤m thủ lãnh cho đến cuối đời, v¨¬ nể Ða-v¨ªt tôi tớ Ta, người Ta đã chọn, kẻ đã tuân giữ c¨¢c mệnh lệnh v¨¤ c¨¢c giới răn của Ta. 35 Ta sẽ giựt lấy vương quốc khỏi tay con n¨®, sẽ cho ngươi mười chi tộc 36 v¨¤ cho con n¨® một chi tộc, để Ða-v¨ªt tôi tớ Ta luôn luôn c¨® một ngọn đ¨¨n trước nhan Ta ở Gi¨º-ru-sa-lem, th¨¤nh đô Ta đã chọn l¨¤m nơi danh Ta ngự trị. 37 Vậy Ta sẽ đặt ngươi l¨¤m người cai trị mọi sự như l¨°ng ngươi muốn, v¨¤ ngươi sẽ l¨¤m vua Ít-ra-en. 38 Nếu ngươi vâng nghe tất cả những điều Ta truyền cho ngươi v¨¤ bước đi theo đường lối của Ta, thi h¨¤nh điều ch¨ªnh trực trước nhan Ta m¨¤ tuân giữ c¨¢c giới răn v¨¤ mệnh lệnh của Ta như Ða-v¨ªt tôi tớ Ta đã l¨¤m, th¨¬ Ta sẽ ở với ngươi v¨¤ xây cho ngươi một ngôi nh¨¤ bền vững như Ta đã xây cho Ða-v¨ªt, v¨¤ Ta sẽ trao Ít-ra-en cho ngươi. 39 Như thế, Ta sẽ hạ d¨°ng dõi Ða-v¨ªt xuống, nhưng không phải mãi đâu!¡±
40 Vua Sa-lô-môn t¨¬m c¨¢nh giết Gia-r¨®p-am; nhưng Gia-r¨®p-am chỗi dậy v¨¤ trốn sang Ai-cập, đến với Si-sắc vua Ai-cập, v¨¤ ở Ai-cập cho tới khi vua Sa-lô-môn qua đời.
Kết th¨²c triều đại Sa-lô-môn (2Sb 9 :29-31)
41 C¨¢c truyện kh¨¢c về vua Sa-lô-môn v¨¤ tất cả những g¨¬ vua đã thực hiện cũng như sự khôn ngoan của vua đều đã được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn của vua Sa-lô-môn. 42 Thời gian vua Sa-lô-môn trị v¨¬ to¨¤n thể Ít-ra-en tại Gi¨º-ru-sa-lem l¨¤ bốn mươi năm. 43 Vua Sa-lô-môn đã an nghỉ với tổ ti¨ºn v¨¤ được chôn cất trong Th¨¤nh Ða-v¨ªt thân phụ vua; v¨¤ th¨¢i tử Rơ-kh¨¢p-am l¨ºn ngôi kế vị vua.
¨C Chương 12 ¨C
III. Cuộc Ly Khai Về Ch¨ªnh Trị V¨¤ Tôn Gi¨¢o
Ðại hội tại Si-khem (2 Sb 10: 1-19)
1 Rơ-kh¨¢p-am đi Si-khem, v¨¬ to¨¤n thể Ít-ra-en tụ họp ở Si-khem để tôn ông l¨ºn l¨¤m vua. 2 L¨²c ấy Gia-r¨®p-am con ông Nơ-v¨¢t nghe biết chuyện ấy, -ông c¨°n đang ở b¨ºn Ai-cập v¨¬ ông đã trốn vua Sa-lô-môn sang đ¨®- ông liền bỏ Ai-cập trở về. 3 Người ta cho mời ông Gia-r¨®p-am. Ông v¨¤ to¨¤n thể cộng đo¨¤n Ít-ra-en tới. Họ thưa với Rơ-kh¨¢p-am rằng: 4 ¡°Phụ vương ng¨¤i đã bắt ch¨²ng tôi mang một c¨¢i ¨¢ch qu¨¢ nặng. Bây giờ nếu ng¨¤i giảm bớt khổ dịch v¨¤ ¨¢ch nặng nề phụ vương đã đặt tr¨ºn ch¨²ng tôi, th¨¬ ch¨²ng tôi sẽ phục dịch ng¨¤i.¡± 5 Vua n¨®i với họ: ¡°C¨¢c ngươi cứ đi đi, ba ng¨¤y nữa trở lại đây gặp ta.¡± Dân ch¨²ng liền r¨²t lui.
6 Vua Rơ-kh¨¢p-am b¨¤n hỏi với c¨¢c kỳ mục l¨¤ những người đã từng hầu cận phụ vương Sa-lô-môn, khi vua n¨¤y c¨°n sống; vua Rơ-kh¨¢p-am n¨®i: ¡°C¨¢c ngươi g¨®p ý với ta thế n¨¤o, để ta c¨°n trả lời cho dân n¨¤y?¡± 7 Họ thưa với vua: ¡°Nếu hôm nay ng¨¤i l¨¤m đầy tớ cho dân n¨¤y, nếu ng¨¤i phục vụ v¨¤ để ý tới dân, d¨´ng lời lẽ ôn tồn m¨¤ n¨®i với dân, th¨¬ dân sẽ l¨¤m tôi ng¨¤i mãi mãi.¡± 8 Nhưng vua không đếm xỉa g¨¬ đến ý kiến c¨¢c kỳ mục đưa ra, lại đi b¨¤n hỏi với đ¨¢m người trẻ, l¨¤ những bạn thiếu thời hiện đang hầu cận vua. 9 Vua n¨®i với họ: ¡°C¨¢c ngươi g¨®p ý với ta thế n¨¤o, để ta c¨°n trả lời cho dân n¨¤y, v¨¬ n¨® đã n¨®i với ta rằng: Xin ng¨¤i giảm bớt c¨¢i ¨¢ch nặng phụ vương đã đặt tr¨ºn ch¨²ng tôi!¡± 10 Ш¢m người trẻ, những bạn thiếu thời của vua, thưa vua rằng: ¡°Ng¨¤i sẽ trả lời cho dân đã từng n¨®i với ng¨¤i: ¡°Phụ vương ng¨¤i đã đặt ¨¢ch nặng tr¨ºn ch¨²ng tôi, nhưng xin ng¨¤i giảm bớt cho ch¨²ng tôi¡±, xin ng¨¤i n¨®i với ch¨²ng thế n¨¤y: ¡°Ng¨®n tay nhỏ của ta c¨°n lớn hơn cả lưng của phụ vương ta. 11 Vậy phụ vương ta đã đặt ¨¢ch nặng tr¨ºn c¨¢c ngươi, c¨°n ta, ta chất cho nặng hơn nữa; phụ vương ta trừng phạt c¨¢c ngươi bằng roi, c¨°n ta, ta sẽ trừng phạt c¨¢c ngươi bằng bọ cạp.¡±
12 Ng¨¤y thứ ba, Gia-r¨®p-am c¨´ng to¨¤n dân đến yết kiến vua Rơ-kh¨¢p-am như vua đã hẹn rằng: ¡°Ba ng¨¤y nữa trở lại gặp ta.¡± 13 Vua trả lời cứng cỏi với dân; vua không đếm xỉa g¨¬ đến ý kiến c¨¢c kỳ mục đã đưa ra, 14 nhưng n¨®i với họ theo ý kiến đ¨¢m người trẻ rằng: ¡°Phụ vương ta đã đặt ¨¢ch nặng tr¨ºn c¨¢c ngươi, c¨°n ta, ta chất nặng hơn nữa tr¨ºn c¨¢c ngươi; phụ vương ta trừng phạt c¨¢c ngươi bằng roi, c¨°n ta, ta sẽ trừng phạt c¨¢c ngươi bằng bọ cạp.¡± 15 Thế l¨¤ vua không chịu nghe dân: Ðức Ch¨²a đã để như vậy cho lời Người được ứng nghiệm, lời m¨¤ Ðức Ch¨²a đã d¨´ng ông A-khi-gia người Si-lô m¨¤ ph¨¢n với ông Gia-r¨®p-am con ông Nơ-v¨¢t. 16 Khi to¨¤n thể Ít-ra-en thấy vua không th¨¨m nghe họ, th¨¬ dân đ¨¢p lại vua rằng:
¡°Ch¨²ng tôi c¨® li¨ºn hệ chi với Ða-v¨ªt? Chẳng c¨® phần g¨¬ với con của Gie-s¨º! Ít-ra-en ơi, ai về lều nấy! N¨¤y Ða-v¨ªt hãy liệu lấy nh¨¤ của ngươi!¡±
17 C¨°n con c¨¢i Ít-ra-en cư ngụ tại c¨¢c th¨¤nh của Giu-đa, th¨¬ vua Rơ-kh¨¢p-am vẫn l¨¤m vua cai trị họ. 18 Vua Rơ-kh¨¢p-am cử ông A-đô-ram phụ tr¨¢ch việc dân công, nhưng to¨¤n thể Ít-ra-en n¨¦m đ¨¢ ông v¨¤ ông đã chết; c¨°n vua Rơ-kh¨¢p-am th¨¬ vội vã l¨ºn xe trốn về Gi¨º-ru-sa-lem. 19 Thế l¨¤ Ít-ra-en ly khai với nh¨¤ Ða-v¨ªt cho tới ng¨¤y nay.
Ly khai về ch¨ªnh trị (2 Sb 11: 1-4)
20 Khi to¨¤n thể Ít-ra-en nghe tin ông Gia-r¨®p-am đã về nước, th¨¬ sai người mời ông tới đại hội v¨¤ phong ông l¨¤m vua cai trị to¨¤n thể Ít-ra-en; chỉ c¨°n một m¨¬nh chi tộc Giu-đa l¨¤ theo nh¨¤ Ða-v¨ªt.
21 Về tới Gi¨º-ru-sa-lem, vua Rơ-kh¨¢p-am tập họp to¨¤n thể nh¨¤ Giu-đa v¨¤ chi tộc Ben-gia-min, được một trăm t¨¢m mươi ng¨¤n quân tinh nhuệ để giao chiến với nh¨¤ Ít-ra-en v¨¤ thu hồi vương quốc về cho Rơ-kh¨¢p-am con vua Sa-lô-môn. 22 Nhưng c¨® lời Thi¨ºn Ch¨²a ph¨¢n với ông Sơ-ma-gia, người của Thi¨ºn Ch¨²a rằng: 23 ¡°Hãy n¨®i với Rơ-kh¨¢p-am con của Sa-lô-môn vua Giu-đa, với to¨¤n thể nh¨¤ Giu-đa v¨¤ Ben-gia-min c¨´ng phần c¨°n lại của dân rằng: 24 ¡°Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: C¨¢c ngươi không được l¨ºn giao chiến với con c¨¢i Ít-ra-en l¨¤ anh em c¨¢c ngươi; ai nấy cứ về nh¨¤ m¨¬nh, v¨¬ mọi chuyện l¨¤ do Ta.¡± Họ nghe lời Ðức Ch¨²a v¨¤ quay về như Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n. 25 Vua Gia-r¨®p-am xây dựng Si-khem trong v¨´ng n¨²i Ép-ra-im v¨¤ ở lại đ¨®. Ðoạn vua rời nơi ấy, đi xây dựng Pơ-nu-¨ºn.
Ly khai về tôn gi¨¢o
26 Vua Gia-r¨®p-am nghĩ bụng rằng: ¡°Rồi vương quốc lại trở về nh¨¤ Ða-v¨ªt mất thôi! 27 Nếu dân n¨¤y cứ l¨ºn tế lễ tại Ðền Thờ Ðức Ch¨²a ở Gi¨º-ru-sa-lem, th¨¬ l¨°ng họ lại quay về với chủ m¨¬nh l¨¤ Rơ-kh¨¢p-am vua Giu-đa, v¨¤ họ sẽ giết ta để trở về với Rơ-kh¨¢p-am vua Giu-đa.¡± 28 Sau khi quyết định, vua l¨¤m hai con b¨° mộng bằng v¨¤ng, rồi n¨®i với dân: ¡°C¨¢c ngươi l¨ºn Gi¨º-ru-sa-lem như thế l¨¤ đủ rồi! N¨¤y, Ít-ra-en, Thi¨ºn Ch¨²a của ngươi đây, Ðấng đã đưa ngươi l¨ºn từ đất Ai-cập.¡± 29 Vua đặt một tượng ở Bết Ên, c¨°n tượng kia ở Ðan. 30 Ш® l¨¤ nguy¨ºn cớ gây ra tội, v¨¬ dân đi tới mãi tận Ðan để thờ một trong hai tượng đ¨®. 31 Vua thiết lập những nơi cao v¨¤ đặt c¨¢c tư tế lấy từ đ¨¢m thường dân, không thuộc h¨¤ng con ch¨¢u L¨º-vi. 32 Vua Gia-r¨®p-am c¨°n lập một lễ v¨¤o ng¨¤y mười lăm th¨¢ng t¨¢m, giống như lễ vẫn mừng ở Giu-đa, v¨¤ vua tiến l¨ºn b¨¤n thờ. Vua đã l¨¤m như thế tại Bết Ên m¨¤ dâng lễ tế cho c¨¢c con b¨° mộng vua đã l¨¤m ra. Vua đặt ở Bết Ên c¨¢c tư tế để phục vụ tại c¨¢c nơi cao m¨¤ vua đã thiết lập. 33 Vua tiến l¨ºn b¨¤n thờ đã lập ở Bết Ên, v¨¤o ng¨¤y mười lăm th¨¢ng t¨¢m, th¨¢ng vua chọn theo sở th¨ªch; vua lập n¨ºn một ng¨¤y lễ cho con c¨¢i Ít-ra-en v¨¤ l¨ºn b¨¤n thờ đốt hương.
¨C Chương 13 ¨C
Kết ¨¢n b¨¤n thờ tại Bết Ên
1 Do lệnh của Ðức Ch¨²a, c¨® một người của Thi¨ºn Ch¨²a từ Giu-đa đến Bết Ên v¨¤o l¨²c Gia-r¨®p-am đang đứng gần b¨¤n thờ đốt hương, 2 v¨¤ theo lệnh Ðức Ch¨²a, người ấy la l¨ºn chống b¨¤n thờ rằng: ¡°B¨¤n thờ, b¨¤n thờ! Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: Rồi đây một người con sẽ sinh ra cho nh¨¤ Ða-v¨ªt, t¨ºn l¨¤ Giô-si-gia-hu; tr¨ºn ngươi, n¨® sẽ s¨¢t tế c¨¢c tư tế phục vụ tại c¨¢c nơi cao, l¨¤ những kẻ đã đốt hương tr¨ºn ngươi; tr¨ºn ngươi, n¨® sẽ đốt xương người.¡± 3 Ngay hôm ấy, ông cho một dấu hiệu, m¨¤ rằng: ¡°Ðây l¨¤ dấu Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n: N¨¤y b¨¤n thờ sẽ rạn nứt v¨¤ tro tr¨ºn 𨮠sẽ đổ ra.¡± 4 Khi vua nghe biết lời m¨¤ người của Thi¨ºn Ch¨²a la l¨ºn chống b¨¤n thờ Bết Ên, th¨¬ từ b¨¤n thờ, vua Gia-r¨®p-am giơ tay ra v¨¤ n¨®i: ¡°Bắt lấy n¨®!¡± Nhưng b¨¤n tay giơ ra đe ông liền khô cứng, không co lại được nữa. 5 V¨¤ b¨¤n thờ rạn nứt, tro từ b¨¤n thờ đổ ra, đ¨²ng như dấu hiệu m¨¤ người của Thi¨ºn Ch¨²a đã cho, theo lệnh Ðức Ch¨²a. 6 Vua đ¨¢p lại v¨¤ n¨®i với người của Thi¨ºn Ch¨²a: ¡°Xin ông l¨¤m cho n¨¦t mặt Ðức Ch¨²a dịu lại, khẩn n¨¤i Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của ông, v¨¤ xin cho ta co tay lại được.¡± Người của Thi¨ºn Ch¨²a đã l¨¤m cho n¨¦t mặt Ðức Ch¨²a dịu lại v¨¤ tay vua co lại được như trước. 7 Bấy giờ vua n¨®i với người của Thi¨ºn Ch¨²a: ¡°Về nh¨¤ với ta để bổ sức, v¨¤ ta sẽ tặng cho một m¨®n qu¨¤.¡± 8 Nhưng người của Thi¨ºn Ch¨²a thưa với vua: ¡°Ng¨¤i c¨® cho tôi phân nửa nh¨¤ của ng¨¤i, tôi cũng sẽ không đi với ng¨¤i, hoặc ăn b¨¢nh hay uống nước tại đây; 9 v¨¬ Ðức Ch¨²a đã truyền lệnh cho tôi rằng: ¡°Ngươi không được ăn b¨¢nh, không được uống nước, cũng chẳng được trở về qua con đường ngươi đã đi trước.¡± 10 Vậy, ông ra đi theo con đường kh¨¢c, không trở về qua ngả đường đã dẫn ông đến Bết Ên.
Người của Thi¨ºn Ch¨²a v¨¤ vị ngôn sứ
11 C¨® một ngôn sứ gi¨¤ cư ngụ tại Bết Ên. Mấy người con của cụ đến kể cho cụ nghe mọi việc người của Thi¨ºn Ch¨²a đã l¨¤m hôm 𨮠tại Bết Ên, những lời ông ta đã n¨®i với vua, họ cũng kể cho cha họ nghe. 12 Người cha n¨®i: ¡°Ông ta đã đi đường n¨¤o?¡± Họ chỉ cho cụ con đường người của Thi¨ºn Ch¨²a đã ra đi, sau khi từ Giu-đa tới. 13 Cụ liền n¨®i với c¨¢c con: ¡°Thắng lừa cho cha.¡± Họ thắng lừa cho cụ; cụ cỡi lừa 14 v¨¤ đi t¨¬m người của Thi¨ºn Ch¨²a. Gặp được ông đang ngồi dưới cây sồi, cụ liền n¨®i với ông: ¡°Ông l¨¤ người của Thi¨ºn Ch¨²a từ Giu-đa tới phải không?¡± Người ấy đ¨¢p: ¡°Thưa phải.¡± 15 Cụ bảo ông: ¡°Ði với lão về nh¨¤ v¨¤ ăn một ch¨²t b¨¢nh.¡± 16 Người ấy n¨®i: ¡°Tôi không thể c¨´ng với cụ quay trở lại v¨¤ đến nh¨¤ cụ; tôi sẽ không ăn b¨¢nh v¨¤ uống nước với cụ tại đ¨®, 17 v¨¬ c¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n với tôi: ¡°Ngươi không được ăn b¨¢nh, không được uống nước tại đ¨®; không được trở về qua con đường m¨¤ ngươi đã đến.¡± 18 Cụ n¨®i với ông: ¡°Lão cũng l¨¤ ngôn sứ như ông, v¨¤ một thi¨ºn thần đã n¨®i với lão theo lệnh Ðức Ch¨²a rằng: ¡°Hãy đưa n¨® c¨´ng với ngươi quay trở lại nh¨¤ ngươi để n¨® ăn b¨¢nh, uống nước.¡± Cụ đã n¨®i dối ông. 19 Vậy ông c¨´ng với cụ quay trở lại; ông đã ăn b¨¢nh ở nh¨¤ cụ v¨¤ uống nước nữa.
20 Khi họ đang ngồi ở b¨¤n ăn, th¨¬ c¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n với vị ngôn sứ đã đưa người kia quay trở lại. 21 Cụ liền k¨ºu người của Thi¨ºn Ch¨²a đã từ Giu-đa đến m¨¤ bảo: ¡°Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: bởi v¨¬ ngươi đã tr¨¢i lệnh Ðức Ch¨²a, không tuân giữ điều Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của ngươi đã truyền cho ngươi, 22 ngươi đã quay trở lại, ăn b¨¢nh, uống nước, tại nơi Người đã truyền cho ngươi không được ăn b¨¢nh uống nước, cho n¨ºn thây của ngươi sẽ không được v¨¤o chung mồ với tổ ti¨ºn ngươi.¡± 23 Ăn uống xong, cụ thắng lừa cho vị ngôn sứ m¨¤ cụ đã đưa quay trở lại. 24 Ông ra đi, v¨¤ dọc đường, một con sư tử bắt gặp ông, đã vồ ông chết v¨¤ bỏ thây ông nằm giữa đường. Con lừa vẫn đứng b¨ºn cạnh ông, cả con sư tử cũng đứng gần x¨¢c chết. 25 Chợt c¨® mấy người đi qua, thấy x¨¢c chết bỏ giữa đường v¨¤ con sư tử đứng b¨ºn, th¨¬ v¨¤o kể lại trong th¨¤nh, nơi vị ngôn sứ gi¨¤ cư ngụ. 26 Khi vị ngôn sứ gi¨¤, người đã l¨¤m cho ông bỏ đường quay trở lại biết chuyện, th¨¬ n¨®i: ¡°Ông ấy l¨¤ người của Thi¨ºn Ch¨²a, nhưng đã tr¨¢i lệnh Ðức Ch¨²a, n¨ºn Ðức Ch¨²a đã để cho sư tử vồ chết, như lời Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n với ông trước.¡± 27 Rồi cụ bảo c¨¢c con: ¡°Thắng lừa cho cha!¡± Họ thắng lừa cho cụ. 28 Cụ đi v¨¤ thấy x¨¢c người kia bỏ giữa đường, c¨® con lừa v¨¤ con sư tử đứng b¨ºn cạnh; con sư tử không ăn thây người chết, cũng không cắn x¨¦ con lừa. 29 Vị ngôn sứ lấy x¨¢c người của Thi¨ºn Ch¨²a đặt l¨ºn lừa, đưa trở lại th¨¤nh của vị ngôn sứ gi¨¤ để l¨¤m đ¨¢m tang v¨¤ chôn cất. 30 Cụ đặt thi h¨¤i ông trong ch¨ªnh mộ của cụ, v¨¤ người ta kh¨®c thương ông: ¡°Ôi! người anh em của tôi ơi!¡± 31 Chôn cất xong, cụ n¨®i với c¨¢c con: ¡°Khi cha chết, c¨¢c con hãy chôn cất cha trong c¨´ng một ngôi mộ m¨¤ người của Thi¨ºn Ch¨²a đã được chôn cất; hãy đặt h¨¤i cốt cha b¨ºn cạnh h¨¤i cốt ông. 32 V¨¬ chắc chắn sẽ ứng nghiệm lời ông đã theo lệnh Ðức Ch¨²a kết ¨¢n b¨¤n thờ ở Bết Ên v¨¤ tất cả c¨¢c đền thờ tại c¨¢c nơi cao trong th¨¤nh của Sa-ma-ri.¡±
33 Sau sự việc n¨¤y, vua Gia-r¨®p-am cũng không chịu bỏ đường lối xấu xa của m¨¬nh, nhưng vẫn cứ đặt những người dân thường l¨¤m tư tế tại c¨¢c nơi cao. Ưa ai th¨¬ ông phong l¨¤m tư tế tại c¨¢c nơi cao. 34 Sự việc n¨¤y l¨¤ nguy¨ºn cớ cho nh¨¤ Gia-r¨®p-am phạm tội, rồi bị sụp đổ v¨¤ ti¨ºu ma khỏi mặt đất.
¨C Chương 14 ¨C
IV. Lịch Sử Hai Vương Quốc Cho Tới Thời Ngôn Sứ Ê-Li-A
Giai đoạn kế tiếp triều đại vua Gia-r¨®p-am I (931-910)
1 Bấy giờ ho¨¤ng tử A-vi-gia, con vua Gia-r¨®p-am, lâm bệnh; 2 vua Gia-r¨®p-am n¨®i với phu nhân: ¡°N¨¤y! Xin b¨¤ đứng l¨ºn v¨¤ cải trang để người ta không biết được b¨¤ l¨¤ vợ của Gia-r¨®p-am, rồi đi tới Si-lô. Ở đấy c¨® ngôn sứ A-khi-gia l¨¤ người đã b¨¢o trước cho tôi biết tôi sẽ l¨¤m vua dân n¨¤y. 3 B¨¤ hãy mang theo mười ổ b¨¢nh, một ¨ªt b¨¢nh ngọt, một b¨¬nh mật ong v¨¤ đến gặp ông. Ông sẽ n¨®i cho b¨¤ biết về số phận đứa trẻ; 4 phu nhân vua Gia-r¨®p-am l¨¤m như vậy. B¨¤ trỗi dậy đi tới Si-lô, đến nh¨¤ ông A-khi-gia-hu. Ông A-khi-gia-hu không nh¨¬n thấy được nữa, v¨¬ tuổi gi¨¤ đã l¨¤m cho mắt ông đờ ra. 5 Ðức Ch¨²a ph¨¢n với ông A-khi-gia-hu: ¡°N¨¤y, vợ của Gia-r¨®p-am đến hỏi ngươi về đứa con của n¨®, v¨¬ đứa trẻ lâm bệnh. Ngươi sẽ trả lời n¨® thế n¨¤y, thế n¨¤y.¡± Khi đến, b¨¤ ấy giả l¨¤m một người kh¨¢c. 6 Nhưng khi ông A-khi-gia-hu nghe tiếng chân b¨¤ bước qua cửa th¨¬ n¨®i: ¡°Xin mời phu nhân vua Gia-r¨®p-am v¨¤o! Tại sao b¨¤ lại giả l¨¤m người kh¨¢c? Tôi được lệnh b¨¢o cho b¨¤ một tin buồn. 7 Xin b¨¤ về n¨®i với vua Gia-r¨®p-am: ¡°Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, ph¨¢n thế n¨¤y: Ta đã cất nhắc ngươi l¨ºn từ đ¨¢m dân thường, đặt ngươi l¨¤m đầu Ít-ra-en dân Ta; 8 Ta đã giựt vương quốc khỏi nh¨¤ Ða-v¨ªt để ban cho ngươi nhưng ngươi đã không được như Ða-v¨ªt, tôi tớ Ta, l¨¤ người đã tuân giữ c¨¢c giới răn của Ta v¨¤ hết l¨°ng đi theo Ta, chỉ l¨¤m những điều ngay ch¨ªnh trước mặt Ta. 9 C¨°n ngươi, th¨¬ l¨¤m sự dữ, h¨¤nh động xấu xa hơn mọi kẻ đi trước ngươi, v¨¬ ngươi đã đi tới chỗ l¨¤m ra c¨¢c thần ngoại, những h¨¬nh tượng đ¨²c để chọc giận Ta v¨¤ vứt bỏ Ta sau lưng ngươi. 10 V¨¬ thế, n¨¤y Ta sẽ gi¨¢ng hoạ xuống nh¨¤ Gia-r¨®p-am: Ta sẽ ti¨ºu diệt khỏi nh¨¤ ấy mọi đ¨¤n ông con trai, tự do hay nô lệ trong dân Ít-ra-en, sẽ qu¨¦t sạch d¨°ng dõi nh¨¤ Gia-r¨®p-am như người ta qu¨¦t phân r¨¢c, cho đến khi n¨® bị tận diệt. 11 Kẻ n¨¤o thuộc về nh¨¤ Gia-r¨®p-am m¨¤ chết trong th¨¤nh th¨¬ sẽ bị ch¨® ăn thịt; người chết ngo¨¤i đồng sẽ bị chim trời rỉa thây. V¨¬ 𨮠l¨¤ lời Ðức Ch¨²a. 12 C¨°n b¨¤, b¨¤ hãy đứng dậy m¨¤ về nh¨¤. Khi b¨¤ bước chân v¨¤o th¨¤nh th¨¬ đứa trẻ sẽ chết. 13 To¨¤n thể Ít-ra-en sẽ kh¨®c thương n¨®, v¨¤ người ta sẽ chôn cất n¨®; chỉ một m¨¬nh đứa con n¨¤y của Gia-r¨®p-am được chôn trong mồ, bởi v¨¬ trong cả nh¨¤ Gia-r¨®p-am, n¨® l¨¤ người c¨°n c¨® một ch¨²t g¨¬ đẹp l¨°ng Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en. 14 Ðức Ch¨²a sẽ cho một vua đứng l¨ºn cai trị Ít-ra-en, ông sẽ ti¨ºu diệt nh¨¤ Gia-r¨®p-am v¨¤o ng¨¤y ấy. Biết n¨®i g¨¬ nữa bây giờ? 15 Ðức Ch¨²a sẽ đ¨¢nh Ít-ra-en ngả nghi¨ºng như cây sậy trong d¨°ng nước; Người sẽ bứng Ít-ra-en khỏi đất đai m¨¤u mỡ m¨¤ Người đã ban cho tổ ti¨ºn họ, v¨¤ sẽ phân t¨¢n họ sang b¨ºn kia Sông, v¨¬ họ đã l¨¤m ra c¨¢c cột thần m¨¤ chọc giận Ðức Ch¨²a. 16 V¨¬ c¨¢c tội vua Gia-r¨®p-am đã phạm v¨¤ lôi k¨¦o Ít-ra-en phạm theo, th¨¬ Người sẽ trao nộp Ít-ra-en.¡± 17 Phu nhân vua Gia-r¨®p-am đứng dậy, ra đi v¨¤ tới Tia-xa. B¨¤ vừa bước qua ngưỡng cửa nh¨¤ th¨¬ đứa trẻ chết. 18 Người ta chôn cất n¨®, v¨¤ to¨¤n thể Ít-ra-en kh¨®c thương n¨®, đ¨²ng như lời Ðức Ch¨²a đã d¨´ng ngôn sứ A-khi-gia-hu tôi tớ Người m¨¤ ph¨¢n.
19 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua Gia-r¨®p-am, c¨¢c cuộc chiến v¨¤ c¨¢ch thức cai trị của vua đều được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Ít-ra-en. 20 Thời vua Gia-r¨®p-am trị nước l¨¤ hai mươi hai năm. Vua nằm xuống với tổ ti¨ºn; con vua l¨¤ Na-đ¨¢p l¨ºn ngôi kế vị.
Triều đại vua Rơ-kh¨¢p-am (931-913) (2 Sb 11: 5; 12: 1-2,9-16)
21 Con vua Sa-lô-môn l¨¤ Rơ-kh¨¢p-am trị v¨¬ nước Giu-đa. Khi l¨ºn ngôi, vua Rơ-kh¨¢p-am được bốn mươi mốt tuổi; vua trị v¨¬ mười bảy năm tại Gi¨º-ru-sa-lem l¨¤ th¨¤nh đô Ðức Ch¨²a đã chọn l¨¤m nơi đặt Danh Người trong tất cả c¨¢c chi tộc Ít-ra-en. Thân mẫu vua l¨¤ b¨¤ Na-a-ma, người Am-mon. 22 Giu-đa đã l¨¤m sự dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a v¨¤ v¨¬ tất cả c¨¢c tội của họ, họ đã chọc giận Ðức Ch¨²a c¨°n hơn mọi điều cha ông họ đã phạm. 23 Họ lại xây cất những nơi cao, những trụ thờ v¨¤ những cột thần tr¨ºn khắp đồi cao v¨¤ dưới mọi cây xanh rậm. 24 Trong xứ c¨® cả bọn trai điếm phục vụ đền thần. Ch¨²ng l¨¤m những điều gh¨º tởm như c¨¢c dân ngoại m¨¤ Ðức Ch¨²a đã đuổi đi cho khuất mắt Ít-ra-en.
25 Năm thứ năm triều vua Rơ-kh¨¢p-am, vua Ai-cập l¨¤ Si-sắc, đã tiến đ¨¢nh Gi¨º-ru-sa-lem. 26 Ông chiếm đoạt c¨¢c kho t¨¤ng của Ðền Thờ Ðức Ch¨²a cũng như kho t¨¤ng của ho¨¤ng cung. Ông lấy hết, chiếm đoạt tất cả c¨¢c khi¨ºn thuẫn bằng v¨¤ng vua Sa-lô-môn đã l¨¤m. 27 Vua Rơ-kh¨¢p-am l¨¤m c¨¢c khi¨ºn thuẫn bằng đồng để thay thế v¨¤ giao cho c¨¢c người chỉ huy thị vệ canh g¨¢c cửa ho¨¤ng cung. 28 Mỗi khi vua v¨¤o Ðền Thờ Ðức Ch¨²a th¨¬ c¨¢c thị vệ mang ra, rồi lại đưa về ph¨°ng thị vệ.
29 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua Rơ-kh¨¢p-am v¨¤ mọi việc vua l¨¤m đã chẳng được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Giu-đa 𨮠sao? 30 Giữa vua Rơ-kh¨¢p-am v¨¤ vua Gia-r¨®p-am luôn luôn c¨® giao tranh. 31 Vua Rơ-kh¨¢p-am đã an nghỉ với tổ ti¨ºn v¨¤ được chôn cất với c¨¢c ng¨¤i trong Th¨¤nh Ða-v¨ªt. Thân mẫu của vua l¨¤ b¨¤ Na-a-ma, người Am-mon. Con vua l¨¤ A-vi-giam l¨ºn ngôi kế vị.
¨C Chương 15 ¨C
Triều đại vua A-vi-giam tại Giu-đa (913-911) (2 Sb 13: 1-14: 1)
1 Năm thứ mười t¨¢m triều vua Gia-r¨®p-am, con ông Nơ-v¨¢t l¨¤ A-vi-giam l¨ºn l¨¤m vua Giu-đa, 2 v¨¤ trị v¨¬ tại Gi¨º-ru-sa-lem ba năm; thân mẫu vua l¨¤ b¨¤ Ma-a-kha, ¨¢i nữ ông Áp-sa-lôm. 3 Vua rập theo con đường tội lỗi vua cha đã đi trước, m¨¤ không trọn t¨¬nh với Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của vua, như Ða-v¨ªt tổ ti¨ºn vua. 4 Nhưng, v¨¬ nể Ða-v¨ªt, Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của vua, cũng ban cho vua một ngọn đ¨¨n tại Gi¨º-ru-sa-lem l¨¤ gầy dựng cho vua một người con kế vị v¨¤ l¨¤m cho Gi¨º-ru-sa-lem đứng vững; 5 chỉ v¨¬ Ða-v¨ªt đã l¨¤m điều ngay ch¨ªnh trước mắt Ðức Ch¨²a, không bỏ qua một điều n¨¤o trong tất cả những điều Người đã truyền cho vua suốt thời gian vua c¨°n sống, ngo¨¤i truyện ông U-ri-gia, người Khết.
6 Giữa vua Rơ-kh¨¢p-am v¨¤ vua Gia-r¨®p-am luôn luôn c¨® giao tranh trong buổi sinh thời. 7 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua A-vi-giam v¨¤ mọi việc vua l¨¤m đã chẳng được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Giu-đa 𨮠sao? V¨¤ chiến tranh cũng xảy ra giữa vua A-vi-giam v¨¤ vua Gia-r¨®p-am. 8 Vua A-vi-giam đã an nghỉ với tổ ti¨ºn, v¨¤ được chôn cất trong Th¨¤nh Ða-v¨ªt; con vua l¨¤ A-xa l¨ºn ngôi kế vị.
Triều đại vua A-xa tại Giu-đa (911-870) (2 Sb 15: 16 -16: 6,11 -14)
9 Năm thứ hai mươi triều vua Gia-r¨®p-am cai trị Ít-ra-en th¨¬ vua A-xa l¨ºn l¨¤m vua Giu-đa. 10 Vua trị v¨¬ tại Gi¨º-ru-sa-lem bốn mươi mốt năm. B¨¤ nội của vua l¨¤ Ma-a-kha, ¨¢i nữ ông Áp-sa-lôm. 11 Vua A-xa l¨¤m điều ngay ch¨ªnh trước mắt Ðức Ch¨²a, như Ða-v¨ªt tổ ti¨ºn vua. 12 Vua đuổi ra khỏi xứ bọn trai điếm phục vụ đền thần, dẹp hết c¨¢c tượng thần cha ông của vua đã l¨¤m. 13 Ngay cả b¨¤ nội của vua l¨¤ Ma-a-kha, cũng bị vua c¨¢ch chức quốc mẫu, v¨¬ b¨¤ đã l¨¤m một vật kinh tởm k¨ªnh thần A-s¨º-ra. Vua A-xa ph¨¢ huỷ vật kinh tởm 𨮠v¨¤ đem đốt trong thung lũng K¨ªt-rôn. 14 C¨¢c nơi cao chưa biến đi, nhưng vua A-xa vẫn suốt đời trọn t¨¬nh vẹn nghĩa với Ðức Ch¨²a. 15 Vua đưa v¨¤o Ðền Thờ Ðức Ch¨²a c¨¢c vật th¨¢nh m¨¤ vua cha cũng như ch¨ªnh vua dâng c¨²ng: bạc, v¨¤ng v¨¤ c¨¢c vật dụng.
16 Giữa vua A-xa v¨¤ vua Ba-sa của Ít-ra-en luôn luôn c¨® giao tranh suốt buổi sinh thời hai vua. 17 Ba-sa vua Ít-ra-en tiến đ¨¢nh Giu-đa v¨¤ vua kiến thiết Ra-ma, để không cho ai ra v¨¤o li¨ºn lạc với A-xa vua Giu-đa. 18 Bấy giờ vua A-xa lấy tất cả bạc, v¨¤ng c¨°n lại trong c¨¢c kho t¨¤ng Ðền Thờ Ðức Ch¨²a v¨¤ c¨¢c kho t¨¤ng của ho¨¤ng cung, trao v¨¤o tay bề tôi của vua, rồi vua A-xa sai họ đến với vua A-ram l¨¤ Ben Ha-đ¨¢t, con ông T¨¢p-rim-môn, con ông Kh¨¦t-giôn, cư ngụ tại Ða-m¨¢t v¨¤ n¨®i rằng: 19 ¡°N¨ºn c¨® hiệp ước giữa tôi với ng¨¤i, cũng như giữa thân phụ tôi với thân phụ ng¨¤i! Ðây, tôi xin gửi tặng ng¨¤i bạc v¨¤ng l¨¤m qu¨¤. Xin ng¨¤i huỷ bỏ hiệp ước giữa ng¨¤i với Ba-sa vua Ít-ra-en, để ông ấy bỏ tôi m¨¤ r¨²t về!¡± 20 Vua Ben Ha-đ¨¢t nghe lời vua A-xa v¨¤ sai c¨¢c vị chỉ huy quân đội đ¨¢nh c¨¢c th¨¤nh của Ít-ra-en; vua đ¨¢nh chiếm I-giôn Ðan, A-v¨ºn Bết Ma-a-kha, tất cả Kin-nơ-rốt, mãi cho đến v¨´ng đất N¨¢p-ta-li. 21 Nghe biết chuyện n¨¤y, vua Ba-sa ngưng kiến thiết Ra-ma, m¨¤ trở về Tia-xa. 22 Bấy giờ vua A-xa triệu tập to¨¤n thể Giu-đa, không trừ một ai, v¨¤ họ lấy đi đ¨¢, gỗ ở Ra-ma m¨¤ vua Ba-sa d¨´ng để xây cất. Vua A-xa d¨´ng c¨¢c thứ ấy m¨¤ kiến thiết Ghe-va thuộc Ben-gia-min v¨¤ M¨ªt-pa.
23 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua A-xa, tất cả chiến công của vua, mọi việc vua l¨¤m, c¨¢c th¨¤nh vua xây, đã chẳng được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Giu-đa 𨮠sao? Chỉ c¨® điều về gi¨¤ vua bị đau chân. 24 Vua A-xa nằm xuống với tổ ti¨ºn v¨¤ được chôn cất với c¨¢c ng¨¤i trong Th¨¤nh vua Ða-v¨ªt tổ ti¨ºn vua. Con vua l¨¤ Giơ-hô-sa-ph¨¢t l¨ºn ngôi kế vị.
Triều đại vua Na-đ¨¢p tại Ít-ra-en (910-909)
25 Năm thứ hai triều vua A-xa, vua Giu-đa, Na-đ¨¢p, con vua Gia-r¨®p-am l¨ºn l¨¤m vua Ít-ra-en v¨¤ cai trị Ít-ra-en hai năm. 26 Vua l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a, đi theo con đường của vua cha, phạm c¨¢c tội vua ấy đã phạm v¨¤ lôi k¨¦o Ít-ra-en phạm theo. 27 Ba-sa, con ông A-khi-gia, thuộc nh¨¤ Ít-xa-kha âm mưu chống lại vua. Khi vua Na-đ¨¢p v¨¤ to¨¤n dân Ít-ra-en bao vây Gh¨ªp-bơ-thôn, ông Ba-sa đã giết vua tại Gh¨ªp-bơ-thôn thuộc Phi-li-tinh. 28 Ông Ba-sa đã giết vua v¨¤o năm thứ ba triều A-xa, vua Giu-đa, v¨¤ ông đã l¨ºn ngôi thế vị. 29 L¨ºn ngôi rồi, vua hạ s¨¢t tất cả nh¨¤ Gia-r¨®p-am, không để s¨®t một mạng n¨¤o m¨¤ không ti¨ºu diệt, như lời Ðức Ch¨²a đã d¨´ng tôi tớ Người l¨¤ A-khi-gia, người Si-lô, m¨¤ ph¨¢n trước, 30 v¨¬ tội vua Gia-r¨®p-am đã phạm v¨¤ lôi k¨¦o Ít-ra-en phạm theo, cũng như v¨¬ vua đã chọc giận Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en.
31 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua Na-đ¨¢p v¨¤ mọi việc vua l¨¤m, đã chẳng được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Ít-ra-en 𨮠sao? 32 Giữa vua A-xa v¨¤ vua Ba-sa vua Ít-ra-en luôn luôn c¨® giao tranh suốt buổi sinh thời hai vua.
Triều đại vua Ba-sa tại Ít-ra-en (909-886)
33 Năm thứ ba triều A-xa, vua Giu-đa, Ba-sa, con ông A-khi-gia l¨ºn l¨¤m vua to¨¤n cõi Ít-ra-en, trị v¨¬ tại Tia-xa hai mươi năm. 34 Vua l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a đi theo con đường của vua Gia-r¨®p-am, phạm c¨¢c tội vua ấy đã phạm v¨¤ lôi k¨¦o Ít-ra-en phạm theo.
¨C Chương 16 ¨C
1 C¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n với ông Gi¨º-hu, con ông Kha-na-ni, chống lại vua Ba-sa, rằng: 2 ¡°Từ bụi đất Ta đã k¨¦o ngươi l¨ºn v¨¤ đặt ngươi l¨¤m thủ lãnh Ít-ra-en dân Ta, nhưng ngươi đã đi theo con đường của Gia-r¨®p-am, v¨¤ đã lôi k¨¦o Ít-ra-en dân Ta phạm tội, m¨¤ chọc giận Ta, v¨¬ thế 3 n¨¤y Ta sẽ qu¨¦t sạch hậu duệ của Ba-sa v¨¤ con ch¨¢u nh¨¤ n¨®, Ta sẽ l¨¤m cho nh¨¤ ngươi n¨ºn như nh¨¤ của Gia-r¨®p-am, con của Nơ-v¨¢t. 4 Kẻ n¨¤o thuộc về Ba-sa m¨¤ chết trong th¨¤nh th¨¬ sẽ bị ch¨® ăn thịt, người chết ngo¨¤i đồng sẽ bị chim trời rỉa thây.¡±
5 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua Ba-sa, v¨¤ mọi việc l¨¤m, v¨¤ c¨¢c chiến công của vua, đã chẳng được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Ít-ra-en 𨮠sao? 6 Vua Ba-sa nằm xuống với tổ ti¨ºn v¨¤ được chôn cất tại Tia-xa. Con vua l¨¤ Ê-la l¨ºn ngôi kế vị.
7 Lại c¨® lời Ðức Ch¨²a d¨´ng ngôn sứ Gi¨º-hu, con ông Kha-na-ni, m¨¤ ph¨¢n để chống vua Ba-sa v¨¤ d¨°ng họ: v¨¬ tất cả điều dữ vua đã l¨¤m tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a m¨¤ chọc giận Người, v¨¬ c¨¢c việc vua đã l¨¤m chẳng hơn g¨¬ nh¨¤ Gia-r¨®p-am, v¨¤ v¨¬ vua đã ti¨ºu diệt nh¨¤ ấy.
Triều đại vua Ê-la tại Ít-ra-en (886-885)
8 Năm hai mươi s¨¢u triều A-xa, vua Giu-đa, Ê-la, con vua Ba-sa l¨ºn ngôi l¨¤m vua Ít-ra-en. Vua trị v¨¬ tại Tia-xa hai năm. 9 Dim-ri, bầy tôi của vua, chỉ huy phân nửa chiến xa, đã âm mưu chống lại vua. Khi vua uống rượu say ở Tia-xa, tại nh¨¤ ông Ác-xa, quản đốc ho¨¤ng cung tại Tia-xa, 10 th¨¬ Dim-ri đi v¨¤o hạ s¨¢t vua, năm hai mươi bảy triều A-xa, vua Giu-đa, rồi l¨ºn l¨¤m vua thế vị. 11 L¨ºn ngôi rồi, vua liền hạ s¨¢t tất cả nh¨¤ vua Ba-sa không để s¨®t một đ¨¤n ông con trai, thân th¨ªch hay bạn b¨¨ n¨¤o. 12 Vua Dim-ri ti¨ºu diệt hết d¨°ng họ nh¨¤ vua Ba-sa, đ¨²ng như lời Ðức Ch¨²a d¨´ng ngôn sứ Gi¨º-hu m¨¤ ph¨¢n để chống lại vua Ba-sa, 13 bởi tất cả c¨¢c tội của Ba-sa v¨¤ c¨¢c tội của Ê-la con vua, c¨¢c tội họ đã phạm v¨¤ đã lôi k¨¦o Ít-ra-en phạm theo m¨¤ chọc giận Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, v¨¬ c¨¢c ngẫu tượng của họ.
14 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua Ê-la v¨¤ mọi việc vua l¨¤m đã chẳng được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Ít-ra-en 𨮠sao?
Triều đại vua Dim-ri tại Ít-ra-en (885)
15 Năm hai mươi bảy triều A-xa, vua Giu-đa, Dim-ri l¨ºn l¨¤m vua trị v¨¬ tại Tia-xa được bảy ng¨¤y. Bấy giờ dân đang bao vây Gh¨ªp-bơ-thôn, thuộc Phi-li-tinh. 16 Ðang khi bao vây v¨¤ nghe biết ông Dim-ri mưu phản, hơn nữa đã giết cả vua, th¨¬ dân liền tôn ông Om-ri, tổng chỉ huy quân đội Ít-ra-en, l¨²c bấy giờ đang ở trong doanh trại, l¨ºn l¨¤m vua. 17 Ông Om-ri c¨´ng to¨¤n thể Ít-ra-en từ Gh¨ªp-bơ-thôn k¨¦o l¨ºn bao vây Tia-xa. 18 Khi vua Dim-ri thấy th¨¤nh đã bị chiếm, th¨¬ r¨²t v¨¤o vọng lâu của ho¨¤ng cung, rồi nổi lửa đốt ho¨¤ng cung, tự thi¨ºu, v¨¤ vua đã chết, 19 v¨¬ c¨¢c tội vua đã phạm l¨¤ l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a v¨¤ đi theo con đường vua Gia-r¨®p-am, v¨¤ v¨¬ tội vua n¨¤y đã phạm v¨¤ lôi k¨¦o Ít-ra-en phạm theo.
20 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua Dim-ri v¨¤ cuộc nổi loạn của vua đã được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Ít-ra-en.
21 Bấy giờ dân Ít-ra-en chia l¨¤m hai phe: một phe theo T¨ªp-ni, con ông Ghi-n¨¢t, tôn ông l¨ºn l¨¤m vua; c¨°n phe kia th¨¬ theo Om-ri. 22 Phe theo Om-ri mạnh hơn phe theo T¨ªp-ni, con ông Ghi-n¨¢t. Ông T¨ªp-ni đã chết v¨¤ ông Om-ri l¨ºn l¨¤m vua.
Triều đại Om-ri tại Ít-ra-en (885-874)
23 Năm ba mươi mốt triều A-xa, vua Giu-đa, Om-ri l¨ºn l¨¤m vua Ít-ra-en, trị v¨¬ mười hai năm. Vua trị v¨¬ tại Tia-xa s¨¢u năm. 24 Vua mua v¨´ng n¨²i Sa-ma-ri của ông Se-me với gi¨¢ s¨¢u mươi ký bạc, rồi kiến thiết v¨¤ đặt t¨ºn th¨¤nh đã xây l¨¤ Sa-ma-ri, theo t¨ºn người chủ của n¨²i l¨¤ Se-me. 25 Vua Om-ri l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a v¨¤ c¨°n ăn ở tệ hơn tất cả c¨¢c ti¨ºn đế. 26 Vua đi theo mọi đường lối của vua Gia-r¨®p-am, con ông Nơ-v¨¢t, phạm c¨¢c tội vua ấy đã phạm v¨¤ lôi k¨¦o Ít-ra-en phạm theo, m¨¤ chọc giận Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, v¨¬ c¨¢c ngẫu tượng.
27 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua Om-ri, c¨¢c việc vua l¨¤m, c¨¢c chiến công của vua đều được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Ít-ra-en. 28 Vua Om-ri nằm xuống với tổ ti¨ºn v¨¤ được chôn cất tại Sa-ma-ri. Con vua l¨¤ A-kh¨¢p l¨ºn ngôi kế vị.
Dẫn v¨¤o triều đại vua A-kh¨¢p (874-853)
29 Năm ba mươi t¨¢m triều A-xa, vua Giu-đa, A-kh¨¢p, con vua Om-ri, l¨ºn l¨¤m vua Ít-ra-en. Vua A-kh¨¢p, con vua Om-ri, l¨¤m vua cai trị Ít-ra-en tại Sa-ma-ri hai mươi hai năm. 30 Vua A-kh¨¢p, con vua Om-ri, đã l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a, hơn tất cả c¨¢c ti¨ºn đế. 31 Vua không chỉ phạm những tội như vua Gia-r¨®p-am, con ông Nơ-v¨¢t, nhưng đã cưới công ch¨²a I-de-ven, ¨¢i nữ của Ét-ba-an, vua Xi-đôn, lại c¨°n đi l¨¤m tôi thần Ba-an v¨¤ sụp lạy n¨®. 32 Vua lập một b¨¤n thờ để k¨ªnh Ba-an trong đền thờ vua đã xây cất tại Sa-ma-ri. 33 Vua A-kh¨¢p l¨¤m cả trụ thần, v¨¤ như thế lại c¨¤ng chọc giận Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, hơn tất cả c¨¢c vua Ít-ra-en trước. 34 Trong thời vua, ông Khi-¨ºn, người Bết Ên, xây cất lại Gi¨º-ri-khô, nhưng ông đã phải mất người con đầu l¨°ng l¨¤ A-vi-ram, khi đặt nền, v¨¤ mất đứa con ¨²t l¨¤ Xơ-g¨²p, khi dựng cửa, như lời Ðức Ch¨²a đã d¨´ng ông Giô-su¨º, con ông Nun, m¨¤ ph¨¢n.
¨C Chương 17 ¨C
V. Truyện Ngôn Sứ Ê-Li-A
1. Cơn Ðại Hạn
B¨¢o trước tai ương
1 Ông Ê-li-a, người T¨ªt-be, trong số dân cư ngụ tại Ga-la-¨¢t, n¨®i với vua A-kh¨¢p rằng: ¡°C¨® Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a hằng sống của Ít-ra-en, Ðấng tôi phục vụ: trong những năm sắp tới, sẽ chẳng c¨® mưa, c¨® sương, nếu tôi không ra lệnh.¡±
Tại suối Cơ-r¨ªt
2 C¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n với ông như sau: 3 ¡°Ngươi hãy bỏ đây đi về ph¨ªa đông, v¨¤ ẩn m¨¬nh trong thung lũng Cơ-r¨ªt, ph¨ªa đông sông Gio-đan. 4 Ngươi sẽ uống nước suối. Ta đã truyền cho quạ nuôi ngươi ở đấy.¡± 5 Ông ra đi v¨¤ l¨¤m như Ðức Ch¨²a truyền: l¨¤ đến ở thung lũng Cơ-r¨ªt, ph¨ªa đông sông Gio-đan. 6 Buổi s¨¢ng, quạ mang b¨¢nh v¨¤ thịt cho ông; rồi buổi chiều, cũng mang b¨¢nh v¨¤ thịt cho ông. Ông uống nước suối.
Tại Xa-r¨¦p-ta. Ph¨¦p lạ bột v¨¤ dầu.
7 Nhưng sau một thời gian, suối cạn khô, v¨¬ trong xứ không c¨® mưa. 8 Bấy giờ c¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n bảo ông: 9 ¡°Ngươi hãy đứng dậy đi Xa-r¨¦p-ta, thuộc Xi-đôn, v¨¤ ở lại đấy. N¨¤y Ta truyền cho một b¨¤ go¨¢ ở 𨮠nuôi ngươi.¡± 10 Ông liền đứng dậy đi Xa-r¨¦p-ta. Khi đến cổng th¨¤nh, ông thấy c¨® một b¨¤ go¨¢ đang lượm củi. Ông gọi b¨¤ ấy v¨¤ n¨®i: ¡°B¨¤ l¨¤m ơn đem b¨¬nh lấy cho tôi ch¨²t nước để tôi uống.¡± 11 B¨¤ ấy liền đi lấy nước. Ông gọi b¨¤ v¨¤ n¨®i: ¡°B¨¤ l¨¤m ơn lấy cho tôi miếng b¨¢nh nữa!¡± 12 B¨¤ trả lời: ¡°C¨® Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a hằng sống của ông tôi thề l¨¤ tôi không c¨® b¨¢nh. Tôi chỉ c¨°n nắm bột trong hũ v¨¤ ch¨²t dầu trong v¨°. Tôi đang đi lượm v¨¤i thanh củi, rồi về nh¨¤ nấu nướng cho tôi v¨¤ con tôi. Ch¨²ng tôi sẽ ăn rồi chết.¡± 13 Ông Ê-li-a n¨®i với b¨¤: ¡°B¨¤ đừng sợ, cứ về l¨¤m như b¨¤ vừa n¨®i. Nhưng trước ti¨ºn, b¨¤ hãy lấy những thứ 𨮠m¨¤ l¨¤m cho tôi một chiếc b¨¢nh nhỏ, v¨¤ đem ra cho tôi, rồi sau 𨮠b¨¤ sẽ l¨¤m cho b¨¤ v¨¤ con b¨¤. 14 V¨¬ Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en ph¨¢n thế n¨¤y:
¡°Hũ bột sẽ không vơi
v¨° dầu sẽ chẳng cạn
cho đến ng¨¤y Ðức Ch¨²a
đổ mưa xuống tr¨ºn mặt đất.¡±
15 B¨¤ ấy đi v¨¤ l¨¤m như ông Ê-li-a n¨®i; thế l¨¤ b¨¤ ấy c¨´ng với ông Ê-li-a v¨¤ con b¨¤ c¨® đủ ăn lâu ng¨¤y. 16 Hũ bột đã không vơi, v¨° dầu đã chẳng cạn, đ¨²ng như lời Ðức Ch¨²a đã d¨´ng ông Ê-li-a m¨¤ ph¨¢n.
Hồi sinh đứa con của b¨¤ go¨¢
17 Sau c¨¢c sự việc đ¨®, đứa con trai của b¨¤ ngã bệnh. Bệnh t¨¬nh trầm trọng đến nỗi n¨® tắt thở. 18 B¨¤ n¨®i với ông Ê-li-a: ¡°Hỡi người của Thi¨ºn Ch¨²a, việc g¨¬ đến ông m¨¤ ông tới nh¨¤ tôi để nhắc lại tội tôi, v¨¤ l¨¤m cho con tôi phải chết?¡± 19 Ông Ê-li-a trả lời: ¡°B¨¤ đưa ch¨¢u cho tôi.¡± Ông bồng lấy đứa trẻ b¨¤ đang ẵm trong tay, đem l¨ºn ph¨°ng tr¨ºn chỗ ông ở, v¨¤ đặt n¨® nằm l¨ºn giường. 20 Rồi ông k¨ºu cầu Ðức Ch¨²a rằng: ¡°Lạy Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của con. Ch¨²a nỡ hại cả b¨¤ go¨¢ đã cho con ở nhờ, m¨¤ l¨¤m cho con b¨¤ ấy phải chết sao?¡± 21 Ba lần ông nằm l¨ºn tr¨ºn đứa trẻ, v¨¤ k¨ºu cầu Ðức Ch¨²a rằng: ¡°Lạy Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của con, xin cho hồn v¨ªa đứa trẻ n¨¤y lại trở về với n¨®!¡± 22 Ðức Ch¨²a nghe tiếng ông Ê-li-a k¨ºu cầu, hồn v¨ªa đứa trẻ trở về với n¨®, v¨¤ n¨® sống. 23 Ông Ê-li-a liền bồng đứa trẻ từ ph¨°ng tr¨ºn xuống nh¨¤ dưới, trao cho mẹ n¨®, v¨¤ n¨®i: ¡°B¨¤ xem, con b¨¤ đang sống đây!¡± 24 B¨¤ n¨®i với ông Ê-li-a: ¡°Vâng, bây giờ tôi biết ông l¨¤ người của Thi¨ºn Ch¨²a, v¨¤ lời Ðức Ch¨²a do miệng ông n¨®i ra l¨¤ đ¨²ng.¡±
¨C Chương 18 ¨C
Cuộc gặp gỡ giữa ông Ê-li-a v¨¤ ông Ô-v¨¢t-gia-hu
1 Thời gian d¨¤i qua đi, lại c¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n với ông Ê-li-a v¨¤o năm thứ ba, rằng: ¡°Ngươi hãy đi tới gặp A-kh¨¢p, Ta sẽ cho mưa xuống tr¨ºn mặt đất.¡± 2 Ông Ê-li-a đi tới gặp vua A-kh¨¢p.
3 Bấy giờ, vua A-kh¨¢p k¨ºu ông Ô-v¨¢t-gia-hu, quản đốc ho¨¤ng cung v¨¤o. Ông Ô-v¨¢t-gia-hu l¨¤ người rất k¨ªnh sợ Ðức Ch¨²a; 4 v¨¬ khi b¨¤ I-de-ven giết hại c¨¢c ngôn sứ của Ðức Ch¨²a, ông Ô-v¨¢t-gia-hu đã đem một trăm ngôn sứ giấu từng năm mươi người một trong những c¨¢i hang rồi cung cấp b¨¢nh v¨¤ nước cho họ. 5 Vậy, vua A-kh¨¢p n¨®i với ông Ô-v¨¢t-gia-hu: ¡°Ngươi hãy đi khắp xứ, đến tất cả c¨¢c mạch nước v¨¤ c¨¢c suối, may ra ch¨²ng ta sẽ t¨¬m được cỏ, hầu nuôi sống lừa ngựa, bằng không, s¨²c vật sẽ chết hết.¡± 6 Họ chia nhau đi rảo quanh khắp xứ. Một m¨¬nh vua A-kh¨¢p đi một đường, v¨¤ một m¨¬nh ông Ô-v¨¢t-gia hu đi một nẻo. 7 Ông Ô-v¨¢t-gia-hu đang đi, th¨¬ n¨¤y ông Ê-li-a đ¨®n gặp ông. Khi nhận ra Ê-li-a, ông liền phục xuống đất v¨¤ n¨®i: ¡°Thưa ng¨¤i, ng¨¤i c¨® phải l¨¤ Ê-li-a không?¡± 8 Ông n¨¤y đ¨¢p: ¡°Tôi đây! Ông hãy đi n¨®i với chủ của ông rằng: Ê-li-a đang ở đây!¡± 9 Ông Ô-v¨¢t-gia-hu thưa: ¡°Tôi c¨® tội g¨¬ m¨¤ ng¨¤i t¨ªnh nộp tôi tớ ng¨¤i v¨¤o tay vua A-kh¨¢p để vua ấy giết tôi? 10 C¨® Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a hằng sống của ng¨¤i! Không c¨® dân n¨¤o, nước n¨¤o m¨¤ chủ tôi lại đã không sai người tới 𨮠để l¨´ng bắt ng¨¤i; khi người ta n¨®i: ¡°Không c¨®¡±, th¨¬ vua bắt nước 𨮠v¨¤ dân 𨮠phải thề rằng đã không t¨¬m thấy ng¨¤i. 11 Thế m¨¤ bây giờ ng¨¤i lại bảo tôi: đi n¨®i với chủ của ông: Ê-li-a đang ở đây. 12 Rồi khi tôi bỏ ng¨¤i ra đi, thần kh¨ª của Ðức Ch¨²a sẽ đưa ng¨¤i đi đâu tôi chẳng biết, c¨°n tôi th¨¬ phải đi b¨¢o c¨¢o cho vua A-kh¨¢p, v¨¤ khi không gặp được ng¨¤i, th¨¬ vua sẽ giết tôi, m¨¤ tôi th¨¬ từ ni¨ºn thiếu vẫn k¨ªnh sợ Ðức Ch¨²a. 13 Ng¨¤i lại không được người ta cho biết việc tôi đã l¨¤m, khi b¨¤ I-de-ven s¨¢t hại c¨¢c ngôn sứ của Ðức Ch¨²a sao? Tôi đã giấu một trăm người trong số c¨¢c ngôn sứ của Ðức Ch¨²a, từng năm mươi người một, trong c¨¢c hang, v¨¤ đã cung cấp b¨¢nh v¨¤ nước cho họ. 14 V¨¤ bây giờ ng¨¤i bảo tôi: Hãy đi n¨®i với chủ ông: ông Ê-li-a đang ở đây, để vua ấy giết tôi.¡± 15 Nhưng ông Ê-li-a n¨®i: ¡°C¨® Ðức Ch¨²a hằng sống của c¨¢c đạo binh, Ðấng tôi phục vụ! Ngay hôm nay tôi sẽ ra mắt vua.¡±
Ngôn sứ Ê-li-a v¨¤ vua A-kh¨¢p
16 Ông Ô-v¨¢t-gia-hu đi gặp vua A-kh¨¢p v¨¤ b¨¢o cho vua biết sự việc. Vua A-kh¨¢p đi đ¨®n ông Ê-li-a. 17 Khi nhận ra ông Ê-li-a, vua A-kh¨¢p n¨®i với ông rằng: ¡°T¨ºn mang hoạ cho Ít-ra-en, nh¨¤ ngươi đấy phải không?¡± 18 Ông đ¨¢p: ¡°Tôi không mang hoạ cho Ít-ra-en, nhưng ch¨ªnh l¨¤ ng¨¤i v¨¤ nh¨¤ thân phụ ng¨¤i, v¨¬ c¨¢c người đã bỏ không giữ mệnh lệnh Ðức Ch¨²a truyền, c¨°n ng¨¤i th¨¬ đã đi theo c¨¢c thần Ba-an. 19 Bây giờ, ng¨¤i hãy cho triệu tập to¨¤n dân Ít-ra-en lại b¨ºn tôi ở n¨²i C¨¢c-men, c¨´ng với bốn trăm năm mươi ngôn sứ của thần Ba-an v¨¤ bốn trăm ngôn sứ của thần A-s¨º-ra, những người được hưởng lộc của b¨¤ I-de-ven.¡±
Hy lễ tr¨ºn n¨²i C¨¢c-men
20 Vua A-kh¨¢p sai người đi mời to¨¤n thể con c¨¢i Ít-ra-en v¨¤ triệu tập c¨¢c ngôn sứ tr¨ºn n¨²i C¨¢c-men. 21 Bấy giờ, ông Ê-li-a đến b¨ºn dân v¨¤ n¨®i: ¡°C¨¢c ngươi nhảy khập khiễng hai chân cho tới bao giờ? Nếu Ðức Ch¨²a l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a, hãy theo Người; c¨°n nếu l¨¤ Ba-an th¨¬ cứ theo n¨®!¡± Nhưng dân ch¨²ng không đ¨¢p lại lời n¨¤o. 22 Ông Ê-li-a lại n¨®i với dân: ¡°Chỉ s¨®t lại m¨¬nh tôi l¨¤ ngôn sứ của Ðức Ch¨²a, c¨°n ngôn sứ của Ba-an c¨® những bốn trăm năm mươi người. 23 Hãy cho ch¨²ng tôi hai con b¨° mộng; họ hãy chọn lấy một con, chặt ra v¨¤ đặt tr¨ºn củi, nhưng đừng châm lửa; tôi cũng l¨¤m thịt con b¨° kia, rồi đặt tr¨ºn củi, nhưng sẽ không châm lửa. 24 Ðoạn c¨¢c ngươi hãy k¨ºu cầu danh thần của c¨¢c ngươi; c¨°n tôi, tôi k¨ºu cầu danh Ðức Ch¨²a. Vị thần n¨¤o đ¨¢p lại bằng lửa th¨¬ vị 𨮠ch¨ªnh l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a. To¨¤n dân trả lời v¨¤ n¨®i: ¡°Ðề nghị hay đ¨®!¡± 25 Bấy giờ, ông Ê-li-a n¨®i với c¨¢c ngôn sứ Ba-an: ¡°C¨¢c người chọn lấy một con b¨° v¨¤ l¨¤m trước đi, v¨¬ c¨¢c người đông hơn. Rồi hãy k¨ºu cầu danh thần của c¨¢c người nhưng đừng châm lửa.¡± 26 Vậy, họ lấy con b¨° người ta đưa cho họ, l¨¤m thịt, rồi k¨ºu cầu danh thần Ba-an từ s¨¢ng tới trưa: ¡°Lạy thần Ba-an, xin đ¨¢p lời ch¨²ng tôi!¡± Nhưng không một tiếng n¨®i, không một ai trả lời, v¨¤ họ nhảy khập khiễng b¨ºn cạnh b¨¤n thờ họ đã dựng. 27 Ðến trưa, ông Ê-li-a chế nhạo họ rằng: ¡°K¨ºu lớn tiếng l¨ºn, v¨¬ người l¨¤ một vị thần m¨¤! Người đang mải suy nghĩ, hay l¨¤ đi vắng hoặc trẩy đường xa; c¨® khi người đang ngủ, th¨¬ sẽ thức dậy thôi!¡± 28 Họ c¨¤ng k¨ºu lớn tiếng hơn v¨¤ theo th¨®i tục của họ, họ d¨´ng gươm, gi¨¢o rạch m¨¬nh đến chảy m¨¢u. 29 Qu¨¢ trưa rồi m¨¤ họ vẫn tiếp tục n¨®i li¨ºn mi¨ºn cho tới giờ dâng lễ; nhưng vẫn không một tiếng n¨®i, không ai trả lời, không người để ý.
30 Bấy giờ ông Ê-li-a n¨®i với to¨¤n dân: ¡°C¨¢c người hãy lại đây.¡± To¨¤n dân tiến lại gần ông. Ông dọn lại b¨¤n thờ Ðức Ch¨²a đã bị ph¨¢ huỷ. 31 Ông Ê-li-a lấy mười hai phiến đ¨¢, theo số c¨¢c chi tộc con ch¨¢u ông Gia-c¨®p, người đã được Ðức Ch¨²a ph¨¢n bảo rằng: ¡°T¨ºn ngươi sẽ l¨¤ Ít-ra-en.¡± 32 Ông d¨´ng c¨¢c phiến đ¨¢ ấy xây lại một b¨¤n thờ k¨ªnh Ðức Ch¨²a. Ông đ¨¤o một đường mương chung quanh b¨¤n thờ rộng cỡ hai th¨²ng hạt giống. 33 Ông xếp củi l¨ºn, rồi l¨¤m thịt con b¨° mộng v¨¤ đặt tr¨ºn đống củi. 34 Ông n¨®i: ¡°Hãy đổ nước đầy bốn lu v¨¤ tưới l¨ºn lễ vật v¨¤ củi.¡± Họ l¨¤m như vậy. Ông n¨®i: ¡°Lần thứ hai nữa¡±, họ l¨¤m lần thứ hai. Ông lại n¨®i: ¡°Lần thứ ba!¡± v¨¤ họ l¨¤m lần thứ ba. 35 Nước chảy tr¨¤n quanh b¨¤n thờ, khiến đường mương cũng đầy nước. 36 Ðến giờ dâng lễ, ngôn sứ Ê-li-a tiến ra v¨¤ n¨®i: ¡°Lạy Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Áp-ra-ham, I-xa-¨¢c v¨¤ Ít-ra-en! Ước chi hôm nay người ta biết rằng trong Ít-ra-en Ng¨¤i l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a v¨¤ con l¨¤ tôi tớ Ng¨¤i. Cũng v¨¬ lời Ng¨¤i ph¨¢n m¨¤ con đã l¨¤m tất cả c¨¢c việc n¨¤y. 37 Xin đ¨¢p lời con, lạy Ðức Ch¨²a, xin đ¨¢p lời con, để dân n¨¤y nhận biết Ng¨¤i l¨¤ Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a thật, v¨¤ Ng¨¤i đã khiến họ thay l¨°ng đổi dạ.¡± 38 Bấy giờ lửa của Ðức Ch¨²a ập xuống, thi¨ºu rụi của lễ, củi, đ¨¢ v¨¤ bụi, cả nước trong mương cũng h¨²t cạn luôn. 39 To¨¤n dân thấy vậy, liền phủ phục s¨¢t đất v¨¤ n¨®i: ¡°Ðức Ch¨²a quả l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a! Ðức Ch¨²a quả l¨¤ Thi¨ºn Ch¨²a!¡± 40 Ông Ê-li-a n¨®i với họ: ¡°Bắt lấy c¨¢c ngôn sứ Ba-an, đừng để t¨ºn n¨¤o tho¨¢t.¡± Họ bắt lấy ch¨²ng v¨¤ ông Ê-li-a đem giết ch¨²ng tại suối Ki-sôn.
Thời đại hạn chấm dứt
41 Ông Ê-li-a n¨®i với vua A-kh¨¢p: ¡°Xin mời vua l¨ºn m¨¤ ăn uống, bởi v¨¬ c¨® tiếng mưa r¨¤o!¡± 42 Vua A-kh¨¢p liền l¨ºn ăn uống; c¨°n ông Ê-li-a th¨¬ l¨ºn đỉnh C¨¢c-men, ông c¨²i xuống đất, gục mặt v¨¤o hai đầu gối. 43 Ðoạn ông bảo đứa tiểu đồng của ông: ¡°Con đi l¨ºn v¨¤ nh¨¬n về ph¨ªa biển.¡± N¨® đi l¨ºn, nh¨¬n v¨¤ n¨®i: ¡°Không c¨® g¨¬ cả!¡± Ông bảo: ¡°Hãy trở lại bảy lần.¡± 44 Lần thứ bảy, n¨® n¨®i: ¡°K¨¬a c¨® một đ¨¢m mây nhỏ bằng b¨¤n tay người đang từ biển bốc l¨ºn.¡± Ông n¨®i: ¡°Con hãy l¨ºn thưa với vua A-kh¨¢p: xin vua thắng xe v¨¤ xuống kẻo bị kẹt mưa.¡± 45 Lập tức trời k¨¦o mây đen nghịt v¨¤ nổi gi¨®, rồi tr¨²t mưa lớn. Vua A-kh¨¢p cỡi xe đi G¨ªt-rơ-en. 46 Tay Ðức Ch¨²a đặt tr¨ºn ông Ê-li-a; ông thắt lưng v¨¤ chạy trước vua A-kh¨¢p cho tới l¨²c v¨¤o G¨ªt-rơ-en.
¨C Chương 19 ¨C
2. Ngôn Sứ Ê-Li-A Tại Khô-Rếp
Tr¨ºn đường l¨ºn n¨²i Khô-rếp
1 Vua A-kh¨¢p kể cho I-de-ven nghe mọi chuyện ông Ê-li-a đã l¨¤m v¨¤ tất cả sự việc ông d¨´ng gươm hạ s¨¢t hết c¨¢c ngôn sứ. 2 B¨¤ I-de-ven liền sai sứ giả đến n¨®i với ông Ê-li-a rằng: ¡°Xin c¨¢c thần minh l¨¤m cho ta thế n¨¤y, v¨¤ c¨°n hơn thế nữa, nếu giờ n¨¤y s¨¢ng mai ta không biến mạng ngươi ra như mạng một trong c¨¢c người ấy.¡± 3 Thấy vậy, ông Ê-li-a trỗi dậy, ra đi để tho¨¢t mạng. Khi tới Bơ-e Se-va thuộc Giu-đa, ông để đứa tiểu đồng lại đấy, 4 c¨°n ông th¨¬ đi một ng¨¤y đường trong sa mạc. Ông đến ngồi dưới gốc một cây kim tước. Ông xin cho được chết v¨¤ n¨®i: ¡°Lạy Ðức Ch¨²a, đủ rồi! Bây giờ xin Ch¨²a lấy mạng sống con đi, v¨¬ con chẳng hơn g¨¬ cha ông của con.¡± 5 Rồi ông nằm dưới cây kim tước 𨮠v¨¤ thiếp đi. Nhưng n¨¤y c¨® một thi¨ºn sứ đụng v¨¤o người ông v¨¤ n¨®i: ¡°Dậy m¨¤ ăn!¡± 6 Ông đưa mắt nh¨¬n th¨¬ thấy ở ph¨ªa đầu ông c¨® một chiếc b¨¢nh nướng tr¨ºn những h¨°n đ¨¢ nung v¨¤ một hũ nước. Ông ăn b¨¢nh, uống nước, rồi lại nằm xuống. 7 Thi¨ºn sứ của Ðức Ch¨²a trở lại lần nữa, đụng v¨¤o người ông v¨¤ n¨®i: ¡°Dậy m¨¤ ăn, v¨¬ ngươi c¨°n phải đi đường xa.¡± 8 Ông dậy, ăn b¨¢nh v¨¤ uống nước. Rồi nhờ lương thực ấy bổ dưỡng, ông đi suốt bốn mươi ng¨¤y, bốn mươi đ¨ºm tới Khô-rếp, l¨¤ n¨²i của Thi¨ºn Ch¨²a.
Cuộc gặp gỡ Thi¨ºn Ch¨²a
9 Ông v¨¤o một c¨¢i hang v¨¤ nghỉ đ¨ºm tại đ¨®. C¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n với ông: ¡°Ê-li-a ngươi l¨¤m g¨¬ ở đây?¡± 10 Ông thưa: ¡°L¨°ng nhiệt th¨¤nh đối với Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a c¨¢c đạo binh nung nấu con, v¨¬ con c¨¢i Ít-ra-en đã bỏ giao ước với Ng¨¤i, ph¨¢ huỷ b¨¤n thờ, d¨´ng gươm s¨¢t hại c¨¢c ngôn sứ của Ng¨¤i. Chỉ c¨°n s¨®t lại một m¨¬nh con m¨¤ họ đang l¨´ng bắt để lấy mạng sống con.¡± 11 Người n¨®i với ông: ¡°Hãy ra ngo¨¤i v¨¤ đứng tr¨ºn n¨²i trước mặt Ðức Ch¨²a. K¨¬a Ðức Ch¨²a đang đi qua.¡± Gi¨® to bão lớn xẻ n¨²i non, đập vỡ đ¨¢ tảng trước nhan Ðức Ch¨²a, nhưng Ðức Ch¨²a không ở trong cơn gi¨® bão. Sau 𨮠l¨¤ động đất, nhưng Ðức Ch¨²a không ở trong trận động đất. 12 Sau động đất l¨¤ lửa, nhưng Ðức Ch¨²a cũng không ở trong lửa. Sau lửa c¨® tiếng gi¨® hiu hiu. 13 Vừa nghe tiếng đ¨®, ông Ê-li-a lấy ¨¢o cho¨¤ng che mặt, rồi ra ngo¨¤i đứng ở cửa hang. Bấy giờ c¨® tiếng hỏi ông: ¡°Ê-li-a, ngươi l¨¤m g¨¬ ở đây?¡± 14 Ông thưa: ¡°L¨°ng nhiệt th¨¤nh đối với Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a c¨¢c đạo binh, nung nấu con, v¨¬ con c¨¢i Ít-ra-en đã bỏ giao ước với Ng¨¤i, ph¨¢ huỷ b¨¤n thờ, d¨´ng gươm s¨¢t hại c¨¢c ngôn sứ của Ng¨¤i. Chỉ s¨®t lại một m¨¬nh con m¨¤ họ đang l¨´ng bắt để lấy mạng con.¡±
15 Ðức Ch¨²a ph¨¢n với ông: ¡°Ngươi hãy đi con đường ngươi đã đi trước qua sa mạc cho tới Ða-m¨¢t m¨¤ về. Tới nơi, ngươi sẽ xức dầu phong Kha-da-¨ºn l¨¤m vua A-ram; 16 c¨°n Gi¨º-hu con của Nim-si, ngươi sẽ xức dầu tấn phong n¨® l¨¤m vua Ít-ra-en. Ê-li-sa con Sa-ph¨¢t, người A-v¨ºn Mơ-khô-la, ngươi sẽ xức dầu tấn phong n¨® l¨¤m ngôn sứ thay cho ngươi. 17 Kẻ tho¨¢t gươm của Kha-da-¨ºn sẽ bị Gi¨º-hu giết; người tho¨¢t tay Gi¨º-hu sẽ bị Ê-li-sa giết. 18 Nhưng Ta, Ta sẽ d¨¤nh ra cho Ta bảy ngh¨¬n người trong Ít-ra-en: tất cả những kẻ đã không hề b¨¢i gối trước Ba-an, những môi miệng không hề hôn k¨ªnh n¨®.¡±
Ê-li-sa được gọi
19 Ông Ê-li-a bỏ 𨮠ra đi v¨¤ gặp ông Ê-li-sa l¨¤ con ông Sa-ph¨¢t đang c¨¤y ruộng; trước mặt ông Ê-li-sa c¨® mười hai cặp b¨°; ch¨ªnh ông th¨¬ đi theo cặp thứ mười hai. Ông Ê-li-a đi ngang qua, n¨¦m tấm ¨¢o cho¨¤ng của m¨¬nh l¨ºn người ông Ê-li-sa. 20 Ông n¨¤y liền để b¨° lại, chạy theo ông Ê-li-a v¨¤ n¨®i: ¡°Xin cho con về hôn cha mẹ để từ giã, rồi con sẽ đi theo ông.¡± Ông Ê-li-a trả lời: ¡°Cứ về đi! Thầy c¨® l¨¤m g¨¬ anh đâu?¡± 21 Ông Ê-li-sa bỏ ông Ê-li-a m¨¤ về, bắt cặp b¨° giết l¨¤m lễ tế, lấy c¨¤y l¨¤m củi nấu thịt đãi người nh¨¤. Rồi ông đứng dậy, đi theo ông Ê-li-a v¨¤ phục vụ ông.
¨C Chương 20 ¨C
3. C¨¢c Cuộc Chiến Với Người A-Ram
Vây hãm Sa-ma-ri
1 Ben Ha-đ¨¢t, vua A-ram tập họp tất cả quân đội lại. C¨´ng với ba mươi hai vua, c¨® cả xe lẫn ngựa, vua tiến l¨ºn vây hãm Sa-ma-ri v¨¤ tấn công th¨¤nh ấy. 2 Vua sai sứ giả v¨¤o th¨¤nh yết kiến A-kh¨¢p, vua Ít-ra-en, 3 v¨¤ n¨®i với vua n¨¤y rằng: ¡°Ben Ha-đ¨¢t n¨®i thế n¨¤y: bạc, v¨¤ng của ông thuộc về ta; c¨¢c người vợ đẹp con khôn của ông cũng thuộc về ta.¡± 4 Vua Ít-ra-en trả lời v¨¤ n¨®i: ¡°Xin tuân lời ng¨¤i, thưa đức vua, ch¨²a thượng tôi! Bản thân tôi v¨¤ mọi sự tôi c¨® đều thuộc về ng¨¤i.¡±
5 C¨¢c sứ giả trở lại v¨¤ n¨®i: ¡°Vua Ben Ha-đ¨¢t bảo thế n¨¤y: Ta đã sai sứ n¨®i với ông rằng: ¡°Bạc v¨¤ng của ông, phải nộp cho ta; c¨¢c vợ con của ông, cũng phải nộp cho ta¡±. 6 Ng¨¤y mai giờ n¨¤y thế n¨¤o ta cũng sai tôi tớ ta đến với ông; ch¨²ng sẽ lục so¨¢t nh¨¤ ông v¨¤ nh¨¤ tôi tớ ông. Những g¨¬ ch¨²ng cho l¨¤ quý, ch¨²ng sẽ lấy hết v¨¤ đem đi.¡±
7 Bấy giờ vua Ít-ra-en triệu tập tất cả kỳ mục trong xứ lại v¨¤ n¨®i: ¡°C¨¢c ông phải biết v¨¤ thấy rõ l¨¤ vua ấy đang t¨¬m c¨¢ch hại ch¨²ng ta, v¨¬ ông đã sai người đến đ¨°i ta phải nộp vợ con, bạc v¨¤ng của ta, d¨´ ta đã chẳng từ chối.¡± 8 Tất cả kỳ mục v¨¤ to¨¤n dân thưa với vua: ¡°Xin ng¨¤i đừng nghe, cũng đừng chấp thuận!¡± 9 Vua trả lời c¨¢c sứ giả của vua Ben Ha-đ¨¢t rằng: ¡°Xin c¨¢c ông về thưa với đức vua, ch¨²a thượng tôi: tất cả những g¨¬ ng¨¤i đã sai sứ n¨®i với tôi tớ ng¨¤i đây lần đầu, th¨¬ tôi sẽ l¨¤m; c¨°n chuyện n¨¤y th¨¬ tôi không thể l¨¤m được.¡± C¨¢c sứ giả ra về mang theo lời ph¨²c đ¨¢p.
10 Bấy giờ vua Ben Ha-đ¨¢t sai sứ đến n¨®i với vua: ¡°Xin c¨¢c thần minh l¨¤m cho ta thế n¨¤y v¨¤ c¨°n hơn thế nữa, nếu ở Sa-ma-ri c¨® đủ bụi cho tất cả đ¨¢m dân theo ta mỗi người một nắm!¡± 11 Nhưng vua Ít-ra-en đ¨¢p lại rằng: ¡°Hãy bảo kẻ đang thắt lưng, chớ tự h¨¤o như kẻ đã cởi thắt lưng ra!¡± 12 Khi vua Ben Ha-đ¨¢t nghe biết việc n¨¤y -bấy giờ vua đang uống rượu với c¨¢c vua trong lều- th¨¬ ra lệnh cho bầy tôi của vua: ¡°Chuẩn bị!¡± V¨¤ họ chuẩn bị tấn công th¨¤nh.
Chiến thắng của Ít-ra-en
13 Nhưng n¨¤y, c¨® một ngôn sứ đến gặp A-kh¨¢p, vua Ít-ra-en, v¨¤ thưa với vua: ¡°Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: Ngươi c¨® thấy đ¨¢m dân đông đảo kia không? N¨¤y, hôm nay Ta trao ch¨²ng v¨¤o tay ngươi, để ngươi biết Ta l¨¤ Ðức Ch¨²a.¡± 14 Vua A-kh¨¢p n¨®i: ¡°Nhờ ai?¡± Ngôn sứ đ¨¢p: ¡°Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: Nhờ trai tr¨¢ng dưới quyền c¨¢c vị chỉ huy khu vực.¡± Vua lại hỏi: ¡°Ai sẽ khai chiến?¡± Ngôn sứ trả lời: ¡°Ch¨ªnh ng¨¤i!¡±
15 Vua A-kh¨¢p duyệt lại trai tr¨¢ng dưới quyền c¨¢c vị chỉ huy khu vực, t¨ªnh được hai trăm ba mươi hai người. Ngo¨¤i số người n¨¤y, vua cũng duyệt lại to¨¤n quân, tất cả con c¨¢i Ít-ra-en, t¨ªnh được bảy ng¨¤n. 16 Họ xuất quân v¨¤o buổi trưa l¨²c Ben Ha-đ¨¢t đang say sưa trong lều với ba mươi hai vua đồng minh của m¨¬nh. 17 C¨¢c trai tr¨¢ng dưới quyền c¨¢c vị chỉ huy khu vực xuất quân trước. Vua Ben Ha-đ¨¢t sai người đi xem x¨¦t, v¨¤ họ b¨¢o c¨¢o với vua rằng: ¡°C¨® những người đi ra từ th¨¤nh Sa-ma-ri.¡± 18 Vua n¨®i: ¡°Nếu ch¨²ng đi ra để cầu ho¨¤, th¨¬ hãy bắt sống ch¨²ng: c¨°n nếu ch¨²ng đi ra để khi¨ºu chiến, th¨¬ cũng bắt sống luôn!¡± 19 Vậy c¨¢c trai tr¨¢ng dưới quyền c¨¢c vị chỉ huy khu vực c¨´ng với đo¨¤n quân theo sau tiến ra ngo¨¤i th¨¤nh. 20 Họ đ¨¢nh nhau. Quân A-ram th¨¢o chạy, bị quân Ít-ra-en đuổi theo; Ben Ha-đ¨¢t, vua A-ram cỡi ngựa chạy tho¨¢t thân c¨´ng với mấy kỵ binh. 21 Vua Ít-ra-en cũng ra v¨¤ đ¨¢nh giết ngựa xe, gây tổn thất nặng nề cho A-ram.
Thời gian sau đ¨®
22 Vị ngôn sứ đến gặp vua Ít-ra-en v¨¤ thưa với vua: ¡°Mời vua đi! Xin vua can đảm l¨ºn! Xin cân nhắc v¨¤ xem x¨¦t điều ng¨¤i phải thực hiện, v¨¬ m¨´a xuân tới vua A-ram sẽ tấn công ng¨¤i.¡±
23 C¨¢c bầy tôi của vua A-ram thưa với vua rằng: ¡°Thần của ch¨²ng l¨¤ thần đồi n¨²i, v¨¬ thế ch¨²ng mạnh hơn ch¨²ng ta. Nhưng nếu ch¨²ng ta đ¨¢nh nhau với ch¨²ng dưới đồng bằng, th¨¬ chắc chắn ch¨²ng ta sẽ thắng. 24 Vậy, xin ng¨¤i l¨¤m thế n¨¤y l¨¤ truất phế c¨¢c vua v¨¤ đặt c¨¢c quan đầu tỉnh thay v¨¤o. 25 C¨°n ng¨¤i, th¨¬ xin lập một đạo quân như đạo quân đã bỏ ng¨¤i trước đây, với số ngựa v¨¤ xe cũng như thế. Ch¨²ng ta sẽ giao tranh với ch¨²ng nơi đồng bằng, chắc chắn ch¨²ng ta sẽ thắng.¡± Vua nghe v¨¤ l¨¤m như lời họ n¨®i.
Chiến thắng tại A-phếch
26 Khi m¨´a xuân tới, vua Ben Ha-đ¨¢t kiểm tra người A-ram v¨¤ tiến l¨ºn A-phếch giao chiến với Ít-ra-en. 27 Con c¨¢i Ít-ra-en cũng được kiểm tra v¨¤ được tiếp tế lương thực; họ đã l¨ºn đường ngh¨ºnh chiến. Con c¨¢i Ít-ra-en như hai bầy d¨º c¨¢i đ¨®ng trại đối diện với ch¨²ng, trong khi người A-ram tr¨¤n ngập khắp xứ.
28 Bấy giờ người của Thi¨ºn Ch¨²a đến gặp vua Ít-ra-en v¨¤ n¨®i: ¡°Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: v¨¬ người A-ram n¨®i Ðức Ch¨²a l¨¤ thần n¨²i, chứ không phải thần thung lũng n¨ºn Ta sẽ trao tất cả đ¨¢m quân đông đảo ấy v¨¤o tay ngươi, để c¨¢c ngươi biết Ta l¨¤ Ðức Ch¨²a.¡± 29 Hai b¨ºn đ¨®ng trại đối diện nhau trong bảy ng¨¤y. Ng¨¤y thứ bảy giao tranh b¨´ng nổ; con c¨¢i Ít-ra-en giết được một trăm ng¨¤n bộ binh của A-ram trong một ng¨¤y. 30 Những kẻ sống s¨®t chạy trốn về A-phếch v¨¤o nội th¨¤nh; nhưng tường th¨¤nh đổ xuống 𨨠l¨ºn hai mươi bảy ng¨¤n người c¨°n s¨®t lại.
Vua Ben Ha-đ¨¢t cũng trốn v¨¤o th¨¤nh, ẩn n¨²p hết chỗ n¨¤y đến chỗ kh¨¢c. 31 Bề tôi của vua n¨®i với vua: ¡°N¨¤y, ch¨²ng tôi nghe n¨®i c¨¢c vua nh¨¤ Ít-ra-en l¨¤ những vua nhân từ; ch¨²ng ta hãy lấy vải bố thắt lưng v¨¤ cột dây l¨ºn đầu rồi ra tr¨¬nh diện vua Ít-ra-en. C¨® khi vua ấy sẽ để cho ng¨¤i an to¨¤n t¨ªnh mệnh.¡± 32 Vậy họ lấy vải bố thắt lưng v¨¤ cột dây l¨ºn đầu, rồi ra tr¨¬nh diện vua Ít-ra-en v¨¤ n¨®i: ¡°Tôi tớ ng¨¤i l¨¤ Ben Ha-đ¨¢t n¨®i: Xin để tôi sống!¡± Vua đ¨¢p: ¡°Thế ra ông ấy c¨°n sống ư? Ông l¨¤ anh em ta đ¨®.¡± 33 Những người kia cảm thấy c¨® điềm tốt, liền vội v¨¤ng dựa v¨¤o lời ấy m¨¤ n¨®i: ¡°Vua Ben Ha-đ¨¢t l¨¤ anh em của ng¨¤i!¡± Vua n¨®i: ¡°C¨¢c ngươi đi t¨¬m ông ấy cho ta.¡± Vua Ben Ha-đ¨¢t ra gặp vua A-kh¨¢p. Vua A-kh¨¢p mời vua Ben Ha-đ¨¢t l¨ºn xe của m¨¬nh. 34 Vua Ben Ha-đ¨¢t n¨®i: ¡°C¨¢c th¨¤nh thân phụ tôi đã lấy của thân phụ ng¨¤i, tôi xin ho¨¤n lại; xin ng¨¤i cứ dựng l¨ºn những dãy phố tại Ða-m¨¢t, như thân phụ tôi đã l¨¤m ở Sa-ma-ri.¡± Vua A-kh¨¢p n¨®i: ¡°C¨°n tôi, dựa v¨¤o giao ước, tôi sẽ để cho ng¨¤i đi.¡± Vậy vua A-kh¨¢p lập một giao ước với ông v¨¤ để cho ông đi.
Một ngôn sứ l¨ºn ¨¢n c¨¢ch cư xử của vua A-kh¨¢p
35 Theo lệnh Ðức Ch¨²a, một người trong nh¨®m c¨¢c ngôn sứ n¨®i với bạn m¨¬nh: ¡°Ð¨¢nh tôi đi.¡± Nhưng người kia không chịu đ¨¢nh. 36 Ông n¨¤y n¨®i: ¡°V¨¬ anh không vâng nghe tiếng Ðức Ch¨²a, th¨¬ n¨¤y khi anh bỏ tôi m¨¤ đi, một con sư tử sẽ vồ chết anh.¡± Khi người ấy bỏ bạn m¨¤ đi, th¨¬ gặp một con sư tử v¨¤ bị n¨® vồ chết. 37 Vị ngôn sứ gặp một người kh¨¢c, liền n¨®i: ¡°Ð¨¢nh tôi đi!¡± Người ấy đ¨¢nh ông, l¨¤m ông bị thương. 38 Vị ngôn sứ ra đường chờ vua ¨C ông cột tấm băng b¨ºn tr¨ºn mắt để khỏi bị nhận diện -. 39 Khi vua đi qua, ông k¨ºu l¨ºn: ¡°Tôi tớ của ng¨¤i ra trận th¨¬ bỗng c¨® kẻ bỏ h¨¤ng ngũ dẫn đến cho tôi một người, v¨¤ bảo: ¡°Hãy canh giữ người n¨¤y! Nếu mất n¨®, th¨¬ mạng anh sẽ đền mạng n¨®, hoặc anh sẽ phải trả ba mươi ký bạc. 40 Thế nhưng, khi tôi tớ ng¨¤i đang bận chuyện n¨¤y chuyện kh¨¢c, th¨¬ n¨® biến mất.¡± Vua Ít-ra-en liền n¨®i với người ấy: ¡°Ngươi đã ph¨¢n quyết rồi đ¨®! Ch¨ªnh ngươi đã tuy¨ºn ¨¢n!¡± 41 Người ấy vội v¨¤ng gỡ tấm băng tr¨ºn mắt, v¨¤ vua Ít-ra-en nhận ra 𨮠l¨¤ một trong c¨¢c ngôn sứ. 42 Người ấy n¨®i với vua: ¡°Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: V¨¬ ngươi đã để cho kẻ bị Ta l¨ºn ¨¢n biệt tru, tho¨¢t khỏi tay ngươi, th¨¬ mạng ngươi sẽ đền mạng n¨®, dân ngươi sẽ thay cho dân n¨®.¡± 43 Vua Ít-ra-en buồn rầu v¨¤ bực bội trở về nh¨¤. Vua v¨¤o Sa-ma-ri.
¨C Chương 21 ¨C
4. Vườn Nho Của Ông Na-Vốt
Ông Na-vốt từ chối, không chịu nhượng vườn nho của m¨¬nh
1 Sau những sự việc đ¨®, th¨¬ xảy ra chuyện ông Na-vốt người G¨ªt-rơ-en c¨® một vườn nho b¨ºn cạnh cung điện vua A-kh¨¢p, vua Sa-ma-ri. 2 Vua A-kh¨¢p n¨®i với ông Na-vốt rằng: ¡°Hãy nhượng vườn nho của ngươi cho ta, để ta l¨¤m vườn rau, v¨¬ n¨® ở ngay s¨¢t cạnh nh¨¤ ta. Ðể b¨´ lại, ta sẽ cho ngươi một vườn nho tốt hơn, hay l¨¤, nếu ngươi muốn, gi¨¢ bao nhi¨ºu, ta sẽ trả bằng bạc.¡± 3 Nhưng ông Na-vốt thưa với vua A-kh¨¢p: ¡°Xin Ðức Ch¨²a đừng để tôi nhượng gia sản của tổ ti¨ºn tôi cho ng¨¤i!¡±
Vua A-kh¨¢p v¨¤ ho¨¤ng hậu I-de-ven
4 Vua A-kh¨¢p trở về nh¨¤ buồn rầu v¨¤ bực bội v¨¬ lời ông Na-vốt, người G¨ªt-rơ-en đã n¨®i với vua: ¡°Tôi sẽ không nhượng gia sản của tổ ti¨ºn tôi cho vua.¡± Vua nằm tr¨ºn giường, quay mặt đi, v¨¤ không chịu ăn uống g¨¬. 5 Ho¨¤ng hậu I-de-ven đi v¨¤o, n¨®i với vua: ¡°Tại sao tâm thần vua buồn rầu, v¨¤ vua không chịu ăn uống g¨¬ như vậy?¡± 6 Vua trả lời: ¡°Tôi đã n¨®i chuyện với Na-vốt người G¨ªt-rơ-en v¨¤ bảo n¨®: Hãy nhượng vườn nho của ngươi cho ta m¨¤ lấy tiền, hoặc, nếu ngươi muốn, ta sẽ đổi cho một vườn nho kh¨¢c. Nhưng n¨® lại n¨®i: ¡°Tôi không nhượng vườn nho của tôi cho vua được.¡± 7 Bấy giờ ho¨¤ng hậu I-de-ven n¨®i với vua: ¡°Vua cai trị Ít-ra-en hay thật! Mời vua dậy m¨¤ ăn cho l¨°ng phấn khởi l¨ºn! Thiếp sẽ tặng vua vườn nho của Na-vốt người G¨ªt-rơ-en.
Ông Na-vốt bị giết
8 Bấy giờ, b¨¤ nhân danh vua A-kh¨¢p viết thơ, rồi d¨´ng con dấu của vua m¨¤ đ¨®ng ấn, v¨¤ gửi cho c¨¢c kỳ mục v¨¤ thân h¨¤o cư ngụ trong th¨¤nh với ông Na-vốt. 9 Trong thơ b¨¤ viết rằng: ¡°Hãy công bố một thời kỳ chay tịnh v¨¤ đặt Na-vốt ngồi ở h¨¤ng đầu dân ch¨²ng. 10 Hãy đặt hai đứa vô lại ngồi đối diện với n¨®, để ch¨²ng tố c¨¢o n¨®: ¡°Ông đã nguyền rủa Thi¨ºn Ch¨²a v¨¤ đức vua. V¨¤ hãy đem n¨® ra ngo¨¤i n¨¦m đ¨¢ cho chết.¡±
11 Dân ch¨²ng, kỳ mục v¨¤ thân h¨¤o cư ngụ trong th¨¤nh l¨¤m theo lệnh b¨¤ I-de-ven như trong thơ b¨¤ đã viết gửi cho họ. 12 Họ công bố thời kỳ chay tịnh v¨¤ đặt ông Na-vốt ngồi ở h¨¤ng đầu dân ch¨²ng. 13 Rồi c¨® hai kẻ vô lại đi v¨¤o, ngồi đối diện với ông. Những kẻ vô lại ấy tố c¨¢o ông Na-vốt trước mặt dân rằng: ¡°Na-vốt đã nguyền rủa Thi¨ºn Ch¨²a v¨¤ đức vua.¡± Họ liền đưa ông ra ngo¨¤i th¨¤nh v¨¤ n¨¦m đ¨¢ ông. Ông đã chết. 14 Họ sai người đi n¨®i với b¨¤ I-de-ven: ¡°Na-vốt đã bị n¨¦m đ¨¢ chết.¡± 15 Khi b¨¤ I-de-ven nghe biết ông Na-vốt đã bị n¨¦m đ¨¢ chết, th¨¬ n¨®i với vua A-kh¨¢p: ¡°Xin vua đứng dậy v¨¤ chiếm đoạt vườn nho của Na-vốt, người G¨ªt-rơ-en, kẻ đã từ chối không chịu nhượng cho ng¨¤i để lấy tiền, v¨¬ Na-vốt không c¨°n sống nữa, n¨® chết rồi.¡± 16 Khi nghe biết ông Na-vốt đã chết, vua A-kh¨¢p đứng dậy, xuống chiếm đoạt vườn nho của ông Na-vốt, người G¨ªt-rơ-en.
Ngôn sứ Ê-li-a tuy¨ºn c¨¢o ¨¢n lệnh của Thi¨ºn Ch¨²a
17 C¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n với ông Ê-li-a, người T¨ªt-be, rằng: 18 ¡°Ngươi hãy đứng dậy, xuống gặp A-kh¨¢p, vua Ít-ra-en, ở Sa-ma-ri. N¨¤y, n¨® đang ở trong vườn nho của Na-vốt, v¨¬ n¨® đã xuống chiếm đoạt vườn nho ấy. 19 Ngươi hãy n¨®i với n¨® rằng: ¡°Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: Ngươi đã giết hại, lại c¨°n chiếm đoạt nữa ư? ¨C ngươi hãy n¨®i với n¨® -, Ðức Ch¨²a ph¨¢n thế n¨¤y: Tại ch¨ªnh nơi ch¨® đã liếm m¨¢u Na-vốt, th¨¬ ch¨® cũng sẽ liếm m¨¢u ngươi¡±.¡± 20 Vua A-kh¨¢p n¨®i với ông Ê-li-a: ¡°Hỡi kẻ th¨´ của ta, ngươi đã bắt được ta.¡± Ông đ¨¢p: ¡°Tôi đã bắt được ng¨¤i l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a. 21 N¨¤y, Ta sẽ gi¨¢ng tai hoạ xuống tr¨ºn ngươi: Ta sẽ xo¨¢ sạch hậu duệ ngươi, Ta sẽ ti¨ºu diệt c¨¢c đ¨¤n ông con trai của A-kh¨¢p trong Ít-ra-en, đang bị r¨¤ng buộc hay được tự do. 22 Ta sẽ l¨¤m cho nh¨¤ ngươi n¨ºn như nh¨¤ Gia-r¨®p-am, con của Nơ-v¨¢t, v¨¤ như nh¨¤ Ba-sa con của A-khi-gia, v¨¬ ngươi đã chọc giận Ta v¨¤ đã l¨¤m cho Ít-ra-en phạm tội.¡± 23 Ðức Ch¨²a cũng tuy¨ºn ¨¢n phạt I-de-ven rằng: ¡°Ch¨® sẽ ăn thịt I-de-ven trong c¨¢nh đồng G¨ªt-rơ-en. 24 Kẻ n¨¤o thuộc về A-kh¨¢p m¨¤ chết trong th¨¤nh th¨¬ sẽ bị ch¨® ăn thịt, người chết ngo¨¤i đồng sẽ bị chim trời rỉa thây.¡±
25 Thật, không hề c¨® ai như vua A-kh¨¢p, đã liều lĩnh l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a, v¨¬ bị ho¨¤ng hậu I-de-ven x¨²i giục. 26 Vua sẽ l¨¤m chuyện rất gh¨º tởm l¨¤ đi theo c¨¢c tượng thần, như dân E-mô-ri, những kẻ Ðức Ch¨²a đã đuổi khuất mắt con c¨¢i Ít-ra-en.
Vua A-kh¨¢p hối hận
27 Khi nghe những lời ấy, vua A-kh¨¢p x¨¦ ¨¢o m¨¬nh ra, kho¨¢c ¨¢o vải bố b¨¢m s¨¢t v¨¤o thịt, ăn chay, nằm ngủ với bao b¨¬ v¨¤ bước đi thiểu não. 28 Bấy giờ c¨® lời Ðức Ch¨²a ph¨¢n với ông Ê-li-a, người T¨ªt-be, rằng: 29 ¡°Ngươi c¨® thấy A-kh¨¢p đã hạ m¨¬nh trước mặt Ta thế n¨¤o không? V¨¬ n¨® đã hạ m¨¬nh trước mặt Ta, n¨ºn Ta sẽ không gi¨¢ng hoạ trong buổi sinh thời của n¨®, nhưng đến đời con n¨®, Ta sẽ gi¨¢ng hoạ xuống nh¨¤ n¨®.¡±
¨C Chương 22 ¨C
5. Lại Giao Tranh Với Người A-Ram
Vua A-kh¨¢p quyết định tấn công Ra-mốt Ga-la-¨¢t (2 Sb 18: 1-3)
1 Suốt ba năm, không c¨® giao tranh giữa A-ram v¨¤ Ít-ra-en. 2 Năm thứ ba, Giơ-hô-sa-ph¨¢t, vua Giu-đa, xuống thăm vua Ít-ra-en. 3 Vua Ít-ra-en n¨®i với bề tôi m¨¬nh rằng: ¡°C¨¢c ngươi biết: Ra-mốt Ga-la-¨¢t l¨¤ của ch¨²ng ta, thế m¨¤ ch¨²ng ta cứ để y¨ºn không lấy lại khỏi tay vua A-ram.¡± 4 Rồi vua n¨®i với vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t: ¡°Ng¨¤i c¨® đi tấn công Ra-mốt Ga-la-¨¢t với tôi không?¡± Vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t n¨®i với vua Ít-ra-en: ¡°Tôi cũng l¨¤m như ng¨¤i, dân tôi cũng như dân ng¨¤i, ngựa của tôi cũng như ngựa của ng¨¤i.¡±
C¨¢c ngôn sứ ti¨ºn b¨¢o th¨¤nh công (2 Sb 18: 4-11)
5 Nhưng vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t n¨®i với vua Ít-ra-en: ¡°Hôm nay, xin ng¨¤i thỉnh vấn sấm ngôn của Ðức Ch¨²a.¡± 6 Vua Ít-ra-en tập họp c¨¢c ngôn sứ, khoảng bốn trăm người, v¨¤ n¨®i với họ: ¡°Ta c¨® phải đi đ¨¢nh Ra-mốt Ga-la-¨¢t không hay l¨¤ phải ngưng lại?¡± Họ thưa: ¡°Xin vua cứ l¨ºn, Ch¨²a sẽ trao th¨¤nh ấy v¨¤o tay vua.¡± 7 Nhưng vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t n¨®i: ¡°Ở đây không c¨® ngôn sứ n¨¤o kh¨¢c của Ðức Ch¨²a nữa, để ch¨²ng ta nhờ ông thỉnh vấn cho hay sao?¡± 8 Vua Ít-ra-en trả lời vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t: ¡°C¨°n một người nữa ch¨²ng ta c¨® thể nhờ thỉnh vấn Ðức Ch¨²a được, nhưng tôi gh¨¦t ông ta, v¨¬ ông ta không hề ti¨ºn b¨¢o cho tôi điều l¨¤nh, m¨¤ chỉ to¨¤n điều dữ. Ш® l¨¤ Mi-kha-giơ-hu, con của Gim-la.¡± Vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t n¨®i: ¡°Ðức vua đừng n¨®i như vậy.¡± 9 Vua Ít-ra-en gọi một hoạn quan tới v¨¤ bảo: ¡°Mau đưa Mi-kha-giơ-hu, con của Gim-la, đến đây.¡±
10 Vua Ít-ra-en v¨¤ Giơ-hô-sa-ph¨¢t, vua Giu-đa, l¨²c ấy mỗi vua đang ngồi tr¨ºn ngai, m¨¬nh mặc cẩm b¨¤o, ở sân l¨²a tại cổng th¨¤nh Sa-ma-ri; v¨¤ tất cả c¨¢c ngôn sứ đều đang n¨®i li¨ºn mi¨ºn trước mặt c¨¢c vua. 11 Ông X¨ªt-ki-gia, con ông Cơ-na-a-na, đã l¨¤m một cặp sừng bằng sắt v¨¤ n¨®i: ¡°Ðức Ch¨²a ph¨¢n như sau: Với những chiếc sừng n¨¤y, ngươi sẽ h¨²c A-ram cho đến khi ti¨ºu diệt ch¨²ng.¡± 12 V¨¤ tất cả c¨¢c ngôn sứ đều n¨®i ti¨ºn tri như thế m¨¤ rằng: ¡°Xin vua cứ đi l¨ºn Ra-mốt Ga-la-¨¢t l¨¤ sẽ gặp may. Ðức Ch¨²a sẽ trao th¨¤nh ấy v¨¤o tay vua.¡±
Ngôn sứ Mi-kha-giơ-hu b¨¢o trước cuộc thất trận (2 Sb 18: 12 -27)
13 Người được sai đi mời ông Mi-kha-giơ-hu n¨®i với ông rằng: ¡°N¨¤y, lời c¨¢c ngôn sứ đều đồng thanh b¨¢o cho vua điều may; mong sao lời của ông cũng giống như lời của họ. Xin ông cũng b¨¢o điều may.¡± 14 Ông Mi-kha-giơ-hu n¨®i: ¡°C¨® Ðức Ch¨²a hằng sống! Ðức Ch¨²a ph¨¢n sao, tôi sẽ n¨®i vậy.¡± 15 Rồi ông v¨¤o gặp vua, vua n¨®i với ông: ¡°N¨¤y, Mi-kha-giơ-hu, ch¨²ng ta c¨® n¨ºn đi đ¨¢nh Ra-mốt Ga-la-¨¢t không, hay l¨¤ ngưng lại?¡± Ông thưa với vua: ¡°Xin vua cứ l¨ºn, vua sẽ gặp may. Ðức Ch¨²a sẽ trao th¨¤nh ấy v¨¤o tay vua.¡± 16 Vua liền n¨®i với ông: ¡°Ðã bao lần, ta thề buộc ngươi l¨¤, nhân danh Ðức Ch¨²a, ngươi chỉ được n¨®i thật với ta?¡± 17 Ông Mi-kha-giơ-hu mới n¨®i:
¡°Tôi đã thấy to¨¤n thể Ít-ra-en t¨¢n loạn tr¨ºn n¨²i
như chi¨ºn không người chăn
Ðức Ch¨²a ph¨¢n: ch¨²ng không c¨°n chủ nữa.
Ai nấy hãy về nh¨¤ b¨¬nh an!¡±
18 Vua Ít-ra-en n¨®i với vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t: ¡°Tôi đã chẳng n¨®i với ng¨¤i rằng: ông ta không hề ti¨ºn b¨¢o cho tôi điều may, m¨¤ chỉ to¨¤n điều rủi 𨮠sao?¡± 19 Ông Mi-kha-giơ-hu lại n¨®i: ¡°V¨¬ thế, hãy nghe lời Ðức Ch¨²a: tôi đã thấy Ðức Ch¨²a ngự tr¨ºn ngai, v¨¤ to¨¤n thể đạo thi¨ºn binh đứng chầu Người ở hai b¨ºn tả hữu. 20 V¨¤ Ðức Ch¨²a ph¨¢n: ¡°Ai sẽ dụ A-kh¨¢p tiến l¨ºn, cho n¨® gục ngã tại Ra-mốt Ga-la-¨¢t? V¨¤ kẻ n¨®i thế n¨¤y, người n¨®i thế kia. 21 Bấy giờ thần kh¨ª xuất hiện, đứng trước Ðức Ch¨²a v¨¤ n¨®i: ¡°Tôi sẽ dụ y. Ðức Ch¨²a hỏi thần kh¨ª: ¡°Bằng c¨¢ch n¨¤o? 22 Thần kh¨ª đ¨¢p: ¡°Tôi sẽ xuất hiện l¨¤m thần kh¨ª dối tr¨¢ tr¨ºn môi miệng tất cả c¨¢c ngôn sứ của vua ấy. Ðức Ch¨²a liền ph¨¢n: ¡°Ngươi sẽ lừa dối được n¨® v¨¤ ngươi sẽ th¨¤nh công. Cứ đi v¨¤ l¨¤m như thế. 23 N¨¤y Ðức Ch¨²a đã đặt thần kh¨ª dối tr¨¢ tr¨ºn môi miệng tất cả những ngôn sứ n¨¤y của vua, v¨¬ Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n quyết điều dữ hại vua.¡±
24 Bấy giờ X¨ªt-ki-gia-hu, con ông Cơ-na-a-na, đến gần vả v¨¤o mặt ông Mi-kha-giơ-hu v¨¤ n¨®i: ¡°Thần kh¨ª của Ðức Ch¨²a từ nơi ta đã qua ngả n¨¤o m¨¤ n¨®i với mi?¡± 25 Ông Mi-kha-giơ-hu n¨®i: ¡°Rồi ngươi sẽ thấy v¨¤o ng¨¤y ngươi phải chui r¨²c hết ph¨°ng n¨¤y sang ph¨°ng kh¨¢c, để lẩn trốn.¡± 26 Vua Ít-ra-en liền n¨®i: ¡°Bắt lấy Mi-kha-giơ-hu v¨¤ dẫn n¨® tới thị trưởng A-môn, v¨¤ tới ho¨¤ng tử Giô-¨¢t. 27 Ngươi sẽ n¨®i thế n¨¤y: Ðức vua n¨®i như sau: Giam t¨ºn n¨¤y v¨¤o nh¨¤ t¨´ v¨¤ cho n¨® ăn uống ¨ªt thôi, cho tới khi ta về b¨¬nh an.¡± 28 Ông Mi-kha-giơ-hu liền n¨®i: ¡°Nếu vua trở về b¨¬nh an, th¨¬ Ðức Ch¨²a đã không d¨´ng tôi m¨¤ ph¨¢n.¡± Ông n¨®i tiếp: ¡°To¨¤n thể c¨¢c dân tộc, xin hãy nghe cho!¡±
Vua A-kh¨¢p tử trận tại Ra-mốt Ga-la-¨¢t (2 Sb 18: 28 -34)
29 Vua Ít-ra-en v¨¤ Giơ-hô-sa-ph¨¢t, vua Giu-đa, l¨ºn Ra-mốt Ga-la-¨¢t. 30 Vua Ít-ra-en n¨®i với vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t: ¡°Tôi sẽ cải trang v¨¤ ra trận; c¨°n ng¨¤i, th¨¬ xin cứ mặc ¨¢o của ng¨¤i.¡± Vua Ít-ra-en cải trang v¨¤ ra trận. 31 Vua A-ram đã ra lệnh cho ba mươi hai người chỉ huy chiến xa của vua rằng: ¡°C¨¢c ngươi không đ¨¢nh ai, d¨´ nhỏ hay lớn, chỉ đ¨¢nh một m¨¬nh vua Ít-ra-en thôi.¡± 32 Khi c¨¢c người chỉ huy chiến xa nh¨¬n thấy vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t th¨¬ n¨®i: ¡°Ð¨²ng l¨¤ vua Ít-ra-en đây rồi,¡± v¨¤ dồn lực lượng tấn công vua, nhưng vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t th¨¦t l¨ºn. 33 Khi thấy rằng 𨮠không phải l¨¤ vua Ít-ra-en th¨¬ c¨¢c người chỉ huy chiến xa không đuổi theo nữa.
34 Một người giương cung bắn đại, lại tr¨²ng ngay vua Ít-ra-en v¨¤o giữa khớp của ¨¢o gi¨¢p. Vua liền bảo người đ¨¢nh xe: ¡°Quay xe lại, đưa ta ra khỏi chiến trường, v¨¬ ta đã bị thương.¡± 35 Nhưng trận chiến hôm ấy trở n¨ºn ¨¢c liệt, v¨¤ người ta đã cho vua đứng tr¨ºn xe, đối diện với quân A-ram, v¨¤ đến chiều th¨¬ vua chết; m¨¢u từ vết thương chảy cả v¨¤o l¨°ng xe. 36 L¨²c mặt trời lặn, c¨® tiếng k¨ºu vang l¨ºn khắp trại rằng: ¡°Ai nấy về th¨¤nh m¨¬nh, ai nấy về xứ m¨¬nh! 37 V¨¬ vua đã chết!¡± Họ đưa vua về Sa-ma-ri v¨¤ chôn cất vua tại đ¨®. 38 Người ta xối nước rửa xe, cạnh hồ nước ở Sa-ma-ri; ch¨® liếm m¨¢u vua v¨¤ g¨¢i điếm tắm rửa trong hồ ấy, đ¨²ng như lời Ðức Ch¨²a đã ph¨¢n.
6. Sau Khi Vua A-Kh¨¢p Qua Ðời
Kết th¨²c triều vua A-kh¨¢p
39 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua A-kh¨¢p, c¨¢c việc vua l¨¤m, điện ng¨¤ vua xây, c¨¢c th¨¤nh vua kiến thiết đều đã được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Ít-ra-en. 40 Vua A-kh¨¢p an nghỉ với tổ ti¨ºn. Con vua l¨¤ A-kh¨¢t-gia-hu l¨ºn ngôi kế vị.
Triều đại vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t ở Giu-đa (876-848) (2 Sb 20:31-21:1)
41 Năm thứ tư triều A-kh¨¢p, vua Ít-ra-en, Giơ-hô-sa-ph¨¢t con vua A-xa l¨ºn l¨¤m vua Giu-đa. 42 Giơ-hô-sa-ph¨¢t l¨ºn ngôi vua khi được ba mươi lăm tuổi, vua trị v¨¬ tại Gi¨º-ru-sa-lem hai mươi lăm năm. Thân mẫu vua l¨¤ b¨¤ A-du-va, ¨¢i nữ ông Sin-khi. 43 Vua ho¨¤n to¨¤n theo đường lối phụ vương A-xa đã đi, không sai trệch, tức l¨¤ l¨¤m điều ngay ch¨ªnh trước mắt Ðức Ch¨²a. 44 Thế nhưng, c¨¢c nơi cao không biến đi hết, dân ch¨²ng vẫn tiếp tục tế lễ v¨¤ dâng hương tại c¨¢c nơi đ¨®. 45 Vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t giao hảo với vua Ít-ra-en.
46 C¨¢c truyện c¨°n lại về vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t, c¨¢c chiến công của vua, c¨¢c cuộc chiến vua đã thực hiện, đã chẳng được ghi ch¨¦p trong s¨¢ch Sử bi¨ºn ni¨ºn c¨¢c vua Giu-đa 𨮠sao? 47 Vua c¨°n qu¨¦t sạch khỏi xứ bọn trai điếm phục vụ đền thần c¨°n s¨®t lại từ thời phụ vương A-xa. 48 Bấy giờ ở Ê-đôm không c¨® vua; nhưng c¨® một vị thủ lãnh nhiếp ch¨ªnh. 49 Vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t đ¨®ng một đo¨¤n t¨¤u T¨¢c-s¨ªt để đi Ô-phia t¨¬m v¨¤ng, nhưng không đi được, v¨¬ t¨¤u bị vỡ tại E-xi-ôn Ghe-ve. 50 Bấy giờ vua A-kh¨¢t-gia-hu, con vua A-kh¨¢p, n¨®i với vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t: ¡°Xin để cho tôi tớ của tôi c¨´ng đi t¨¤u với tôi tớ của ng¨¤i.¡± Nhưng vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t không muốn. 51 Vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t an nghỉ với tổ ti¨ºn, v¨¤ được chôn cất với c¨¢c ng¨¤i trong Th¨¤nh vua Ða-v¨ªt, tổ phụ vua. Con vua l¨¤ Giơ-hô-ram l¨ºn ngôi kế vị.
A-kh¨¢t-gia-hu vua Ít-ra-en (853-852) v¨¤ ngôn sứ Ê-li-a
52 Năm thứ mười bảy triều vua Giơ-hô-sa-ph¨¢t cai trị Giu-đa, A-kh¨¢t-gia-hu con vua A-kh¨¢p l¨ºn l¨¤m vua cai trị Ít-ra-en tại Sa-ma-ri; vua trị v¨¬ Ít-ra-en được hai năm. 53 Vua l¨¤m điều dữ tr¨¢i mắt Ðức Ch¨²a, v¨¬ vua theo đường lối của thân phụ v¨¤ thân mẫu vua, đường lối của con ông Nơ-v¨¢t l¨¤ Gia-r¨®p-am, người đã lôi k¨¦o Ít-ra-en phạm tội. 54 Vua l¨¤m tôi Ba-an v¨¤ phục lạy n¨®; vua chọc giận Ðức Ch¨²a, Thi¨ºn Ch¨²a của Ít-ra-en, y như thân phụ vua đã l¨¤m. ¡¡
¡¡ |